ទ. 1

[១] ខ្ញុំបានស្តាប់មកហើយយ៉ាងនេះ។ សម័យនោះឯង ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ពុទ្ធ​ដំណើរ​ទៅកាន់ចារិកក្នុងមគធជនបទ ព្រមដោយភិក្ខុសង្ឃច្រើន ប្រមាណ ៥០០រូប ទ្រង់ពុទ្ធដំណើរ​ទៅ​កាន់ស្រុកព្រាហ្មណ៍ ឈ្មោះខានុមត្តៈ របស់មគធជនបទ។ ឮថា ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់គង់​នៅ​ក្នុង​ឱទ្យាន ឈ្មោះអម្ពលដ្ឋិកា ទៀបខានុមត្តគ្រាមនោះ។ ក៏ក្នុងសម័យនោះ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ អ្នកគ្រប់​គ្រងខានុមត្តគ្រាម ដែលជាស្រុកកុះករដោយមនុស្ស សត្វ បរិបូណ៌​ដោយស្មៅ ឧស និងទឹក បរិបូណ៌​ដោយធញ្ញាហារ ជាស្រុក​ព្រះរាជទ្រព្យ ដែលព្រះរាជាមាគធសេនិយពិម្ពិសារ ទ្រង់​ព្រះ​រាជទាន ជាព្រះរាជអំណោយដ៏ប្រសើរ គឺទ្រង់ប្រទាន​ដោយដាច់ខាត។

[២] សម័យនោះឯង កូដទន្តព្រាហ្មណ៍កំពុងចាត់ចែង​មហាយ័ញ្ញ (ការបូជាធំ)។ ព្រាហ្មណ៍​នោះ បានយកគោឈ្មោល ៧០០ កូនគោឈ្មោល ៧០០ កូនគោញី ៧០០ ពពែ ៧០០ កែះ ៧០០ ទៅ​ចងទុកនឹងបង្គោល សម្រាប់យញ្ញពិធី។ ពួកព្រាហ្មណ៍ និងគហបតី អ្នកស្រុកខានុមត្តៈ បានឮ​ដំណឹងថា ព្រះសមណគោតម​ ជាសក្យបុត្ត ចេញចាក​សក្យ​ត្រកូល ទៅទ្រង់ព្រះផ្នួស ទ្រង់ពុទ្ធ​ដំណើរ​មកកាន់ចារិក ក្នុងមគធជនបទ ព្រមដោយ​ភិក្ខុ​សង្ឃ​ច្រើន ប្រមាណ៥០០រូប បានមកដល់​ខានុមត្តគ្រាម គង់នៅក្នុងអម្ពលដ្ឋិកាឱទ្យាន ទៀប​ខានុមត្តគ្រាម ក៏កិត្តិសព្ទសរសើរ​ព្រះ​គោតម​ដ៏ចំរើននោះ ឮពីរោះ ខ្ចរខ្ចាយ សុះ​សាយ​មកយ៉ាងនេះថា ព្រះមានព្រះភាគ​អង្គ​នោះ ជាអរហន្ត ជាសម្មាសម្ពុទ្ធ ទ្រង់បរិបូណ៌​ដោយ​វិជ្ជា និងចរណៈ ជាព្រះសុគត ជ្រាបច្បាស់​នូវ​លោក ព្រះអង្គជាបុគ្គលប្រសើរបំផុត ជា​សារថី ទូន្មាន​នូវ​បុរស ជាសាស្តានៃ​ទេវតា និងមនុស្សទាំងឡាយ ព្រះអង្គ​បាន​ត្រាស់​ដឹង​នូវចតុរារិយសច្ច ព្រះអង្គលែង​វិល​​មក​កាន់​ភព​ថ្មីទៀត ព្រះអង្គបាន​ត្រាស់​ដឹង​ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ជាក់ច្បាស់នូវព្រះនិព្វាន ចំពោះព្រះអង្គ ហើយ​ញុំាង​លោកនេះ ព្រមទាំង​ទេវលោក មារ​លោក ព្រហ្មលោក ញុំាងពពួកសត្វ ព្រមទាំង​​សមណព្រាហ្មណ៍ ទាំង​មនុស្ស​ជាសម្មតិ​ទេព និង​មនុស្សដ៏សេស ឲ្យបាន​ត្រាស់​ដឹង​ផង ព្រះអង្គ ទ្រង់សំដែង​ធម៌ មានលំអបទដើម លំអបទ​កណ្តាល លំអបទចុង ព្រះអង្គ ទ្រង់ប្រកាស​ព្រហ្មចរិយធម៌ ព្រមទាំង​អត្ថ និងព្យញ្ជនៈ ដ៏​ពេញ​បរិបូណ៌ បរិសុទ្ធទាំងអស់ ការ​បានជួបនឹងព្រះអរហន្តទាំងឡាយ មាន​សភាពដូច្នេះ រមែងឲ្យ​សម្រេច​ប្រយោជន៍។ គ្រានោះ ពួកព្រាហ្មណ៍ និងគហបតី​អ្នក​ស្រុក​​ខានុមត្តៈ ចេញពី​ខានុមត្តគ្រាម ជាក្រុម ជាពួក ជាគណៈ ចូលសំដៅទៅកាន់​អម្ពលដ្ឋិកា​ឱទ្យាន។

[៣] សម័យនោះឯង កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ចូលទៅកាន់ដំណេកវេលាថ្ងៃ ឰដ៏ប្រាសាទ​ជាន់​ខាងលើ។ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍នោះ បានឃើញ​ពួកព្រាហ្មណ៍ និងគហបតី​អ្នកស្រុក​ខានុមត្តៈ នាំគ្នាចេញពីខានុមត្តគ្រាម ជាក្រុម ជាពួក ជាគណៈ ដើរត្រសង ចូល​​ទៅកាន់​អម្ពលដ្ឋិកាឱទ្យាន លុះបានឃើញហើយ ទើបហៅខត្តាមាត្យមកសួរថា នែខត្តៈដ៏ចំរើន មាន​ហេតុដូចម្តេច បានជាពួកព្រាហ្មណ៍ គហបតី​អ្នកស្រុកខានុមត្តៈ នាំគ្នាចេញពី​ខានុមត្ត​គ្រាម ជាក្រុម ជាពួក ជាគណៈ ត្រសង ចូលទៅកាន់​អម្ពលដ្ឋិកាឱទ្យាន។ ខត្តាមាត្យ​ជំរាបថា បពិត្រលោកដ៏ចំរើន មានសមណឈ្មោះ គោតម ជាសក្យបុត្រ ចេញ​ចាក​សក្យត្រកូល មកបួស មាន​ដំណើរមកកាន់​ចារិក​ ក្នុងដែនមគធៈ ព្រមដោយភិក្ខុ​សង្ឃ​ច្រើន ប្រមាណ​៥០០រូប បាន​មក​ដល់ខានុមត្តគ្រាមហើយ នៅក្នុង​អម្ពលដ្ឋិកាឱទ្យាន ជិត​ខានុមត្ត​គ្រាម កិត្តិសព្ទ សរសើរព្រះ​គោតម​ដ៏ចំរើននោះ ឮពីរោះ ខ្ចរខ្ចាយ សុះសាយ​មក​យ៉ាង​នេះថា ព្រះមានព្រះភាគ​​នោះ ជាអរហន្ត ជាសម្មាសម្ពុទ្ធ បរិបូណ៌ដោយវិជ្ជា និង​ចរណៈ ជាព្រះសុគត ជ្រាបច្បាស់​នូវ​លោក ជាបុគ្គលប្រសើរបំផុត ជាសារថី ទូន្មាន​នូវ​បុរស ជាសាស្តានៃ​ទេវតា និងមនុស្សទាំងឡាយ ជាព្រះពុទ្ធ លែង​វិល​មកកាន់ភព​ថ្មីទៀត បពិត្រលោកដ៏ចំរើន ពួកព្រាហ្មណ៍ និងគហបតី​ទាំងនុ៎ះ នាំគ្នាចូល​ទៅរកព្រះគោតម​ដ៏​ចំរើន​នោះ។ លំដាប់នោះ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ មានសេចក្តីត្រិះរិះ​ដូច្នេះថា អញបានឮពាក្យ​នេះ​មកថា ព្រះសមណគោតម ទ្រង់ជ្រាបយញ្ញសម្បទា៣​ប្រការ ដែលមានបរិក្ខារ១៦ ចំណែក​អាត្មាអញ មិនបានដឹង​យញ្ញសម្បទា​៣ប្រការ ដែល​មាន​បរិក្ខារ១៦ទេ ប៉ុន្តែ​អញ​បំរុង​នឹងបូជា​នូវ​មហាយ័ញ្ញ បើដូច្នោះ មានតែអាត្មាអញ ចូល​ទៅរក​ព្រះសមណគោតម ហើយ​សួរនូវ​យញ្ញសម្បទា៣ប្រការ ដែលមានបរិក្ខារ១៦។ ទើប​កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ និយាយ​នឹងខត្តាមាត្យថា នែខត្តៈដ៏ចំរើន បើដូច្នោះ ចូរ​អ្នក​ទៅរក​ពួក​ព្រាហ្មណ៍ និង​គហបតី​​អ្នក​ស្រុខានុមត្តៈ លុះចូលទៅដល់ហើយ ចូរនិយាយ​នឹងពួក​ព្រាហ្មណ៍ គហបតី​អ្នក​ស្រុកខានុមត្តៈយ៉ាង​នេះថា នែអ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ផ្តាំមក​យ៉ាង​នេះ​ថា សូមឲ្យ​អ្នកដ៏ចំរើនទាំងឡាយ រង់ចាំផង ដ្បិតកូដទន្តព្រាហ្មណ៍ នឹងចូលទៅរក​ព្រះសមណ​គោតមដែរ។ ខត្តាមាត្យនោះ ទទួល​ពាក្យកូដទន្តព្រាហ្មណ៍​ថា បពិត្រលោក​ដ៏ចំរើន យ៉ាងនេះឯង ហើយក៏ចូលទៅរក​ពួក​ព្រាហ្មណ៍​ គហបតី​អ្នកស្រុកខានុមត្តៈ ​លុះ​ចូលទៅដល់ហើយ ទើបនិយាយពាក្យនេះ នឹង​ពួក​ព្រាហ្មណ៍ គហបតីអ្នកស្រុក​ខានុមត្តៈ​ថា នែអ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ផ្តាំមកយ៉ាងនេះថា សូមឲ្យ​​អ្នកដ៏ចំរើន​ទាំង​ឡាយ រង់ចាំផង ដ្បិតកូដទន្តព្រាហ្មណ៍ នឹង​ចូល​ទៅរក​ព្រះសមណ​គោតមដែរ។

[៤] សម័យនោះឯង ពួកព្រាហ្មណ៍ច្រើនរយ ដែលនៅអាស្រ័យ​ក្នុងខានុមត្តគ្រាម គិត​គ្នាថា យើងនឹងបរិភោគនូវមហាយ័ញ្ញរបស់កូដទន្តព្រាហ្មណ៍។ លុះពួកព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ បានឮដំណឹងថា កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ នឹងចូលទៅរក​ព្រះសមណគោតមដែរ។ ទើប​ពួក​​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងអម្បាលនោះ នាំគ្នាចូលទៅរកកូដទន្តព្រាហ្មណ៍ លុះចូលទៅ​ដល់​ហើយ ក៏និយាយពាក្យនេះនឹងកូដទន្តព្រាហ្មណ៍ថា បានឮថា លោកកូដទន្តៈ នឹង​ចូលទៅរកព្រះសមណគោតម ពិតមែនឬ។ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ឆ្លើយថា ម្នាលអ្នក​ទាំង​ឡាយ​ដ៏ចំរើន ខ្ញុំនិយាយយ៉ាងនេះមែនថា ខ្ញុំឯង​នឹងចូលទៅរក​ព្រះសមណគោតម។ ព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះនិយាយថា លោកកូដទន្តៈ កុំចូល​ទៅរក​ព្រះសមណគោតមឡើយ លោកកូដទន្តៈ មិនគួរនឹងចូល​ទៅរកព្រះសមណគោតមទេ បើលោកកូដទន្តៈ ខំ​ចូល​ទៅរកព្រះសមណគោតម យសរបស់លោកកូដទន្តៈ នឹងសាបសូន្យ យសព្រះ​សមណគោតម នឹងចំរើន ប្រសិនបើយសរបស់លោក​កូដទន្តៈ នឹងសាបសូន្យ យសរបស់ព្រះ​សមណគោតម នឹងចំរើនឡើង ដោយហេតុណា ហេតុនេះ បានជាថា លោកកូដទន្តៈ មិនគួរនឹង​ចូលទៅរកព្រះសមណគោតមទេ គួរតែ​ព្រះសមណ​គោតម​ទេតើ ទើបគួរ​ចូលមក​រកលោកកូដទន្តៈវិញ ដ្បិតលោកកូដទន្តៈ មាន​កំណើត​បរិសុទ្ធទាំង​ពីរចំណែក គឺខាងមាតា និងខាង​បិតា ប្រសូតចាកគភ៌ដ៏បរិសុទ្ធ តាំងអំពី​តំណ នៃ​​ជីដូនជីតាជាគំរប់៧មក មិនមានអ្នកណា រិះគន់ តិះដៀលបាន ដោយពោល​ដល់​ជាតិ​កំណើតឡើយ លោកកូដទន្តៈ មានកំណើតបរិសុទ្ធទាំងពីរចំណែក គឺខាងមាតា និងខាង​បិតា ប្រសូតចាកគភ៌បរិសុទ្ធ តាំងអំពីតំណនៃ​ជីដូនជីតាជាគំរប់៧មក មិន​មានអ្នកណា​រិះគន់ តិះដៀលបាន ដោយពោលដល់ជាតិកំណើតឡើយ ដោយហេតុណា ហេតុនេះ បានជាថា លោកកូដទន្តៈ មិនគួរនឹងចូលទៅជួប នឹងព្រះសមណគោតមទេ គួរតែ​ព្រះសមណ​គោតមទេតើ ចូលមករកលោកកូដទន្តៈវិញ ដ្បិត​ថាលោកកូដទន្តៈ ជាអ្នក​ស្តុកស្តម្ភ មានទ្រព្យច្រើន មានរបស់​ប្រើប្រាស់ច្រើន មានសម្បត្តិច្រើន មានមាសប្រាក់​ច្រើន ម្យ៉ាងទៀត លោកកូដទន្តៈ ជាអ្នករាយមន្ត ចេះចាំនូវមន្ត ចេះចប់ត្រៃវេទ ព្រម​ទាំង​គម្ពីរនិឃណ្ឌុ និងគម្ពីរ​កេតុភៈ ព្រមទាំងអក្ខរប្បភេទ គឺសិក្ខា និងនិរុត្តិ ដែលមានគម្ពីរ​ឥតិហាសៈ ជាគំរប់៥ ជាអ្នកស្គាល់នូវ​បទ និងវេយ្យាករណ៍ ជាអ្នកមិនឱនថយ គឺ​ស្ទាត់​ជំនាញ ក្នុងលោកាយតសាស្ត្រ និងមហាបុរិសលក្ខណព្យាករណ​សាស្ត្រ លោកកូដទន្តៈ មានរូបល្អ គួររមិលមើល គួរជាទី​ជ្រះថ្លា ប្រកបដោយសម្បុរដ៏ល្អក្រៃលែង មានសម្បុរ​ដ៏​ប្រសើរ មានសរីរៈស្រដៀង​នឹងព្រហ្ម មានសព៌ាង្គរាងកាយ គួរឲ្យចង់មើលមិនលែង លោកកូដទន្តៈ ជាអ្នកមានសីលធម៌ មានសីលធម៌ដ៏ចំរើន ប្រកបដោយសីលដ៏ចំរើន លោកកូដទន្តៈ មានសំដីពីរោះ និយាយពាក្យពីរោះ ប្រកបដោយវាចាអ្នកក្រុង ជា​វាចា​ច្បាស់​លាស់ ប្រាសចាកទោស អាចញុំាង​អ្នកស្តាប់ឲ្យចូល​ចិត្តសេចក្តីជាក់លាក់បាន លោកកូដទន្តៈ ជាអាចារ្យ ជាប្រធានលើអាចារ្យនៃជនច្រើន បានបង្រៀន​មន្ត​មាណព​៣០០នាក់ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ពួកមាណពច្រើននាក់ តែងមកអំពីទិសផ្សេងៗ អំពីជន​បទ​ផ្សេងៗ ជាអ្នកត្រូវការដោយមន្ត ចង់រៀនមន្តក្នុងសំណាក់លោកកូដទន្តៈ លោកកូដទន្តៈ ជាមនុស្សចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ មានអាយុច្រើន រស់នៅបានយូរឆ្នាំមកហើយ មានអាយុ ក៏ជ្រុល​​ចូលមកក្នុងបច្ឆិមវ័យហើយ ឯព្រះសមណគោតម ជាមនុស្សក្មេងផង ទើបនឹង​បួស​ថ្មី​ផង មួយទៀត លោកកូដទន្តៈ​ ព្រះបាទមាគធសេនិយពិម្ពិសារ តែង​ធ្វើសក្ការៈ គោរព រាប់អាន បូជា កោតក្រែង ទាំងបោក្ខរសាតិព្រាហ្មណ៍ ក៏តែង​ធ្វើសក្ការៈ គោរព រាប់អាន បូជា កោតក្រែងលោកកូដទន្តៈដែរ មួយវិញទៀត លោកកូដទន្តៈ នៅ​គ្រប់​គ្រង​ខានុមត្តគ្រាម ដែលជាស្រុកកុះករ ដោយមនុស្ស សត្វ សម្បូណ៌ដោយស្មៅ ឧស និងទឹក បរិបូណ៌ដោយធញ្ញាហារ ជា​ស្រុកព្រះរាជទ្រព្យ ដែលព្រះបាទ​មាគធសេនិយពិម្ពិសារ ទ្រង់ប្រទាន ជាព្រះរាជ​អំណោយដ៏ប្រសើរ លោកកូដទន្តៈ នៅគ្រប់គ្រងខានុមត្តគ្រាម ដែលជាស្រុកកុះករ ដោយមនុស្ស សត្វ សម្បូណ៌ដោយស្មៅ ឧស និងទឹក បរិបូណ៌​ដោយ​ធញ្ញាហារ ជាស្រុក​ព្រះរាជទ្រព្យ ដែលព្រះបាទ​មាគធសេនិយពិម្ពិសារប្រទាន ជាព្រះរាជ​អំណោយដ៏ប្រសើរ ដោយហេតុណា ហេតុនេះ បានជាថា លោកកូដទន្តៈ មិនគួរ​ចូល​ទៅ​រកព្រះសមណគោតមឡើយ គួរតែព្រះសមណគោតមទេតើ ចូលមករកលោក​កូដទន្តៈ​វិញ។

[៥] កាលបើពួកព្រាហ្មណ៍ និយាយយ៉ាងនេះហើយ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក៏និយាយ​នឹងព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះយ៉ាងនេះថា នែអ្នក​ដ៏ចំរើន បើដូច្នោះ អ្នកទាំងឡាយ ចូរ​ស្តាប់​ពាក្យ​ខ្ញុំសិន គួរតែយើងចូលទៅរក​ព្រះគោតមដ៏ចំរើននោះវិញ មិនគួរព្រះគោតម​ដ៏ចំរើន​នោះ ចូលមករក​យើងទេ នែអ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន ឮថា ព្រះសមណគោតម មានជាតិ​បរិសុទ្ធទាំងពីរចំណែក គឺខាងព្រះមាតា និងខាងព្រះ​បិតា ប្រសូតចាកព្រះគភ៌​ដ៏​បរិសុទ្ធ តាំងពីតំណនៃព្រះអយ្យកោ អយ្យិកាជាគំរប់៧មក មិនមានអ្នកណា រិះគន់ តិះដៀល ដោយ​ពោល​ដល់​ជាតិ​កំណើតបានឡើយ នែអ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន ព្រះសមណ​គោតម មានជាតិបរិសុទ្ធទាំងពីរចំណែក គឺខាងព្រះមាតា និងខាងព្រះ​បិតា ប្រសូតចាកព្រះ​គភ៌​ដ៏​បរិសុទ្ធ តាំងអំពីតំណនៃព្រះអយ្យកោ អយ្យិកា ជាគំរប់៧មក មិន​មានអ្នកណា​រិះគន់ តិះដៀល ដោយពោលដល់ជាតិកំណើតបានឡើយ ដោយហេតុណា ហេតុនេះ មិនគួរឲ្យព្រះសមណគោតមដ៏ចំរើននេះ ចូលមករកយើងទេ គួរតែយើងរាល់​គ្នា ចូលទៅរកព្រះសមណគោតមដ៏ចំរើននោះ ដោយពិត នែអ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន ឮថា ព្រះសមណគោតម ព្រះអង្គលះបង់នូវពពួកញាតិជាច្រើន ចេញទៅទ្រង់ព្រះផ្នួស នែអ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន ឮថា ព្រះសមណគោតម ទ្រង់លះបង់នូវមាស​ប្រាក់មាន​ប្រមាណ​ច្រើន ដែលឋិតនៅក្នុង​ផែនដី និងឋិតនៅ​ក្នុងវេហាស៍ គឺក្នុងប្រាសាទជាន់លើ ចេញទៅ​ទ្រង់ព្រះផ្នួស នែគ្នាយើង ឮថាព្រះសមណគោតម ព្រះអង្គនៅកម្ល៉ោះនៅ​ឡើយ មានព្រះកេសាខ្មៅស្រស់ ប្រកបដោយ​វ័យដ៏ចំរើន ឋិតនៅ​ក្នុង​បឋមវ័យ ចេញចាក​គេហដ្ឋាន ទៅបួសក្នុងភេទជាបុគ្គលមិនមានប្រយោជន៍ ដោយការងារក្នុងផ្ទះ នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះសមណគោតម កាលព្រះវរមាតាបិតា ​មិនពេញព្រះហឫទ័យ (នឹងការទ្រង់​ព្រះផ្នួស) កំពុង​មានព្រះភក្ត្រជោកដោយទឹកព្រះនេត្រ ទ្រង់​ព្រះកន្សែង​សោយ​សោក ព្រះអង្គ ទ្រង់ដាក់ព្រះកេសា និងព្រះមស្សុ ទ្រង់​ព្រះកាសាវពស្ត្រ ចេញចាក​គេហដ្ឋាន ទៅ​ទ្រង់​ព្រះផ្នួស ក្នុងភេទជាបុគ្គលមិនមានប្រយោជន៍ ដោយការងារ​ក្នុងផ្ទះ នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះសមណគោតម មានព្រះរូប​ល្អ គួរឲ្យរមិលមើល គួរជាទីជ្រះថ្លា ប្រកបដោយ​ព្រះវណ្ណៈ​ដ៏ល្អក្រៃលែង មានព្រះ​វណ្ណៈ​ស្រដៀងនឹងព្រហ្ម មានព្រះសរីរៈ​ស្រដៀង​នឹង​ព្រហ្ម មានព្រះសព៌ាង្គរាងកាយ គួរឲ្យចង់​មើល​មិនលែង នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះសមណ​គោតម​ ទ្រង់មានសីល មានសីលដ៏ប្រសើរ មានសីល​ជាកុសល ប្រកប​ដោយ​សីល​ជា​កុសល នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះសមណគោតម មាន​ព្រះវាចាដ៏ពីរោះ មានព្រះពុទ្ធដីកា​ដ៏​ពីរោះ ប្រកបដោយព្រះវាចាជារបស់​អ្នកក្រុង ជាព្រះវាចាច្បាស់លាស់ប្រាសចាកទោស អាចញុំាងអ្នកស្តាប់ឲ្យ​ចូល​ចិត្តសេចក្តីច្បាស់លាស់បាន នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះសមណ​គោតម ជាអាចារ្យ ជាប្រធានលើអាចារ្យ​របស់ពួក​ជនច្រើន នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះសមណ​គោតម​ អស់កាមរាគៈហើយ ប្រាសចាក​សេចក្តីស្រើបស្រាលហើយ នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះសមណគោតម ជាកម្មវាទី ជាកិរិយវាទី ព្រះអង្គ ទ្រង់ធ្វើធម៌ដែល​គ្មានបាប ទុកជា​ខាង​មុខ ក្នុងពួកព្រាហ្មណ៍ និងពួកសត្វ នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះសមណគោតម ចេញ​ចាក​ត្រកូល​ដ៏ខ្ពស់ខ្ពស់ ជាត្រកូល​ក្សត្រិយ៍ ​មិន​លាយច្រឡំ មកទ្រង់ព្រះផ្នួស នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះសមណគោតម ចេញចាកត្រកូលស្តុកស្តម្ភ មានទ្រព្យច្រើន ភោគៈច្រើន មកទ្រង់​ព្រះផ្នួស នែគ្នាយើង ឮថា ពួកមនុស្ស អ្នកនៅដែនក្រៅ អ្នកនៅជនបទក្រៅ តែងនាំគ្នា​មក​សាក​សួរព្រះសមណគោតម នែគ្នាយើង ឮថា ទេវតាមានពាន់ដ៏ច្រើន បានដល់​នូវ​ព្រះ​សមណគោតម​ ជាសរណៈស្មើដោយជីវិត នែគ្នាយើង ឮថា កិត្តិសព្ទសរសើរព្រះ​សមណគោតម ឮពីរោះ ខ្ចរខ្ចាយ សុសសាយយ៉ាងនេះថា ព្រះមានព្រះភាគ​​អង្គនោះ ជាអរហន្ត សម្មាសម្ពុទ្ធ ​បរិបូណ៌​ដោយវិជ្ជា និងចរណៈ ជាព្រះសុគត ​ជ្រាបច្បាស់នូវ​ត្រៃ​លោក ​ប្រសើរបំផុត ជាសារថី ​ទូន្មាន​នូវ​បុរស ជាសាស្តាចារ្យនៃ​ទេវតា និងមនុស្ស​ទាំង​ឡាយ ​បាន​ត្រាស់ដឹង​នូវចតុរារិយសច្ចធម៌ លែង​វិល​​មកកាន់ភពថ្មីទៀត នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះសមណ​គោតម ប្រកបដោយមហាបុរិសលក្ខណៈ៣២ប្រការ នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះសមណគោតម តែងពោលថា អ្នកមកចុះល្អហើយ ព្រះអង្គ​មានព្រះវាចាដ៏ពីរោះ ព្រះអង្គទ្រង់ឈ្លាសក្នុងការសំណេះសំណាល មានព្រះភក្ត្ររីករាយ ស្រស់ស្រាយ ព្រះអង្គតែងមានព្រះវាចារាក់ទាក់ជាមុន នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះសមណគោតម តែងមាន​ពួក​បរិសទ្យទាំង៤ ធ្វើសក្ការៈ គោរព រាប់អាន បូជា កោត​ក្រែង នែគ្នាយើង ឮថា ពួក​ទេវតា និងមនុស្សជាច្រើន នាំគ្នាជ្រះថ្លាខ្លាំង ចំពោះ​ព្រះសមណគោតម នែគ្នាយើង ​ឮថា ព្រះសមណគោតម គង់អាស្រ័យ​ក្នុងស្រុកណា ឬក្នុងនិគមណា ពួកអមនុស្ស​ក្នុងស្រុក ឬក្នុងនិគមនោះ មិនហ៊ានបៀតបៀនមនុស្សឡើយ នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះសមណគោតម ជាគណាចារ្យរបស់ពួកក្រុម ព្រះអង្គប្រាកដជាចម្បង ជាងពួក​មេលទ្ធិទាំងឡាយដ៏ច្រើន នែគ្នាយើង យសបរិវារ របស់​សមណព្រាហ្មណ៍នុ៎ះ តែង​ចំរើន​រុង​រឿង​ឡើង ដោយ​ហេតុ​តាម​តែបាន (មានមិនស្លៀកសំពត់ជាដើម) យ៉ាង​ណា ឯ​យស​បរិវារ ​របស់​ព្រះសមណ​គោតម មិនមែន​ចំរើន រុងរឿងឡើង ដោយហេតុ​យ៉ាង​នោះ​ទេ តាមដែលពិត យសបរិវារ របស់ព្រះសមណគោតម ចំរើនរុងរឿងឡើង ដោយការ​បរិបូណ៌ ដោយ​វិជ្ជា និងចរណៈ នែ​គ្នាយើង ឮថា ព្រះបាទមាគធសេនិយពិម្ពិសារ ព្រមទាំង​ព្រះរាជបុត្រ ទាំងអគ្គមហេសី ទាំងរាជបរិសទ្យ និងអមាត្យ បានដល់នូវ​ព្រះសមណគោតម ជាសរណៈ ស្មើដោយជីវិត នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះបាទបសេនទិ​កោសល ព្រមទាំង​ព្រះរាជបុត្រ និងអគ្គមហេសី ព្រម​ទាំង​បរិសទ្យ និងអមាត្យ បានដល់​នូវ​​ព្រះសមណគោតម ជាសរណៈ ស្មើដោយជីវិត នែ​គ្នា​យើង ឮថា ព្រាហ្មណ៍​បោក្ខរសាតិ ព្រមទាំងបុត្រ ភរិយា ទាំងបរិសទ្យ និងអមាត្យ បាន​ដល់​នូវ​ព្រះសមណ​គោតម ជាសរណៈ ស្មើដោយជីវិត នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះ​បាទ​មាគធ​សេនិយ​ពិម្ពិសារ បានធ្វើសក្ការៈ គោរព រាប់​អាន បូជា កោតក្រែងព្រះសមណ​គោតម​ហើយ នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះបាទបសេនទិកោសល បាន​ធ្វើសក្ការៈ គោរព រាប់​អាន បូជា កោតក្រែង​ព្រះសមណគោតមហើយ នែគ្នាយើង ឮថា ព្រាហ្មណ៍បោក្ខរសាតិ បានធ្វើ​សក្ការៈ គោរព រាប់​អាន បូជា កោតក្រែងព្រះសមណគោតមហើយ នែគ្នាយើង ឮថា ព្រះ​សមណ​គោតម បាន​មកដល់ខានុមត្តគ្រាមហើយ ឥឡូវនេះគង់ក្នុងអម្ពលដ្ឋិកាឱទ្យាន ទៀប​ខានុមត្តគ្រាម​ ពួកសមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍​ណាមួយ ដែលមកដល់​គាមក្ខេត្រ​របស់​យើង​ហើយ ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ សុទ្ធតែជាភ្ញៀវរបស់យើង ភ្ញៀវហ្នឹងឯង ត្រូវ​យើង​ធ្វើសក្ការៈ គោរព រាប់អាន បូជា កោតក្រែង ព្រះសមណគោតមនេះឯង បានមក​ដល់​ខានុមត្តគ្រាម​ហើយ ឥឡូវគង់នៅក្នុងអម្ពលដ្ឋិកាឱទ្យាន ទៀបខានុមត្តគ្រាម ព្រះ​សមណ​គោតម ជា​ភ្ញៀវ​របស់យើងហើយ ភ្ញៀវហ្នឹងឯង ត្រូវតែយើងធ្វើសក្ការៈ គោរព រាប់អាន បូជា កោតក្រែង ដោយហេតុនេះហើយ បានជាមិនគួរឲ្យ​ព្រះសមណ​គោតមដ៏​ចំរើន​នោះ ចូលមករក​យើង​ទេ ពួកយើងទេតើ ទើបគួរនឹងចូលទៅរក​ព្រះគោតមដ៏ចំរើន​នោះ​វិញ ខ្ញុំដឹងគុណ (ដែល​គួរ​សរសើរ) របស់ព្រះសមណគោតម ត្រឹមតែ​ប៉ុណ្ណេះឯង តែព្រះគោតមដ៏ចំរើននោះ មិន​មែន​​មានគុណ​ដែលគួរសរសើរ ត្រឹមតែប៉ុណ្ណេះទេ ព្រោះព្រះគោតម​ដ៏ចំរើននោះ មាន​គុណ នឹងរាប់ នឹងប្រមាណពុំបានឡើយ។

[៦] លុះកូដទន្តព្រាហ្មណ៍និយាយយ៉ាងនេះហើយ ពួកព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ក៏និយាយ​ពាក្យនុ៎ះ នឹងកូដទន្តព្រាហ្មណ៍ថា អម្បាលយ៉ាងលោកកូដទន្តៈ​ ម្តេច​គង់​ពោល​សរសើរ​គុណ​ព្រះសមណ​គោតម ទោះបីព្រះសមណគោតមដ៏ចំរើន គង់នៅ​ក្នុង​​ទី​ប្រមាណ១០០យោជន៍ អំពីទីនេះក្តី គួរណាស់តែកុលបុត្រដែលមានសទ្ធា រកស្បៀង​យក​ទៅតាមផ្លូវ ដើម្បីនឹងទៅគាល់ឲ្យបាន។ ព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ក៏និយាយគ្នាថា នែគ្នាយើង បើដូច្នោះ យើងទាំងអស់គ្នា នឹងចូលទៅគាល់ព្រះសមណគោតម។ គ្រានោះ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ព្រមដោយពួកព្រាហ្មណ៍ច្រើននាក់ ក៏ចូលទៅកាន់អម្ពលដ្ឋិកាឱទ្យាន សំដៅទៅត្រង់ទីដែល​ព្រះមានព្រះភាគ​គង់នៅ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏ពោលពាក្យ​សំណេះសំណាល ជាមួយនឹងព្រះមានព្រះភាគ លុះបញ្ចប់ពាក្យដែលគួររីករាយ និងពាក្យដែលគួររលឹក​ហើយ ក៏អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះពួកព្រាហ្មណ៍ គហបតី​អ្នកស្រុកខានុមត្តៈ អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរស៊ប់ហើយ ពួកខ្លះថ្វាយបង្គំ​ព្រះមានព្រះភាគ ហើយអង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ ពួកខ្លះក៏​ពោលពាក្យសំណេះសំណាល ជាមួយនឹង​ព្រះមាន​ព្រះភាគ លុះបញ្ចប់ពាក្យដែលគួររីករាយ និងពាក្យដែលគួររលឹកហើយ ក៏អង្គុយក្នុង​ទីដ៏​សម​គួរ ពួកខ្លះក៏ផ្គងអញ្ជលី សំដៅទៅរក​ព្រះមានព្រះភាគ អង្គុយ​ក្នុង​ទី​ដ៏​សម​គួរ ពួកខ្លះ​ក៏​ប្រកាសនាម និងគោត្រ ហើយអង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ ពួកខ្លះអង្គុយស្ងៀម ក្នុងទីដ៏សម​គួរ។ លុះកូដទន្តព្រាហ្មណ៍ អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរស៊ប់ហើយ ក៏ក្រាបទូល​ពាក្យនេះ ចំពោះ​ព្រះមានព្រះភាគថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គបានឮថា ព្រះសមណគោតម ចេះយញ្ញសម្បទា៣ប្រការ មានបរិក្ខារ១៦ មែនឬ ខ្ញុំព្រះអង្គ​មិនចេះ​យញ្ញសម្បទា​៣​ប្រការ មានបរិក្ខារ១៦ទេ តែខ្ញុំព្រះអង្គ ប្រាថ្នាដើម្បីនឹងបូជាមហាយ័ញ្ញ សូមព្រះគោតម​ដ៏ចំរើន មេត្តាប្រោស សំដែង​យញ្ញសម្បទា៣ប្រការ មានបរិក្ខារ១៦ ដល់​ខ្ញុំព្រះអង្គ​ឲ្យ​ទាន។

[៧] ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ បើដូច្នោះ អ្នកចូរចាំស្តាប់ ចូរអ្នកធ្វើ​ទុក​ក្នុងចិត្តឲ្យ​ប្រពៃចុះ តថាគតនឹងសំដែង។ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក៏ទទួលព្រះពុទ្ធដីកាថា ព្រះ​ករុណាព្រះអង្គ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ កាលពីព្រេងនាយ មាន​មហាក្សត្រិយ៍មួយព្រះអង្គ ព្រះនាម​មហាវិជិត ជាស្តេចស្តុកស្តម្ភ មានព្រះរាជទ្រព្យ​ច្រើន មានភោគៈច្រើន មានមាសប្រាក់ច្រើន មានទ្រព្យ និងគ្រឿង​ឧបករណ៍ច្រើន មាន​ធញ្ញជាតិ ជាទ្រព្យច្រើន មានជង្រុក និងឃ្លាំងក៏បរិបូណ៌។ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ គ្រានោះ ព្រះបាទមហាវិជិត ស្តេចចូលទៅក្នុងទីរហោស្ថាន ជាទីចេញចាកពួក ហើយពួនសម្ងំ មានសេចក្តីត្រិះរិះកើតឡើងក្នុងព្រះហឫទ័យយ៉ាងនេះថា ភោគសម្បត្តិទាំងឡាយ ជា​របស់មនុស្សដ៏ពេញបរិបូណ៌ អាត្មាអញបានហើយ ប្រឹថពីមណ្ឌលដ៏ធំទូលាយ អាត្មា​អញ​បានប្រាបប្រាមរួចហើយនៅគ្រប់គ្រង បើដូច្នោះ មានតែអាត្មាអញបូជាមហាយ័ញ្ញ ដែល​អាចប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីសេចក្តីចំរើន ដើម្បីសេចក្តីសុខដល់ខ្លួនអញ អស់កាលដ៏យូរ​អង្វែង។ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ លំដាប់នោះ ព្រះបានមហាវិជិត ត្រាស់ឲ្យហៅព្រាហ្មណ៍​បុរោហិតមក ហើយទ្រង់មានព្រះបន្ទូលថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យើងបាន​ចូលទៅ​ទី​រហោស្ថាន ជាទីចេញចាកពួក ហើយពួនសម្ងំ មានសេចក្តីត្រិះរិះ​កើតឡើង​ក្នុងចិត្ត​យ៉ាង​នេះ​ថា ភោគសម្បត្តិទាំងឡាយ ជា​របស់មនុស្សដ៏ពេញបរិបូណ៌ អាត្មាអញបានហើយ ប្រឹថពីមណ្ឌលដ៏ធំទូលាយ អាត្មា​អញ​បានប្រាបប្រាមរួចហើយនៅគ្រប់គ្រង បើដូច្នោះ មានតែអាត្មាអញបូជាមហាយ័ញ្ញ ដែល​ប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីសេចក្តីចំរើន ដើម្បីសេចក្តី​សុខ​ដល់​អាត្មាអញ អស់កាលជាយូរ​អង្វែង ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យើងប្រាថ្នាដើម្បីបូជាយ័ញ្ញ ចូរអ្នក​ដ៏ចំរើន ជួយពន្យល់យើងផង ដើម្បីសេចក្តីចំរើន ដើម្បីសេចក្តីសុខដល់យើង​ អស់កាល​ដ៏យូរអង្វែង។

[៨] ម្នាលព្រាហ្មណ៍ កាលបើព្រះរាជា ទ្រង់ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយ ព្រាហ្មណ៍បុរោហិត ក៏ក្រាបទូលព្រះបាទមហាវិជិតដូច្នេះថា ជនបទរបស់ព្រះរាជា​ដ៏ចំរើន ប្រកបដោយចំរូង គឺចោរ ប្រកបដោយចោរបៀតបៀន ពួកចោរសម្លាប់អ្នកស្រុកក៏មាន សម្លាប់អ្នកនិគមក៏មាន សម្លាប់អ្នកនគរក៏មាន ចាំស្កាត់​សម្លាប់​តាមផ្លូវក៏មាន បើព្រះរាជា​ដ៏​ចំរើន លើកលែងយកសួយ ក្នុងជនបទដែលប្រកបដោយ​ចំរូង គឺចោរ ប្រកបដោយ​ចោរ​បៀតបៀនយ៉ាងនេះ ព្រោះហេតុនោះ ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ឈ្មោះថាធ្វើមិនត្រូវតាមទំនៀម​ទេ មួយទៀត ព្រះរាជាដ៏ចំរើន តែងទ្រង់ត្រិះរិះយ៉ាងនេះថា អញនឹងដកដង្គត់ គឺចោរ​កំណាចនុ៎ះចេញ ដោយការសម្លាប់ចោលខ្លះ ដោយការឃុំខាំងខ្លះ ដោយ​រឹបជាន់​ឲ្យវិនាស​ខ្លះ ដោយធ្វើទោសផ្ចាលខ្លះ ដោយបំបរបង់ខ្លះ យ៉ាងនេះមិនឈ្មោះថា ការ​ដក​ឡើងនូវ​ដង្គត់ គឺចោរនុ៎ះ ដោយប្រពៃឡើយ (ព្រោះថា) ចោរទាំងឡាយណា ដែលនៅ​សល់​​អំពីគេសម្លាប់ ចោរទាំងនោះ មុខជានឹងបៀតបៀនពួកមនុស្ស​អ្នកជនបទ​របស់ស្តេច ក្នុង​កាល​ជាខាងក្រោយ លុះតែអាស្រ័យ​ការចាត់ចែង​ដូចតទៅនេះ ទើបឈ្មោះថា ដក​ដង្គត់​ គឺចោរនុ៎ះបាន ដោយប្រពៃយ៉ាងនេះ សូមព្រះរាជាដ៏ចំរើន (ប្រកបការដូច្នេះ) ពួកជនណា អាចធ្វើស្រែ រក្សាគោក្នុងជនបទរបស់ព្រះរាជាដ៏ចំរើន សូមព្រះរាជា​ដ៏ចំរើន ប្រទានពូជ​ធារ និងភត្តាហារដល់ពួកជននោះ ពួកជនណាអាចខ្មីឃ្មាត ក្នុងការជួញ​ក្នុងជនបទរបស់​ព្រះរាជាដ៏ចំរើន សូមព្រះរាជាដ៏ចំរើន ប្រទាន​ព្រះរាជទ្រព្យជាដើមទុន ដល់ជនទាំងនោះ ពួករាជបុរសណា ដែលប្រឹង​ប្រែងធ្វើ​រាជការ ក្នុងជនបទរបស់​ព្រះរាជាដ៏ចំរើន សូម​ព្រះរាជាដ៏ចំរើន កំណត់នូវបៀវ័ត្សរ៍ ដល់រាជបុរសទាំងនោះ ទើបមនុស្សទាំងនោះ នឹងខំ​ខ្វល់ខ្វាយ ក្នុងមុខការរបស់ខ្លួន និងមិនបៀតបៀន​នូវជនបទ​របស់​ព្រះរាជាឡើយ ឯគំនរ​នៃព្រះរាជទ្រព្យ ក៏នឹងមានច្រើនឡើង ពួកអ្នកជនបទ ក៏តាំង​នៅ​ដោយក្សេមក្សាន្ត មិន​មានចំរូង គឺចោរ មិនមានមនុស្សបៀតបៀនគ្នាឡើយ មនុស្ស​ទាំងឡាយ ក៏នឹងពេញចិត្ត ត្រេកអរ រីករាយ បញ្ចើចកូនឲ្យរាំរែកលើទ្រូង ប្រហែល​ជា​នឹង​មិន​ចាំបាច់បិទទ្វារផ្ទះ​ក៏បាន (ព្រោះ​មិនមានចោរ)។ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ព្រះបាទមហា​វិជិត​រាជ ទទួលពាក្យព្រាហ្មណ៍​បុរោហិតថា យ៉ាងហ្នឹងល្អហើយ ពួកជនណាខ្មីឃ្មាត ក្នុងការ​ភ្ជួរស្រែ និងរក្សាគោ​ក្នុង​ជនបទ​របស់ព្រះរាជា ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ក៏បានប្រទានពូជ​ធារ និងភត្តាហារ​ដល់​ជនទាំងនោះ ពួកជនណាខ្មីឃ្មាត ក្នុងការជួញ ​ក្នុងជនបទរបស់​ព្រះរាជា ព្រះបាទ​មហាវិជិតរាជ ក៏បានប្រទាន​ព្រះរាជទ្រព្យជាដើមទុន ដល់ជនទាំងនោះ ពួករាជបុរស​ណា ដែលប្រឹង​ប្រែងធ្វើ​រាជការ ក្នុងជនបទរបស់​ព្រះរាជា ព្រះបាទ​មហា​វិជិត​រាជ បានកំណត់នូវបៀវ័ត្សរ៍ ដល់ជនទាំងនោះ មនុស្សទាំងនោះ ក៏ខំ​ខ្វល់ខ្វាយ ក្នុងមុខការ​របស់​ខ្លួន មិនបានបៀតបៀនជនបទរបស់ព្រះរាជាឡើយ។ ឯគំនរ​នៃ​ព្រះរាជទ្រព្យ មានច្រើនឡើង ជនអ្នកនៅក្នុងជនបទ ក៏តាំងនៅដោយក្សេមក្សាន្ត មិន​មានចំរូង គឺចោរ មិនមានមនុស្សបៀតបៀនគ្នាឡើយ មនុស្សទាំងឡាយ ក៏ពេញចិត្ត ត្រេកអរ រីករាយ បញ្ចើចកូនឲ្យរាំរែកលើទ្រូង មិនចាំបាច់បិទទ្វារផ្ទះ​ក៏បាន។

[៩] ម្នាលព្រាហ្មណ៍ លំដាប់នោះ ព្រះបាទ​មហាវិជិតរាជ មានព្រះតម្រាស់​ឲ្យហៅ​ព្រាហ្មណ៍បុរោហិតមក ហើយទ្រង់ត្រាស់យ៉ាងនេះថា ម្នាលអ្នកដ៏ចំរើន ដង្គត់ គឺចោរ​នុ៎ះ យើងបានដកចោលហើយ ព្រោះអាស្រ័យ​នូវការចាត់ចែង​របស់អ្នកដ៏ចំរើន ទ្រព្យ​របស់​យើង ក៏បានជាគំនរច្រើនឡើងហើយ អ្នកជនបទទាំងឡាយ ក៏នៅ​ដោយ​ក្សេមក្សាន្ត ឥត​មានចំរូង គឺចោរ ឥតមានមនុស្សបៀតបៀនឡើយ មនុស្សទាំងឡាយ ក៏ពេញចិត្ត ត្រេកអរ រីករាយ បញ្ចើចកូនឲ្យរាំរែក​លើទ្រូង មិនចាំបាច់បិទទ្វារផ្ទះក៏បាន ម្នាល​ព្រាហ្មណ៍ យើងចង់បូជាមហាយ័ញ្ញ ដែលប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីសេចក្តី​ចំរើន ដើម្បី​សេចក្តី​សុខ ដល់យើង អស់កាលជាយូរអង្វែង ចូរអ្នកដ៏ចំរើន ជួយណែនាំ​យើង​ផង។ ព្រាហ្មណ៍​បុរោហិត ក៏ក្រាបបង្គំទូលថា សូមទ្រង់ព្រះមេត្តាប្រោស បើដូច្នោះ ពួក​ជនណា ទោះជា​ក្សត្រិយ៍ ដែលនៅក្នុងនិគមក្តី ដែលនៅក្នុងជនបទក្តី ដែលចុះចូលក្នុងជនបទ​របស់​ព្រះរាជា​ដ៏ចំរើន សូមព្រះរាជាដ៏ចំរើន ទ្រង់ហៅជនទាំងនោះមកប្រាប់ថា ម្នាល​គ្នាយើង យើងចង់បូជាមហាយ័ញ្ញ ដែលប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីសេចក្តីចំរើន ដើម្បី​សេចក្តី​សុខ​ដល់យើង អស់កាលជាយូរអង្វែង ចូរអ្នកដ៏ចំរើនរាល់គ្នា យល់តាមយើង ពួកជន​ណាជា​អាមាត្យ រាជ​បរិសទ្យ ក្នុងជនបទរបស់ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ទោះនៅក្នុងនិគមក្តី នៅក្នុង​ជនបទ​ក្តី។បេ។ ពួកព្រាហ្មណមហាសាល ជាអ្នកនិគមក្តី អ្នកជនបទក្តី។បេ។ ពួក​គហបតី អ្នកសន្សំ​ទ្រព្យ​ជា​និច្ច ជាអ្នកនិគមក្តី ជាអ្នកជនបទក្តី សូមព្រះរាជាដ៏ចំរើន ទ្រង់ហៅជន​ទាំង​នោះមក​ហើយ ទ្រង់ប្រាប់ថា នែអ្នករាល់គ្នា យើងចង់បូជាមហាយ័ញ្ញ ដែល​ប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី​សេចក្តី​ចំរើន ដើម្បីសេចក្តីសុខ ដល់យើងអស់កាលជាយូរអង្វែង ចូរ​អ្នកដ៏​ចំរើនទាំង​ឡាយ យល់ព្រម​តាមយើង។ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ក៏ទទួលពាក្យ​ព្រាហ្មណបុរោហិតថា យ៉ាងហ្នឹងហើយ ជនទាំងឡាយណា ជាក្សត្រិយ៍ នៅក្នុងនិគមក្តី នៅក្នុងជនបទក្តី ដែលចុះចូលមកក្នុងជនបទរបស់ព្រះរាជា ព្រះបាទ​មហាវិជិតរាជ ក៏​ទ្រង់​ត្រាស់ហៅជនទាំងនោះមក ទ្រង់ត្រាស់ថា នែអ្នករាល់គ្នា យើងចង់​បូជាមហាយ័ញ្ញ ដែល​ប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីសេចក្តីចំរើន ដើម្បីសេចក្តីសុខដល់យើង អស់​កាលជាយូរអង្វែង ចូរអ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន យល់ព្រមតាមយើង។ ពួកជននោះ ក៏​ក្រាប​បង្គំទូលថា បពិត្រ​មហា​រាជ កាលនេះ ជាកាលគួរនឹងបូជាយ័ញ្ញហើយ សូមព្រះរាជាដ៏ចំរើន ទ្រង់​បូជាយ័ញ្ញចុះ។ ជនទាំងឡាយណា ជាអាមាត្យ រាជបរិសទ្យ​ក្នុង​ជនបទ របស់ព្រះរាជា ទោះជាអ្នកនិគមក្តី ជាអ្នកជនបទក្តី។បេ។ ពួកព្រាហ្មណ៍​មហាសាល ជាអ្នកនិគមក្តី ជាអ្នក​ជនបទក្តី។បេ។ ពួកគហបតី អ្នកសន្សំទ្រព្យជានិច្ច ជាអ្នក​និគមក្តី ជាអ្នកជនបទក្តី ព្រះបាទ​មហាវិជិតរាជ ក៏ទ្រង់ត្រាស់ហៅជនទាំងឡាយ​នោះ​មក ទ្រង់មាន​ព្រះរាជ​ឱង្ការ​ថា នែអ្នករាល់គ្នា យើងចង់​បូជាមហាយ័ញ្ញ ដែលប្រព្រឹត្ត​ទៅ ដើម្បីសេចក្តីចំរើន ដើម្បី​សេចក្តី​សុខដល់យើង អស់​កាលជាយូរអង្វែង ចូរអ្នក​ដ៏ចំរើន​ទាំងឡាយ យល់ព្រម​តាម​យើង។ ជនទាំងនោះ ក៏​ក្រាបទូលថា បពិត្រមហារាជ កាលនេះ ជាកាលគួរនឹង​បូជាយ័ញ្ញ​ហើយ សូមព្រះរាជាដ៏ចំរើន បូជាយ័ញ្ញចុះ។ ពួកជន​ទាំង៤ពួកនេះ ជាអ្នករួមសេចក្តី​យល់​ព្រម ជាបរិក្ខារនៃយ័ញ្ញនោះ ដោយប្រការដូច្នេះ។

[១០] ព្រះបាទមហាវិជិត ប្រកបដោយអង្គ៨ប្រការ គឺព្រះអង្គមានព្រះជាតិល្អ ទាំង​ពីរចំណែក គឺខាងព្រះមាតា និងព្រះបិតា ប្រសូតចាកព្រះគភ៌ដ៏បរិសុទ្ធអំពីតំណ នៃ​អយ្យកោ អយ្យិកា ជាគំរប់៧ មិនមានអ្នកណារិះគន់ តិះដៀល ដោយពោលដល់ជាតិ​បាន១ ព្រះអង្គមានព្រះរូបល្អ គួររមិលមើល។បេ។ ព្រះសព៌ាង្គរាងកាយ គួរឲ្យចង់មើល​មិនលែង១ ព្រះអង្គ ជាស្តេចស្តុកស្តម្ភ មានព្រះរាជទ្រព្យច្រើន មានភោគៈច្រើន មាន​មាស​ប្រាក់ច្រើន មានគ្រឿង​ឧបករណ៍ ជាទីគាប់ចិត្តច្រើន មានធនធាន នឹងធញ្ញាហារ​ច្រើន មានឃ្លាំង​ និងជង្រុក​ដ៏បរិបូណ៌១ ព្រះអង្គមានរេហ៍ពល ប្រកបដោយចតុរង្គសេនា ដែលស្តាប់បង្គាប់​ ធ្វើតាមព្រះរាជឱវាទ (ទ្រង់ទូន្មានមនុស្សទាំងឡាយ) ព្រះអង្គ​មាន​តេជានុភាព ហាក់ដូចជាដុតបំផ្លាញនូវពួកសត្រូវ ដោយរាជឥស្សរិយយស១ ព្រះអង្គ មានព្រះរាជសទ្ធា ជាទាយក ជាទានបតិ មិនបានបិទទ្វារ ព្រះអង្គដូចជាអណ្តូងទឹក សម្រាប់​ផឹករបស់សមណព្រាហ្មណ៍ និងមនុស្សកំព្រា អ្នកដំណើរ មនុស្សអ្នកពណ៌នា (គុណរបស់ទាន) ហើយសូម និងយាចកទាំងឡាយ រមែងទ្រង់ធ្វើនូវបុណ្យ១ ព្រះអង្គ​ជា​ពហុស្សូត គឺទ្រង់បានរៀនសូត្រស្តាប់ច្រើន១ ទ្រង់ជ្រាបច្បាស់នូវសេចក្តីអធិប្បាយ​នៃ​សុតៈ គឺវិជ្ជា ចំណេះនោះៗ នៃភាសិតនោះៗ ដោយន័យច្បាស់លាស់ថា នេះជាសេចក្តី​អធិប្បាយនៃភាសិតនេះៗ១ ព្រះអង្គជាអ្នកប្រាជ្ញ វាងវៃ មានប្រាជ្ញាអង់អាច និងទ្រង់​ព្រះរាជ​តម្រិះនូវប្រយោជន៍ទាំងឡាយ ដែលជាអតីត អនាគត និងបច្ចុប្បន្ន១។ ព្រះបាទ​មហាវិជិតរាជ ទ្រង់ប្រកប​ដោយអង្គទាំង៨នេះឯង។ អង្គ៨នេះ ជាបរិក្ខារ របស់​យ័ញ្ញ​នោះ ដោយប្រការដូច្នេះ។

[១១] ព្រាហ្មណ៍បុរោហិត ប្រកបដោយអង្គ៤ គឺជាអ្នកអ្នកមានកំណើត​ស្អាត​ទាំង​ពីរ​​ចំណែក គឺខាងមាតា និងបិតា កើតចាកគភ៌ដ៏បរិសុទ្ធ ដរាបអំពីតំណនៃ​ជីដូន​ជីតា ជាគំរប់៧ មិនមានអ្នកណា រិះគន់ តិះដៀល ដោយពោលដល់ជាតិ កំណើត​បាន១ ជា​អ្នក​រាយមន្ត ចេះចាំមន្ត ចេះចប់ត្រៃវេទ ព្រមទាំង​គម្ពីរនិឃណ្ឌុ និងគម្ពីរ​កេតុភៈ ព្រម​ទាំង​អក្ខរប្បភេទ គឺសិក្ខា និងនិរុត្តិ ដែលមានគម្ពីរឥតិហាសៈ ជាគំរប់៥ ជាអ្នក​ដឹង​នូវបទ និងវេយ្យាករណ៍ ជាអ្នកមិនថយថោក គឺស្ទាត់ជំនាញក្នុងលោកាយតសាស្ត្រ និងមហា​បុរិស​លក្ខណ​ព្យាករណសាស្ត្រ ជាអ្នកមានសីល មានសីលដ៏ចំរើន ប្រកបដោយសីល​ដ៏​ចំរើន១ ជាអ្នកប្រាជ្ញមានប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃ ជាបុគ្គលទី១ ឬទី២ របស់ព្រាហ្មណ៍ អ្នកទទួល​នូវការបូជា។ ព្រាហ្មណ៍បុរោហិត ប្រកបដោយអង្គទាំង៤នេះឯង។ អង្គទាំង៤នេះ ជាបរិក្ខារ របស់យ័ញ្ញនោះ ដោយប្រការដូច្នេះ។

[១២] ម្នាលព្រាហ្មណ៍ លំដាប់នោះ ព្រាហ្មណ៍បុរោហិត បានសំដែងវិធី​តំកល់​ចិត្ត​៣យ៉ាង ដល់ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ក្នុងកាលមុនយញ្ញពិធីថា កាលបើព្រះរាជា​ដ៏ចំរើន នឹងបូជាមហាយ័ញ្ញ គង់នឹងមានសេចក្តីក្តៅក្រហាយណាមួយមិនខាន ឱហ្ន៎ គំនរភោគៈ​យ៉ាង​ច្រើនរបស់អញ នឹងវិនាសទៅ ព្រះរាជា​ដ៏ចំរើន កុំគប្បីធ្វើសេចក្តីក្តៅក្រហាយ​នោះ​ឡើយ។ កាលបើព្រះរាជា​ដ៏ចំរើន នឹងបូជាមហាយ័ញ្ញ នឹងមានសេចក្តីក្តៅ​ក្រហាយ​ណា​មួយ​មិន​ខាន ឱហ្ន៎ គំនរភោគៈ​យ៉ាង​ច្រើនរបស់អញ វិនាសទៅ ព្រះរាជា​ដ៏ចំរើន កុំគប្បី​ធ្វើ​សេចក្តី​ក្តៅក្រហាយ​នោះ​ឡើយ។ កាលបើព្រះរាជា​ដ៏ចំរើន នឹងបូជាមហាយ័ញ្ញ នឹងមាន​សេចក្តី​ក្តៅ​ក្រហាយ​ណាមួយមិនខានថា ឱហ្ន៎ គំនរភោគៈ​យ៉ាង​ច្រើនរបស់អញ វិនាស​ទៅ​ហើយ ព្រះរាជា​ដ៏ចំរើន កុំគប្បីធ្វើសេចក្តីក្តៅក្រហាយ​នោះ​ឡើយ។ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ព្រាហ្មណ៍​​បុរោហិត បានសំដែង​វិធីតំកល់ចិត្ត៣យ៉ាងនេះ ដល់ព្រះបាទ​មហាវិជិតរាជ ក្នុងកាល​មុន​យញ្ញពិធី។

[១៣] ម្នាលព្រាហ្មណ៍ លំដាប់នោះ ព្រាហ្មណ៍បុរោហិត បានបន្ទោបង់​នូវ​សេចក្តី​ក្តៅក្រហាយ របស់ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ក្នុងពួកបុគ្គលអ្នកទទួល​នូវគ្រឿង​បូជា ដោយ​អាការទាំង១០ ក្នុងកាលមុនយញ្ញពិធី។ (ថា) ពួកមនុស្សអ្នកសម្លាប់សត្វក៏មាន អ្នកវៀរ​ចាក​ការសម្លាប់សត្វក៏មាន នឹងនាំគ្នាមកកាន់ទីសម្រាប់បូជាយ័ញ្ញរបស់ព្រះអង្គ បណ្តា​មនុស្សទាំងនោះ មនុស្សពួកណា ដែលជាអ្នកសម្លាប់សត្វ ផលរបស់ការសម្លាប់សត្វ​នោះ ក៏នឹងមានដល់មនុស្សពួកនោះទៅ បណ្តាមនុស្ស​ទាំងនោះ មនុស្សពួកណា ជាអ្នកវៀរ​ចាក​ការសម្លាប់សត្វ សូមព្រះអង្គ ទ្រង់ព្រះរាជទាន សូមព្រះអង្គ ចំណាយ​ព្រះរាជទ្រព្យ សូមព្រះអង្គរីករាយ សូមឲ្យខាងក្នុងព្រះហឫទ័យ របស់ព្រះអង្គ​ជ្រះថ្លា ចំពោះ​ជនទាំង​នោះ​ចុះ។

[១៤] ពួកមនុស្សអ្នកលួចទ្រព្យគេក៏មាន អ្នកវៀរ​ចាក​ការលួចទ្រព្យគេក៏មាន នឹង​នាំគ្នា​មកកាន់ទីសម្រាប់បូជាយ័ញ្ញរបស់ព្រះអង្គ បណ្តា​មនុស្សទាំងនោះ មនុស្សពួកណា ដែលជាអ្នកលួចទ្រព្យគេ ផលរបស់ការលួចទ្រព្យគេ​នោះ ក៏នឹងមាន​ដល់​មនុស្ស​ពួក​នោះ​ទៅ បណ្តាមនុស្ស​ទាំងនោះ មនុស្សពួកណា ដែលជាអ្នកវៀរចាកការលួចទ្រព្យគេ សូមឲ្យ​ព្រះអង្គព្រះរាជទាន សូមព្រះអង្គ ចំណាយ​ព្រះរាជទ្រព្យ សូមព្រះអង្គរីករាយ សូម​ឲ្យ​ខាង​​ក្នុងព្រះហឫទ័យ របស់ព្រះអង្គ​ជ្រះថ្លា ចំពោះ​មនុស្សទាំងនោះចុះ។

[១៥] ពួកមនុស្សអ្នកប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាមក៏មាន អ្នកវៀរ​ចាក​ការប្រព្រឹត្តខុស​ក្នុង​កាម​​ក៏មាន នឹងនាំគ្នាមកកាន់ទីសម្រាប់បូជាយ័ញ្ញរបស់ព្រះអង្គ បណ្តា​មនុស្សទាំងនោះ មនុស្សពួកណា ដែលជាអ្នកប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាម ផលរបស់ការប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាម​នោះ ក៏នឹងមានដល់មនុស្សពួកនោះទៅ បណ្តាមនុស្ស​ទាំងនោះ មនុស្សពួកណា ដែល​ជាអ្នក​វៀរចាកការប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាម សូមព្រះអង្គព្រះរាជទាន សូមព្រះអង្គ ចំណាយ​ព្រះរាជ​ទ្រព្យ សូមព្រះអង្គរីករាយ សូមឲ្យខាងក្នុងព្រះហឫទ័យ របស់ព្រះអង្គ​ជ្រះថ្លា ចំពោះ​មនុស្ស​ទាំងនោះចុះ។

[១៦] ពួកមនុស្សអ្នកពោលពាក្យកុហកក៏មាន អ្នកវៀរ​ចាក​ការពោល​ពាក្យ​កុហក​ក៏មាន នឹងនាំគ្នាមកកាន់ទីសម្រាប់បូជាយ័ញ្ញរបស់ព្រះអង្គ បណ្តា​មនុស្សទាំងនោះ មនុស្សពួកណា ដែលជាអ្នកពោលពាក្យកុហក ផលរបស់ការពោលពាក្យកុហក​នោះ ក៏នឹងមានដល់មនុស្សពួកនោះទៅ បណ្តាមនុស្ស​ទាំងនោះ ពួកមនុស្សណា ដែល​ជា​អ្នក​វៀរ​ចាកការពោលពាក្យកុហក សូមព្រះអង្គព្រះរាជទាន សូមព្រះអង្គចំណាយ​ព្រះរាជ​ទ្រព្យ សូមព្រះអង្គរីករាយ សូមឲ្យខាងក្នុងព្រះហឫទ័យ របស់ព្រះអង្គ​ជ្រះថ្លា ចំពោះ​មនុស្សទាំងនោះចុះ។

[១៧] ពួកមនុស្សអ្នកនិយាយញុះញង់ក៏មាន អ្នកវៀរ​ចាក​ការនិយាយញុះញង់​ក៏​មាន នឹងនាំគ្នាមកកាន់ទីសម្រាប់បូជាយ័ញ្ញរបស់ព្រះអង្គ បណ្តា​មនុស្សទាំងនោះ មនុស្ស​ពួក​ណា ដែលជាអ្នកនិយាយញុះញង់ ផលរបស់ការនិយាយញុះញង់​នោះ ក៏នឹងមាន​ដល់​មនុស្សពួកនោះទៅ បណ្តាមនុស្ស​ទាំងនោះ មនុស្សពួកណា ដែល​ជា​អ្នក​វៀរ​ចាក​ការ​និយាយញុះញង់ សូមព្រះអង្គព្រះរាជទាន សូមព្រះអង្គចំណាយ​ព្រះរាជ​ទ្រព្យ សូម​ព្រះអង្គ​រីករាយ សូមឲ្យខាងក្នុងព្រះហឫទ័យ របស់ព្រះអង្គ​ជ្រះថ្លា ចំពោះ​មនុស្ស​ទាំង​នោះ​ចុះ។

[១៨] ពួកមនុស្សអ្នកនិយាយពាក្យទ្រគោះក៏មាន អ្នកវៀរ​ចាក​ការនិយាយពាក្យ​ទ្រគោះ​​ក៏មាន នឹងនាំគ្នាមកកាន់ទីសម្រាប់បូជាយ័ញ្ញរបស់ព្រះអង្គ បណ្តា​មនុស្ស​ទាំង​នោះ មនុស្សពួកណា ដែលជាអ្នកនិយាយពាក្យទ្រគោះ ផលរបស់ការនិយាយពាក្យ​ទ្រគោះ​នោះ ក៏មានដល់មនុស្សពួកនោះទៅ បណ្តាមនុស្ស​ទាំងនោះ មនុស្សពួកណា ដែល​ជា​អ្នក​វៀរ​ចាកការនិយាយពាក្យទ្រគោះ សូមព្រះអង្គព្រះរាជទាន សូមព្រះអង្គ​ចំណាយ​​ព្រះរាជ​ទ្រព្យ សូមព្រះអង្គរីករាយ សូមឲ្យខាងក្នុងព្រះហឫទ័យ របស់ព្រះអង្គ​ជ្រះថ្លា ចំពោះ​មនុស្សទាំងនោះចុះ។

[១៩] ពួកមនុស្សអ្នកនិយាយពាក្យរោយរាយក៏មាន អ្នកវៀរ​ចាក​ការនិយាយពាក្យ​រោយរាយ​​ក៏មាន នឹងនាំគ្នាមកកាន់ទីសម្រាប់បូជាយ័ញ្ញរបស់ព្រះអង្គ បណ្តា​មនុស្ស​ទាំង​នោះ មនុស្សពួកណា ដែលជាអ្នកនិយាយពាក្យរោយរាយ ផលរបស់ការនិយាយពាក្យ​រោយរាយ​នោះ ក៏នឹងមានដល់មនុស្សពួកនោះទៅ បណ្តាមនុស្ស​ទាំងនោះ មនុស្ស​ពួក​ណា ដែល​ជា​អ្នក​វៀរ​ចាកការនិយាយពាក្យរោយរាយ សូមព្រះអង្គព្រះរាជទាន សូម​ព្រះអង្គ​​ចំណាយ​​ព្រះរាជ​ទ្រព្យ សូមព្រះអង្គរីករាយ សូមឲ្យខាងក្នុងព្រះហឫទ័យ របស់ព្រះអង្គ​ជ្រះថ្លា ចំពោះ​មនុស្សទាំងនោះចុះ។

[២០] ពួកមនុស្សអ្នកមានអភិជ្ឈាក៏មាន អ្នកមិនមានអភិជ្ឈា​ក៏មាន នឹងនាំគ្នា​មក​កាន់​ទីសម្រាប់បូជាយ័ញ្ញរបស់ព្រះអង្គ បណ្តា​មនុស្ស​ទាំង​នោះ មនុស្សពួកណា ដែល​ជា​អ្នក​មានអភិជ្ឈា ផលរបស់អភិជ្ឈា​នោះ ក៏នឹងមានដល់មនុស្សពួកនោះទៅ បណ្តាមនុស្ស​ទាំងនោះ មនុស្សពួកណា ដែល​ជា​អ្នកមិនមានអភិជ្ឈា សូមព្រះអង្គព្រះរាជទាន សូម​ព្រះអង្គ​​ចំណាយ​​ព្រះរាជ​ទ្រព្យ សូមព្រះអង្គរីករាយ សូមឲ្យខាងក្នុងព្រះហឫទ័យ របស់​ព្រះអង្គ​ជ្រះថ្លា ចំពោះ​មនុស្សទាំងនោះចុះ។

[២១] ពួកមនុស្សដែលមានចិត្តព្យាបាទក៏មាន អ្នកមិនមានចិត្តព្យាបាទ​ក៏មាន នឹង​នាំ​គ្នា​មក​កាន់​ទីសម្រាប់បូជាយ័ញ្ញរបស់ព្រះអង្គ បណ្តា​មនុស្ស​ទាំង​នោះ មនុស្ស​ពួក​ណា ដែលជាអ្នកមានចិត្តព្យាបាទ ផលរបស់ចិត្តព្យាបាទ​នោះ ក៏នឹង​មាន​ដល់​មនុស្ស​ពួក​នោះ​ទៅ បណ្តាមនុស្ស​ទាំងនោះ មនុស្សពួកណា ដែល​ជា​អ្នកមិនមានចិត្តព្យាបាទ សូម​ព្រះអង្គ​ព្រះរាជទាន សូម​ព្រះអង្គ​​ចំណាយ​​ព្រះរាជ​ទ្រព្យ សូមព្រះអង្គរីករាយ សូម​ឲ្យ​ខាង​ក្នុង​ព្រះហឫទ័យ របស់​ព្រះអង្គ​ជ្រះថ្លា ចំពោះ​មនុស្សទាំងនោះចុះ។

[២២] ពួកមនុស្សជាមិច្ឆាទិដ្ឋិក៏មាន ជាសម្មាទិដ្ឋិ​ក៏មាន នឹង​នាំ​គ្នា​មក​កាន់​ទីសម្រាប់​បូជា​យ័ញ្ញរបស់ព្រះអង្គ បណ្តា​មនុស្ស​ទាំង​នោះ មនុស្ស​ពួក​ណា ដែលជាមិច្ឆាទិដ្ឋិ ផល​របស់​មិច្ឆាទិដ្ឋិ​នោះ ក៏នឹង​មាន​ដល់​មនុស្ស​ពួក​នោះ​ទៅ បណ្តាមនុស្ស​ទាំងនោះ មនុស្ស​ពួក​ណា ដែល​ជាសម្មាទិដ្ឋិ សូម​ព្រះអង្គ​ព្រះរាជទាន សូម​ព្រះអង្គ​​ចំណាយ​​ព្រះរាជ​ទ្រព្យ សូម​ព្រះអង្គ​រីករាយ សូម​ឲ្យ​ខាង​ក្នុង​ព្រះហឫទ័យ របស់​ព្រះអង្គ​ជ្រះថ្លា ចំពោះ​មនុស្ស​ទាំង​នោះ​ចុះ។ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ព្រាហ្មណ៍បុរោហិត បានបន្ទោបង់​នូវសេចក្តី​ក្តៅក្រហាយ របស់​ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ក្នុងបដិគ្គាហកៈ ក្នុងកាលមុនយញ្ញពិធី ដោយអាការ​១០​នេះ​ឯង។

[២៣] ម្នាលព្រាហ្មណ៍ កាលនោះ ព្រាហ្មណ៍បុរោហិត បានញុំាង​ព្រះហឫទ័យ​ នៃ​ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ដែលកំពុងបូជាមហាយ័ញ្ញ ឲ្យឃើញតាម ឲ្យកាន់យកតាម ឲ្យ​អាច​ហ៊ាន ឲ្យរីករាយ ដោយអាការ​១៦ថា កាលព្រះរាជាដ៏ចំរើន កំពុងបូជាមហាយ័ញ្ញ ក្រែង​មានអ្នកណាមួយនិយាយថា ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ទ្រង់បូជាមហាយ័ញ្ញ តែថា ពួក​ក្សត្រិយ៍ នៅក្នុងនិគម និងជនបទ ដែលនៅក្នុងព្រះរាជអំណាច ទ្រង់មិនមានព្រះបន្ទូល​ហៅរកផង បើទុកជាដូច្នោះ ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ក៏គង់តែបូជាមហាយ័ញ្ញមានសភាព​យ៉ាងនេះ​បាន។ ជនអ្នកពោលដោយធម៌ ចំពោះមហារាជដ៏ចំរើនយ៉ាងនេះ ក៏មិនមាន​ឡើយ។ ឯពួក​ក្សត្រិយ៍នៅក្នុងនិគមក្តី នៅក្នុងជនបទក្តី ដែលនៅក្នុងព្រះរាជអំណាច ​ព្រះរាជា​ដ៏​ចំរើន បានមានព្រះបន្ទូល​ហៅមកហើយ សូម​ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ទ្រង់ជ្រាប​សេចក្តី​​នុ៎ះ ដោយ​អាការនេះ សូម​ព្រះអង្គព្រះរាជទាន សូមព្រះអង្គ ចំណាយព្រះរាជ​ទ្រព្យ សូម​ព្រះ​អង្គរីករាយ សូមទ្រង់តាំងព្រះហឫទ័យ ឲ្យជ្រះថ្លាតែខាងក្នុងចុះ។

[២៤] កាលព្រះរាជាដ៏ចំរើន កំពុងបូជាមហាយ័ញ្ញ ក្រែង​មានអ្នកណាមួយ​និយាយ​ថា ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ទ្រង់បូជាមហាយ័ញ្ញ តែថា ពួកអមាត្យ រាជបរិសទ្យ អ្នកនិគម និងអ្នកជនបទ ព្រះអង្គក៏មិនមានព្រះបន្ទូល​ហៅមកឡើយ។បេ។ ពួកព្រាហ្មណ៍​មហាសាល អ្នកនិគម និងអ្នកជនបទ។ ពួកគហបតី អ្នកសន្សំទ្រព្យ ជាអ្នកនិគម និង​អ្នក​ជនបទ (ព្រះរាជាមិនមានព្រះបន្ទូល​ហៅមកឡើយ) បើទុកជាដូច្នោះ ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ក៏គង់តែបូជាមហាយ័ញ្ញ មានសភាព​យ៉ាងនេះ​បាន។ ជនអ្នកពោលដោយធម៌ ចំពោះ​ព្រះរាជាដ៏ចំរើនយ៉ាងនេះ ក៏មិនមានឡើយ។ ឯពួកគហបតីអ្នកសន្សំទ្រព្យ ជាអ្នក​និគម និងអ្នកជនបទ ព្រះរាជា​ដ៏​ចំរើន បានមានព្រះបន្ទូល​ហៅមកហើយ សូម​ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ទ្រង់ជ្រាបសេចក្តី​នុ៎ះ ដោយ​អាការនេះ សូម​ព្រះអង្គព្រះរាជទាន សូមព្រះអង្គ ចំណាយ​ព្រះ​រាជ​ទ្រព្យ សូម​ព្រះ​អង្គរីករាយ សូមទ្រង់តាំងព្រះហឫទ័យ ឲ្យជ្រះថ្លាតែខាងក្នុងចុះ។

[២៥] កាលព្រះរាជាដ៏ចំរើន កំពុងបូជាមហាយ័ញ្ញ ក្រែង​មានអ្នកណាមួយ​និយាយ​ថា ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ទ្រង់បូជាមហាយ័ញ្ញ តែថា ព្រះអង្គមិនមែនជាស្តេច មានព្រះ​ជាតិ​ស្អាតទាំង២ខាង គឺខាងព្រះមាតា និងព្រះបិតា ទ្រង់ប្រសូតចាកព្រះគភ៌ដ៏បរិសុទ្ធ ដរាប​អំពីតំណ​នៃព្រះអយ្យកោ ព្រះអយ្យិកា ជាគំរប់៧មក មិនមានអ្នកណារិះគន់ តិះដៀល ដោយពោលដល់ជាតិបានឡើយ បើទុកជាដូច្នោះ ព្រះរាជាដ៏ចំរើន គង់​តែ​បូជា​មហាយ័ញ្ញ មានសភាព​យ៉ាងនេះ​បាន។ ជនអ្នកពោលដោយធម៌ ចំពោះមហារាជដ៏ចំរើន យ៉ាងនេះមិនមានឡើយ។ តែព្រះរាជាដ៏ចំរើន មានព្រះ​ជាតិ​ស្អាតទាំង២ខាង គឺខាង​ព្រះមាតា និងខាងព្រះបិតា ប្រសូតចាកព្រះគភ៌ដ៏បរិសុទ្ធ ដរាប​អំពីតំណ​នៃព្រះអយ្យកោ ព្រះអយ្យិកា ជាគំរប់៧មក ក៏មិនមានអ្នកណារិះគន់ តិះដៀល ដោយពោល​ដល់​ជាតិ​បាន​ឡើយ សូម​ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ទ្រង់ជ្រាបសេចក្តី​នេះ ដោយ​អាការនេះ សូម​ព្រះអង្គ​ព្រះរាជទាន សូមព្រះអង្គ ចំណាយព្រះរាជទ្រព្យ សូម​ព្រះ​អង្គរីករាយ សូមទ្រង់តាំង​ព្រះហឫទ័យ ឲ្យជ្រះថ្លាតែខាងក្នុងចុះ។

[២៦] កាលព្រះរាជាដ៏ចំរើន កំពុងបូជាមហាយ័ញ្ញ ក្រែង​មានអ្នកណាមួយ​និយាយ​ថា ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ទ្រង់បូជាមហាយ័ញ្ញ ព្រះអង្គជាស្តេចមានព្រះរូបមិនល្អ មិនគួរ​រមិលមើល មិនគួរឲ្យ​កើតសេចក្តីជ្រះថ្លា មិនប្រកបដោយសម្បុរដ៏ល្អយ៉ាងក្រៃលែង មិន​ដូច​ជាសម្បុរនៃព្រហ្ម មិនមានសរីរៈ​ស្រដៀងនឹងព្រហ្ម មិនមានសព៌ាង្គរាងកាយ គួរ​ឲ្យ​រមិល​មើលមិនលែង។បេ។ ព្រះអង្គជាស្តេចមិនស្តុកស្តម្ភ មិនមានទ្រព្យច្រើន មិនមាន​របស់​ប្រើប្រាស់​ច្រើន មិនមានមាសប្រាក់ច្រើន មិនមានគ្រឿង​ឧបករណ៍ ជាទី​ត្រេកអរ​ច្រើន មិនមានធនធាន និងធញ្ញាហារច្រើន មិនមានឃ្លាំង និងជង្រុក​ដ៏បរិបូណ៌។បេ។ ព្រះអង្គជាស្តេចមិនមានរេហ៍ពល ប្រកបដោយចតុរង្គសេនា ដែលស្តាប់​បង្គាប់​ ធ្វើតាម​ព្រះ​ឱវាទ ព្រះអង្គមិនមានតេជានុភាព ហាក់ដូចជាដុតបំផ្លាញនូវពួកសត្រូវ ដោយ​ព្រះរាជ​ឥស្សរិយយសបាន ព្រះអង្គជាស្តេច​មិនមានសទ្ធា មិនមែនជា​ទាយក មិនមែនជា​ទានបតី មិនមែនជាអ្នកបើកទ្វារ មិនមែន​ដូចជាអណ្តូងទឹកសម្រាប់​ផឹក របស់​សមណ​ព្រាហ្មាណ៍ និងអ្នកកំព្រា អ្នកដំណើរ អ្នកពណ៌នាគុណរបស់​ទានហើយសូម និងយាចក​ទាំងឡាយ ហើយធ្វើនូវបុណ្យ ព្រះអង្គមិនបានចេះចាំច្រើន មិនទ្រង់ជ្រាប នូវ​សេចក្តី​អធិប្បាយ​នៃសុតៈនោះៗ នៃភាសិតនោះៗថា នេះជាសេចក្តីអធិប្បាយ​នៃ​ភាសិត​នេះ នេះជាសេចក្តីអធិប្បាយនៃភាសិតនេះ ព្រះអង្គមិនមែនជាបណ្ឌិត វាងវៃ មិនមាន​ព្រះបា្រជ្ញាអង់អាច ដើម្បីនឹងគិតសេចក្តីក្នុងអតីត អនាគត និងបច្ចុប្បន្នបាន​ឡើយ បើទុក​ជា​ដូច្នោះ ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ក៏គង់​តែ​បូជា​មហាយ័ញ្ញ មានសភាព​យ៉ាងនេះ​បាន។ ជនអ្នក​ពោល​ដោយធម៌ ចំពោះព្រះរាជាដ៏ចំរើន យ៉ាងនេះ ក៏មិនមានឡើយ។ ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ជាបណ្ឌិត ឈ្លាសវៃ មាន​ព្រះបា្រជ្ញាអង់អាច ដើម្បីនឹងគិត​សេចក្តី​ក្នុង​អតីត អនាគត និង​បច្ចុប្បន្នបាន សូម​ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ទ្រង់ជ្រាបសេចក្តី​នុ៎ះ ដោយ​ហេតុនេះចុះ សូម​ព្រះអង្គ​ព្រះ​រាជទាន សូមព្រះអង្គ ចំណាយព្រះរាជទ្រព្យ សូម​ព្រះ​អង្គរីករាយ សូមទ្រង់តាំង​ព្រះហឫទ័យ ឲ្យជ្រះថ្លាតែខាងក្នុងចុះ។

[២៧] កាលព្រះរាជាដ៏ចំរើន កំពុងបូជាមហាយ័ញ្ញ ក្រែង​មានអ្នកណាមួយ​និយាយ​ថា ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ទ្រង់បូជាមហាយ័ញ្ញ ទាស់តែព្រាហ្មណ៍​បុរោហិត មិនមាន​កំណើត​ល្អទាំង២ផ្នែក គឺខាងមាតា និងខាងបិតា មិនបានប្រសូតចាកគភ៌ដ៏បរិសុទ្ធ ដរាប​អំពីតំណ​នៃអយ្យកោ អយ្យិកា ជាគំរប់៧មកឡើយ មិនមែជាអ្នកឥតមានអ្នកណារិះគន់ តិះដៀល ដោយពោលដល់ជាតិបានឡើយ បើទុកជាដូច្នោះ ព្រះរាជាដ៏ចំរើន គង់​តែ​បូជា​មហាយ័ញ្ញ មានសភាព​យ៉ាងនេះ​បាន។ ជនអ្នកពោលដោយធម៌ ចំពោះព្រះរាជាដ៏ចំរើន យ៉ាងនេះ មិនមានឡើយ។ ឯព្រាហ្មណ៍​បុរោហិត របស់ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ជាអ្នកមាន​ជាតិ​បរិសុទ្ធ ទាំង២ចំណែកដែរ គឺខាង​មាតា និងខាងបិតា ប្រសូតចាកគភ៌ដ៏បរិសុទ្ធ ដរាប​អំពីតំណ​នៃអយ្យកោ អយ្យិកា ជាគំរប់៧មក មិនមានអ្នកណារិះគន់ តិះដៀល ដោយ​ពោល​​ដល់​ជាតិ​កំណើតបាន​ឡើយ សូម​ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ទ្រង់ជ្រាបសេចក្តីនុ៎ះ ដោយ​ហេតុ​នេះ សូម​ព្រះអង្គព្រះរាជទាន សូមព្រះអង្គ ចំណាយព្រះរាជទ្រព្យ សូម​ព្រះ​អង្គ​រីករាយ សូមទ្រង់​តាំង​ព្រះហឫទ័យ ឲ្យជ្រះថ្លាតែខាងក្នុងចុះ។

[២៨] កាលព្រះរាជាដ៏ចំរើន កំពុងបូជាមហាយ័ញ្ញ ក្រែង​មានអ្នកណាមួយ​និយាយ​ថា ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ទ្រង់បូជាមហាយ័ញ្ញ ទាស់តែព្រាហ្មណ៍​បុរោហិត របស់ព្រះអង្គ មិនមែន​ជាអ្នករាយមន្ត មិនចេះចាំមន្ត មិនចេះចប់នូវគម្ពីរត្រៃវេទ ព្រម​ទាំង​គម្ពីរនិឃណ្ឌុ និងគម្ពីរ​កេតុភៈ ព្រមទាំងអក្ខរប្បភេទ គឺសិក្ខា និងនិរុត្តិ ដែលមានគម្ពីរ​ឥតិហាសៈ ជាគំរប់៥ ជាអ្នកមិនដឹងនូវ​បទ និងវេយ្យាករណ៍ ជាអ្នកមិនថយថោក គឺ​ស្ទាត់​ជំនាញ ក្នុងលោកាយតសាស្ត្រ និងមហាបុរិសលក្ខណព្យាករណ​សាស្ត្រ ទាស់តែព្រាហ្មណ៍​បុរោហិត របស់ព្រះរាជានោះ មិនមែនជាអ្នកមានសីល មានសីលដ៏ចំរើន មិនប្រកប​ដោយសីល​ដ៏ចំរើន ព្រាហ្មណ៍​បុរោហិតរបស់ព្រះរាជានោះ មិនមែនជាបណ្ឌិត ឈ្លាសវៃ មានបា្រជ្ញា ជាបុគ្គលទី១ ឬទី២របស់ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកទទួល​នូវការ​បូជាឡើយ បើទុកជា​ដូច្នោះ ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ក៏គង់​តែ​បូជា​មហាយ័ញ្ញ មានសភាព​យ៉ាងនេះ​បាន។ ជន​អ្នក​ពោល​ដោយធម៌ ចំពោះព្រះរាជាដ៏ចំរើន យ៉ាងនេះ មិនមានឡើយ។ ឯព្រាហ្មណ៍​បុរោហិត របស់ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ជាបណ្ឌិត ឈ្លាសវៃ មាន​បា្រជ្ញា ជាបុគ្គល​ទី១ ឬ​ទី២ របស់ពួក​ព្រាហ្មណ៍ អ្នកទទួល​នូវការបូជាមែន សូម​ព្រះរាជាដ៏ចំរើន ទ្រង់ជ្រាបនូវ​សេចក្តី​នុ៎ះ ដោយ​ហេតុនេះចុះ សូម​ព្រះអង្គព្រះរាជទាន សូមព្រះអង្គចំណាយព្រះរាជទ្រព្យ សូម​​ព្រះ​អង្គរីករាយ សូមទ្រង់តាំងព្រះហឫទ័យ ឲ្យជ្រះថ្លាតែខាងក្នុងចុះ។ ម្នាល​ព្រាហ្មណ៍ ព្រាហ្មណ៍បុរោហិត បានញុំាងព្រះហឫទ័យ របស់ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ដែល​កំពុងបូជាមហាយ័ញ្ញ ឲ្យឃើញតាម ឲ្យកាន់យកតាម ឲ្យអាចហ៊ាន ឲ្យរីករាយ ដោយ​អាការទាំង​១៦នេះឯង។

[២៩] ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ក្នុងយ័ញ្ញនោះឯង មនុស្សទាំងឡាយ ក៏ខានសម្លាប់គោ ខាន​សម្លាប់ពពែ និងកែះ ខានសម្លាប់មាន់ ជ្រូក ពួកសត្វផ្សេងៗ ក៏មិនបានដល់នូវសេចក្តី​វិនាស ខានកាប់ដើមឈើ មកធ្វើជាគោល (សម្រាប់​ចារឹកឈ្មោះ) ខានច្រូត​ស្បូវភ្លាំង ដើម្បី​ឲ្យលំបាក (ដល់ជនឯទៀត)។ ចំណែកខាងពួកជនណា ដែលជាខ្ញុំកំដរក្តី ជាអ្នកបំរើក្តី ជា​អ្នកធ្វើការងារក្តី ជនទាំងនោះ ព្រះរាជាក៏មិនបាន​គម្រាម ដោយអាជ្ញា មិនបានគម្រាម​ឲ្យ​ភ័យ មិនមានមុខជោកដោយទឹកភ្នែក ស្រែកទ្រហ៊ោយំធ្វើការងារឡើយ។ ដោយពិតនោះ​ថា ពួកជនណា ចង់ធ្វើការងារ ពួកជននោះ ក៏ធ្វើទៅ ពួកជនណា មិនចង់ធ្វើការងារ ពួក​ជននោះ ក៏ខានធ្វើទៅ។ ពួកជនចង់ធ្វើការណា ក៏ធ្វើការនោះទៅ មិនចង់ធ្វើការណា ក៏ខានធ្វើការនោះទៅ។ ឯយញ្ញពិធីនោះ ក៏សម្រេចដោយទឹកដោះថ្លា ប្រេង ទឹកដោះ​ខាប់ ទឹកដោះជូរ ទឹកឃ្មុំ និងទឹកអំពៅប៉ុណ្ណោះឯង។

[៣០] ម្នាលព្រាហ្មណ៍ កាលនោះ ពួកក្សត្រិយ៍អ្នកនៅក្នុងនិគម និងជនបទ ដែល​នៅ​ក្នុងព្រះរាជអំណាច។ ពួកអមាត្យ រាជបរិសទ្យ ជាអ្នកនិគម និងអ្នកជនបទ។ ពួក​ព្រាហ្មណមហាសាល ជាអ្នកនិគម និងអ្នកជនបទ ពួកគហបតី អ្នកសន្សំទ្រព្យ ជាអ្នកនិគម និងអ្នកជនបទ ក៏នាំគ្នាយកទ្រព្យសម្បត្តិជាច្រើន ចូលទៅគាល់ព្រះបាទ​មហាវិជិតរាជ ហើយក្រាបទូលយ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះសម្មតិទេព ទ្រព្យសម្បត្តិច្រើន​ទាំងនេះ ជារបស់​មហាបពិត្រ យើងខ្ញុំព្រះអង្គនាំមកថ្វាយ ចំពោះ​មហាបពិត្រ សូមមហា​បពិត្រ ទ្រង់ទទួលនូវទ្រព្យសម្បត្តិនោះចុះ។ ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ត្រាស់តបថា ណ្ហើយ​អ្នកទាំងឡាយ ទ្រព្យសម្បត្តិនៃខ្ញុំនេះឯង ដែលសម្រេចហើយ ដោយពលិកម្មប្រកប​ដោយ​ធម៌ច្រើនណាស់ហើយ ទ្រព្យទាំងនោះ ត្រូវបានទៅអ្នកទាំងឡាយវិញចុះ មួយទៀត ចូរ​អ្នក​ទាំងឡាយ យកទ្រព្យរបស់ខ្ញុំឯង ថែមទៅទៀតខ្លះចុះ។ ពួកជនទាំងនោះ កាលបើ​ព្រះ​រាជាទ្រង់ប្រកែកហើយ ក៏ចៀសចេញទៅក្នុងទីដ៏សមគួរ ហើយក៏គិត​ព្រមគ្នាយ៉ាង​នេះថា បើ​ពួកយើងយកទ្រព្យសម្បត្តិទាំងនេះ ទៅកាន់ផ្ទះខ្លួនវិញ ដោយហេតុណា ហេតុនោះ ឈ្មោះថា មិនសមគួរ​ដល់ពួកយើងឡើយ ដ្បិតព្រះបាទមហាវិជិតរាជ កំពុងបូជា​មហា​យ័ញ្ញ បើដូច្នោះ ពួកយើង ចូរនាំគ្នា​បូជា​តាមព្រះអង្គទៅចុះ។

[៣១] ម្នាលព្រាហ្មណ៍ កាលនោះ ពួកក្សត្រិយ៍ អ្នកនៅក្នុងនិគម និងនៅក្នុង​ជនបទ ដែលនៅក្នុងព្រះរាជអំណាច នាំគ្នាផ្តើមធ្វើទានក្នុងទិសខាងកើតនៃរោងយ័ញ្ញ។ ពួក​អមាត្យរាជបរិសទ្យ អ្នកនិគម និងអ្នកជនបទ ក៏នាំគ្នាផ្តើមធ្វើទាន ក្នុងទិសខាងត្បូងនៃ​រោង​យ័ញ្ញ។ ពួកព្រាហ្មណមហាសាល ជាអ្នកនិគម និងអ្នកជនបទ ក៏នាំគ្នាផ្តើមធ្វើទាន ក្នុងទិសខាងលិចនៃ​រោង​យ័ញ្ញ។ ពួកគហបតីអ្នកសន្សំទ្រព្យ ជាអ្នកនិគម និងអ្នកជនបទ ក៏នាំគ្នាផ្តើមធ្វើទាន ក្នុងទិសខាងជើងនៃ​រោង​យ័ញ្ញ។ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ក្នុងទីយញ្ញពិធី​ទាំងនោះ មនុស្សទាំងឡាយ មិនបានសម្លាប់គោ មិនបានសម្លាប់ពពែ និងកែះ មិនបាន​សម្លាប់មាន់ និងជ្រូក ពួកសត្វផ្សេងៗ ក៏មិនដល់នូវសេចក្តីវិនាសឡើយ មិនបាន​កាប់​ដើម​ឈើមកធ្វើ​ជាគោល (សម្រាប់ចារិកឈ្មោះ) ខានច្រូតស្បូវភ្លាំង ដើម្បីឲ្យលំបាក (ដល់​ជន​ឯទៀត)។ ចំណែកខាងពួកមនុស្សណា ជាខ្ញុំកំដរក្តី ជាអ្នកបំរើក្តី ជាអ្នកធ្វើការងារក្តី ជន​ទាំងនោះ មិនបានត្រូវគម្រាមដោយអាជ្ញា មិនបានត្រូវគម្រាមឲ្យភ័យ មិនមាន​មុខជោក​ដោយ​ទឹកភ្នែក ស្រែកទ្រហ៊ោយំធ្វើការងារឡើយ។ ដោយសេចក្តីពិតនោះថា ពួកជនណា ចង់ធ្វើការងារ ពួកជននោះ ក៏ធ្វើទៅ ពួកជនណា មិនចង់ធ្វើការងារ ពួកជននោះ ក៏ខាន​ធ្វើទៅ ពួកជនចង់ធ្វើការងារណា ក៏ធ្វើការងារនោះទៅ មិនចង់ធ្វើការងារ​ណា ក៏​ខាន​ធ្វើ​ការងារនោះទៅ។ ឯយញ្ញពិធីនោះ ក៏សម្រេចដោយទឹកដោះថ្លា ប្រេង ទឹកដោះខាប់ ទឹក​ដោះជូរ ទឹកឃ្មុំ និងទឹកអំពៅប៉ុណ្ណោះឯង។ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ជនទាំង៤ពួក មានគំនិត​យល់​ត្រូវគ្នា១ ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ ប្រកបដោយអង្គ៨ប្រការ១ ព្រាហ្មណបោរោហិត ប្រកបដោយអង្គ៤ប្រការ១ រួមជាយញ្ញវិធី៣យ៉ាង នេះហៅថា យញ្ញសម្បទា៣យ៉ាង មានបរិក្ខារ​១៦ ដោយប្រការដូច្នេះឯង។

[៣២] កាលបើព្រះសាស្តា ទ្រង់មានព្រះពុទ្ធតម្រាស់យ៉ាងនេះហើយ ពួក​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ មានសម្លេងបន្លឺគឹកកង មានសំឡេងហ៊ោ សំឡេងស្រែកថា អើហ្ន៎ យ័ញ្ញ យញ្ញសម្បទាហ្ន៎។ ឯកូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក៏អង្គុយនៅស្ងៀម។ លំដាប់នោះ ព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ បានពោលពាក្យនេះ នឹងកូដទន្តព្រាហ្មណ៍ថា ព្រោះហេតុអ្វី បានជាលោក​កូដទន្តៈ មិនត្រេកអរ រីករាយ នឹងសុភាសិត​របស់ព្រះសមណគោតម ដោយពាក្យ​ជា​សុភាសិតសោះ។ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ឆ្លើយថា នែអ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន ខ្ញុំមិនមែន​ជាមិន​ត្រេកអរ រីករាយ នឹងសុភាសិត​របស់​ព្រះសមណគោតម ដោយពាក្យជាសុភាសិតទេ បើ​បុគ្គលណាមិនត្រេកអរ រីករាយ នឹងសុភាសិតរបស់ព្រះសមណគោតម ដោយពាក្យ​ជា​សុភាសិតទេ ក្បាលរបស់បុគ្គលនោះ នឹងបែកមិនខាន ម្នាលអ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន មួយ​ទៀត ខ្ញុំនៅមានសេចក្តីត្រិះរិះ​យ៉ាងនេះថា ព្រះសមណគោតម មានព្រះពុទ្ធតម្រាស់​យ៉ាង​នេះថា តថាគត បានឮមកយ៉ាងនេះ ឬថាហេតុនោះ គួរនឹង​ទៅជាយ៉ាងនេះ មួយ​យ៉ាងទៀត ព្រះសមណគោតម មានព្រះពុទ្ធតម្រាស់ថា រឿងយ៉ាងនេះ បានមានហើយ ក្នុងកាលនោះ រឿងនេះបានមានហើយ ក្នុងកាលនោះឯង ម្នាលអ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន ខ្ញុំ​មានសេចក្តីត្រិះរិះយ៉ាងនេះថា ក្នុងសម័យនោះ ព្រះសមណគោតម ជាព្រះបាទ​មហាវិជិត​រាជ ជាម្ចាស់យ័ញ្ញដោយពិត ឯបុរោហិត គ្រាន់តែជាអ្នកណែនាំឲ្យបូជាយ័ញ្ញ របស់ព្រះអង្គ។ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ទូលសួរថា ចុះព្រះគោតមដ៏ចំរើន ទ្រង់ជ្រាបថា បុគ្គល​បូជាឯងក្តី ឲ្យគេបូជាក្តី នូវ​យ័ញ្ញមានសភាពយ៉ាងនេះ លុះទំលាយ​រាងកាយ​ បន្ទាប់​អំពី​សេចក្តីស្លាប់ នឹងបានចូលទៅកាន់លោក គឺមនុស្ស សុគតិ និងឋានសួគ៌ដូច្នេះដែរឬ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ តថាគតដឹងច្បាស់ថា បុគ្គលបូជាឯងក្តី ឲ្យគេបូជាក្តី នូវ​យ័ញ្ញមានសភាពយ៉ាងនេះ លុះទំលាយ​រាងកាយ​ បន្ទាប់​អំពី​សេចក្តីស្លាប់ នឹងបានចូលទៅកាន់លោក គឺមនុស្ស សុគតិ និងឋានសួគ៌ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ សម័យនោះ តថាគតជាព្រាហ្មណបុរោហិត ជាអ្នកណែនាំឲ្យបូជាយ័ញ្ញ របស់ព្រះបាទមហាវិជិតរាជ​នោះ។

[៣៣] កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន យ័ញ្ញ​ឯទៀត​ មានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផលច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាងយញ្ញសម្បទា៣ប្រការ ដែលមានបរិក្ខារ​១៦នេះ មានដែរឬទេ។ ព្រះអង្គត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យ័ញ្ញឯទៀត មានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មាន​គ្រឿង​​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផលច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាងយញ្ញសម្បទា៣ប្រការ ដែលមានបរិក្ខារ​១៦នេះ មានដែរ។ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតម​ដ៏ចំរើន ចុះយ័ញ្ញ ដែលមានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផលច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាងយញ្ញសម្បទា៣ប្រការ ដែល​មាន​បរិក្ខារ​១៦នោះ តើដូចម្តេច។ ព្រះអង្គត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ និច្ចភត្តទាន គឺ​យ័ញ្ញ ដែលប្រព្រឹត្តទៅតាមលំដាប់ត្រកូលណា ដែល​បុគ្គល​ឲ្យចំពោះពួក​បព្វជិត អ្នកមានសីល ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យ័ញ្ញនេះឯងហើយ ដែល​មានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផលច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាងយញ្ញសម្បទា៣ប្រការ ដែលមានបរិក្ខារ​១៦នេះ។ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលសួរថា បពិត្រព្រះគោតម​ដ៏ចំរើន អ្វីជាហេតុ អ្វីជាបច្ច័យ ដែលធ្វើឲ្យនិច្ចភត្តទាន គឺយ័ញ្ញ ដែល​ប្រព្រឹត្តទៅតាម​លំដាប់​ត្រកូល ​មានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផល​ច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាងយញ្ញសម្បទា៣ប្រការ ដែលមានបរិក្ខារ​១៦នេះ។ ព្រះ​អង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ពួកអរហន្ត ឬពួកអ្នកដែលបាន​សម្រេច​នូវ​អរហត្តមគ្គ មិនបានចូលទៅរកយ័ញ្ញពិធី មានសភាព​យ៉ាងនេះទេ ដំណើរ​នោះ ព្រោះ​ហេតុអ្វី ម្នាល​ព្រាហ្មណ៍ ព្រោះការ​ប្រហារដោយដំបងក្តី ការចាប់​ត្រង់បំពង់កក្តី រមែង​មាន​ប្រាកដតែក្នុង​យញ្ញវិធីនុ៎ះ ព្រោះហេតុដូច្នោះ ពួកព្រះអរហន្ត ឬពួក​អ្នកដែល​បានសម្រេច​នូវអរហត្តមគ្គ មិនចូលទៅរកយញ្ញពិធី មានសភាព​យ៉ាងនេះ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ និច្ចភត្តទាន គឺយ័ញ្ញ ដែល​ប្រព្រឹត្តទៅតាមលំដាប់ត្រកូលណា ដែលគេឲ្យ ចំពោះពួក​បព្វជិត អ្នកមានសីល ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ពួកអរហន្ត ឬពួក​លោកដែល​បានសម្រេច​នូវ​អរហត្តមគ្គ រមែងចូលទៅ​រក​យ័ញ្ញមានសភាពយ៉ាងនេះ ដំណើរនោះ ព្រោះអ្វី ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ព្រោះហេតុថា ការ​ប្រហារដោយដំបងក្តី ការចាប់​ត្រង់បំពង់កក្តី រមែង​មិន​ប្រាកដ ក្នុងយញ្ញវិធីនុ៎ះទេ ហេតុ​ដូច្នោះ បានជាពួកអរហន្ត ឬពួក​អ្នកដែល​បានសម្រេច​អរហត្តមគ្គ រមែងចូលទៅ​រក​យញ្ញពិធី មានសភាព​យ៉ាងនេះ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ នេះជាហេតុ នេះជាបច្ច័យ ដែលធ្វើឲ្យ​និច្ចភត្តទាន គឺយ័ញ្ញ ដែល​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​តាម​លំដាប់​ត្រកូល មានសេចក្តីត្រូវការ​ដោយ​វត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផលច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាងយញ្ញ​សម្បទា​៣​ប្រការ ដែលមានបរិក្ខារ​១៦នេះឯង។

[៣៤] កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលសួរថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន យ័ញ្ញ​ឯទៀត​ ដែលមានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផល​ច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាងយញ្ញសម្បទា៣ប្រការ ដែលមានបរិក្ខារ​១៦នេះផង ជាង​និច្ចភត្តទាន គឺយ័ញ្ញដែលប្រព្រឹត្តទៅតាមលំដាប់ត្រកូលនេះផង មានដែរឬទេ។ ព្រះអង្គ​ទ្រង់​ត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យ័ញ្ញឯទៀត មាន​អានិសង្ស​ច្រើនជាង​យញ្ញសម្បទា​៣​ប្រការនេះផង មានដែរ។បេ។ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលសួរថា បពិត្រ​ព្រះគោតម​ដ៏​ចំរើន ចុះយ័ញ្ញឯទៀត មាន​អានិសង្ស​ច្រើនជាងយញ្ញសម្បទា៣ប្រការនេះផង តើ​ដូច​ម្តេច។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ បុគ្គលណា បានធ្វើវិហារ​ចំពោះសង្ឃ ដែល​មកអំពីទិសទាំង៤ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យ័ញ្ញនេះឯង ដែល​មានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផលច្រើន និងមាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាង​យញ្ញសម្បទា​៣​ប្រការ ដែលមានបរិក្ខារ​១៦នេះផង ជាងនិច្ចភត្តទាន គឺយ័ញ្ញដែលប្រព្រឹត្ត​ទៅតាម​លំដាប់​ត្រកូលនេះផង។

[៣៥] កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន យ័ញ្ញ​ឯ​ទៀត។បេ។​ មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាងយញ្ញសម្បទា៣ប្រការនេះផង មានដែរឬ។ ព្រះអង្គ​ទ្រង់​ត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យ័ញ្ញឯទៀត មានដែរ។បេ។ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំ​ទូល​សួរថា បពិត្រ​ព្រះគោតម​ដ៏​ចំរើន ចុះយ័ញ្ញឯទៀតនោះ តើ​ដូច​ម្តេច។បេ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ បុគ្គលណា មានចិត្តជ្រះថ្លា ដល់នូវព្រះពុទ្ធជាសរណៈ ដល់នូវ​ព្រះធម៌ជាសរណៈ ដល់នូវព្រះសង្ឃ ជាសរណៈ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យ័ញ្ញនេះឯង ដែល​មានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផលច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាង​យញ្ញសម្បទា​៣​ប្រការ ដែលមានបរិក្ខារ​១៦នេះផង ជាងនិច្ចភត្តទាន គឺយ័ញ្ញដែលប្រព្រឹត្ត​ទៅតាម​លំដាប់​ត្រកូលនេះផង ជាង​វិហារទាននេះផង។

[៣៦] កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលសួរថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន យ័ញ្ញ​ឯ​ទៀត ​មានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផលច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាង​យញ្ញសម្បទា​៣​ប្រការ ដែលមានបរិក្ខារ​១៦នេះផង ជាង​និច្ចភត្ត​ទាន គឺយ័ញ្ញដែលប្រព្រឹត្ត​ទៅតាម​លំដាប់​ត្រកូលនេះផង។បេ។ មានដែរឬ។ ព្រះអង្គ​ទ្រង់​ត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យ័ញ្ញឯទៀត មានអានិសង្សច្រើនជាង​យញ្ញសម្បទា​៣ប្រការ​នេះផង មានដែរ។បេ។ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំ​ទូល​សួរថា បពិត្រ​ព្រះគោតម​ដ៏​ចំរើន យ័ញ្ញឯទៀត មានអានិសង្ស​ច្រើន ជាងយញ្ញសម្បទា៣ប្រការនេះផង តើ​ដូច​ម្តេច។បេ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ បុគ្គលណា មានចិត្តជ្រះថ្លា បានសមាទាននូវ​សិក្ខាបទ​ទាំងឡាយ គឺចេតនាធម៌ ជាហេតុវៀរចាកបាណាតិបាត១ វៀរចាក​អទិន្នាទាន១ វៀរចាក​កាមេសុមិច្ឆាចារ១ វៀរចាកមុសាវាទ១ វៀរចាក​សុរាមេរយមជ្ជប្បមាទដ្ឋាន១ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យ័ញ្ញនេះឯង ដែល​មានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុង​ប្រៀប​តិច តែមានផលច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាង​យញ្ញសម្បទា​៣​ប្រការ ដែលមាន​បរិក្ខារ​១៦នេះផង ជាងនិច្ចភត្តទាន គឺយ័ញ្ញដែលប្រព្រឹត្ត​ទៅតាម​លំដាប់នៃ​ត្រកូល​នេះ​ផង។បេ។

[៣៧] កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលសួរថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ចុះយ័ញ្ញ​ឯ​ទៀត មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាងយញ្ញសម្បទា៣ប្រការ ដែលមានបរិក្ខារ​១៦​នេះ​ផង ជាងនិច្ចភត្តទាន គឺយ័ញ្ញដែលប្រព្រឹត្ត​ទៅតាម​លំដាប់នៃ​ត្រកូលនេះផង មានដែរ​ឬ។បេ។ ព្រះអង្គ​ទ្រង់​ត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យ័ញ្ញឯទៀត មានសេចក្តី​ត្រូវ​ការ​ដោយ​វត្ថុ​តិច មានគ្រឿង​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផលច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាង​យញ្ញសម្បទា​៣​ប្រការ ដែលមានបរិក្ខារ​១៦នេះផង ជាងនិច្ចភត្តទាន គឺយ័ញ្ញដែលប្រព្រឹត្ត​ទៅតាម​លំដាប់​ត្រកូលនេះផង ជាង​វិហារទាននេះផង ជាង​សរណគមន៍ទាំងនេះផង ជាង​សិក្ខាបទ​ទាំងនេះផង មានដែរ។ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលសួរថា បពិត្រ​ព្រះគោតម​ដ៏ចំរើន ចុះយ័ញ្ញ​ឯ​ទៀត​ មានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផលច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាង​យញ្ញសម្បទា​៣​ប្រការនេះ​ផង។បេ។ នោះ តើ​ដូច​ម្តេច។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ព្រះតថាគត ជាអរហន្តសម្មាសម្ពុទ្ធ កើតឡើង​ក្នុងលោកនេះ។បេ។ (បណ្ឌិតគប្បីសំដែង​ពាក្យ​ទាំង​អស់​ឲ្យពិស្តារ ដូចក្នុងសាមញ្ញផលសូត្រផងចុះ)។បេ។ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ ភិក្ខុជាអ្នកបរិបូណ៌​ដោយសីលយ៉ាងនេះឯង។ ភិក្ខុនោះឯង រមែង​ចូលដល់បឋមជ្ឈាន សម្រាន្តឥរិយាបទ​នៅ។ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យ័ញ្ញនេះឯង ​មានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុង​ប្រៀប​តិច តែមានផលច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាង​យ័ញ្ញទាំងឡាយ​អំពីមុនៗ។ ភិក្ខុ​នោះ រមែងចូល​ដល់ទុតិយជ្ឈាន។ តតិយជ្ឈាន។ ចតុត្ថជ្ឈាន សម្រាន្តឥរិយាបទនៅ។ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យ័ញ្ញនេះឯង​ មានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផលច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាង​យ័ញ្ញទាំងឡាយមុនៗ។ ភិក្ខុ​នោះ រមែងតម្រង់ ផ្ចង់បង្អោនចិត្ត ដើម្បីញាណទស្សនៈ ហើយដឹងច្បាស់ថា ជាតិរបស់អញអស់ហើយ ព្រហ្ម​ចរិយៈអញ បានប្រព្រឹត្ត​គ្រប់គ្រាន់ហើយ សោឡសកិច្ច ក៏អញបាន​ធ្វើ​ស្រេចហើយ កិច្ច​ដទៃក្រៅពីសោឡសកិច្ច​នេះទៅទៀត មិនមានឡើយ។ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ យ័ញ្ញនេះឯង​ មានសេចក្តីត្រូវការដោយវត្ថុតិច មានគ្រឿង​ប្រុងប្រៀបតិច តែមានផលច្រើន មាន​អានិសង្ស​ច្រើន ជាង​យ័ញ្ញទាំងឡាយមុនៗ ម្នាលព្រាហ្មណ៍ មួយទៀត យញ្ញសម្បទា​ឯទៀតលើសលុបជាង ឬថ្លៃថ្លាជាងយញ្ញសម្បទានេះ មិនមានឡើយ។

[៣៨] កាលបើព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ទ្រង់ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក៏​ក្រាបបង្គំទូល​ព្រះមានព្រះភាគយ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ពីរោះណាស់ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ពីរោះណាស់ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ធម៌ដែលព្រះគោតម​ដ៏ចំរើន ទ្រង់សំដែងហើយ ដោយ​អនេក​បរិយាយនេះឯង ប្រៀបដូចជាគេ​បើករបស់​ដែល​ផ្កាប់ឲ្យផ្ងារឡើង ឬដូចជាគេបើកបង្ហាញរបស់ដែល​កំបាំង ឬដូចជាបុគ្គល​ប្រាប់​ផ្លូវ ដល់អ្នកវង្វេងផ្លូវ ពុំនោះសោត ដូចជាគេទ្រោល​ប្រទីប ​ក្នុង​ទី​ងងឹត​ ដោយគិតថា មនុស្សដែល​មានភ្នែក នឹងមើលឃើញរូបបាន ខ្ញុំព្រះអង្គនេះ សូមដល់នូវ​ព្រះគោតម​ដ៏​ចំរើន​ផង នូវព្រះធម៌ផង នូវព្រះភិក្ខុសង្ឃផង ជាសរណៈ សូម​ព្រះគោតមដ៏ចំរើន ចាំទុកនូវខ្ញុំព្រះអង្គថា ជាឧបាសក អ្នកដល់នូវ​រតនត្រ័យ ជាសរណៈ ស្មើដោយជីវិត តាំងអំពី​ថ្ងៃនេះ​ជាដើមទៅ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គនេះ នឹងដោះលែង​គោឈ្មោល ៧០០ កូន​គោឈ្មោល ៧០០ កូនគោញី ៧០០ ពពែ ៧០០ កែះ ៧០០ ខ្ញុំព្រះអង្គនឹងឲ្យជីវិត ចូរឲ្យសត្វ​ទាំងនេះ ទំពាស៊ីនូវស្មៅស្រស់ផង ចូរផឹកនូវទឹក​ត្រជាក់​ផង ចូរឲ្យខ្យល់ត្រជាក់ បក់​មក​ត្រូវ​សត្វទាំងនោះចុះ។

[៣៩] លំដាប់នោះ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់សំដែង ​នូវអនុបុព្វីកថា ចំពោះ​កូដទន្ត​ព្រាហ្មណ៍ ​អនុបុព្វីកថានោះ ដូចម្តេច គឺព្រះអង្គទ្រង់ប្រកាស ទានកថា សីលកថា សគ្គកថា ប្រកាសទោសរបស់កាមដ៏ថោកទាប សៅហ្មង ប្រការនូវអានិសង្ស​ក្នុងកិរិយា​ចេញ​​ចាកកាម។ កាលណាព្រះមាន​ព្រះភាគ បាន​ជ្រាបថា កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ មាន​ចិត្តស្រួល មានចិត្តទន់ មានចិត្ត​ប្រាសចាក​នីវរណៈ មានចិត្ត​អណ្តែត​ឡើង មានចិត្ត​ជ្រះថ្លាហើយ កាលនោះ ព្រះអង្គក៏​ទ្រង់សំដែង​ធម្មទេសនា ដែលព្រះពុទ្ធ​ទាំងឡាយ ​ទ្រង់លើក​ឡើងសំដែង ដោយព្រះអង្គ​ឯង គឺប្រកាសនូវទុក្ខសច្ច១ សមុទយសច្ច១ និរោធសច្ច១ មគ្គសច្ច១។ ធម្មតា សំពត់ដ៏​ស្អាត ប្រាសចាកពណ៌ខ្មៅ គួរទទួល​ទឹកជ្រលក់​ដោយល្អបាន យ៉ាងណាមិញ ធម្មចក្ខុ គឺសោតាបត្តិមគ្គ​ ដ៏ប្រាសចាកធូលី ប្រាសចាក​មន្ទិល ក៏កើតឡើង​ដល់កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ លើអាសនៈនោះ​ឯងថា ធម្មជាត​ឯណានីមួយ មានសេចក្តីកើត​ឡើង​ជាធម្មតា ធម្មជាត​ទាំងអស់​នោះ មានសេចក្តីរលត់ទៅ​ជាធម្មតា យ៉ាងនោះឯង។ លំដាប់នោះ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ បានឃើញ​អរិយសច្ចធម៌ បានដល់​អរិយសច្ចធម៌ បានដឹង​ច្បាស់​អរិយសច្ចធម៌ បានជឿច្បាស់អរិយសច្ចធម៌​ ឆ្លងផុត​សេចក្តី​សង្ស័យ ប្រាសចាក​សេចក្តីងឿងឆ្ងល់ ដល់​នូវភាវៈ ជាអ្នក​ក្លាហាន មិនបាច់អាងបុគ្គល​ដទៃ (ដឹកនាំ) ក្នុង​សាសនា​របស់ព្រះសាស្តា ទើបក្រាប​បង្គំទូល​ព្រះមាន​ព្រះភាគ យ៉ាងនេះ​ថា សូម​បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ព្រមទាំងភិក្ខុសង្ឃ ទទួលនូវភត្ត​របស់​ខ្ញុំព្រះអង្គ ដើម្បីឆាន់​ក្នុង​ថ្ងៃស្អែក។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ទទួលដោយតុណ្ហីភាព។ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍​ បានដឹងថា ព្រះមានព្រះភាគ ទទួលនិមន្តហើយ ក៏ក្រោកចាកអាសនៈ ថ្វាយបង្គំព្រះមានព្រះភាគ ធ្វើ​ប្រទក្សិណ ចៀសចេញទៅ។

[៤០] គ្រាកាលដែលកន្លងរាត្រីនោះទៅ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ប្រើគេតាក់តែងនូវ​ខាទនីយៈ ភោជនីយាហារដ៏ថ្លៃថ្លា ក្នុងរោងយញ្ញពិធីរបស់ខ្លួន ហើយឲ្យក្រាបបង្គំ​ទូលនូវ​ភត្តកាល ចំពោះព្រះមានព្រះភាគថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន កាលដល់ហើយ ភត្ត​ក៏​សម្រេចហើយ។ គ្រានោះ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ស្បង់ ទ្រង់បាត្រ និងចីវរ ក្នុងបុព្វណ្ហ​សម័យ ទ្រង់ពុទ្ធដំណើរទៅកាន់រោងយញ្ញពិធី របស់កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ព្រម​ដោយ​ភិក្ខុ​សង្ឃ លុះចូលទៅដល់ហើយ ទ្រង់គង់លើអាសនៈដែលគេក្រាលថ្វាយ។ លំដាប់​នោះ កូដទន្តព្រាហ្មណ៍ ក៏បានអង្គាសខាទនីយៈ ភោជនីយាហារដ៏ថ្លៃថ្លា ដោយដៃ​ខ្លួនឯង ចំពោះព្រះភិក្ខុសង្ឃ មានព្រះពុទ្ធជាប្រធាន ឲ្យឆ្អែតស្កប់ស្កល់ ត្រាតែឃាត់។ លុះ​កូដទន្ត​ព្រាហ្មណ៍​ដឹងថា ព្រះមានព្រះភាគ សោយរួចហើយ លែងលូកព្រះហស្ត​ក្នុងបាត្រ​ទៀត​ហើយ ក៏កាន់យកអាសនៈ​មួយទាបជាង ហើយអង្គុយ​ក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះ​កូដទន្ត​ព្រាហ្មណ៍ អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរស៊ប់ហើយ ព្រះមានព្រះភាគ ក៏ទ្រង់ពន្យល់​ឲ្យឃើញ​តាម ឲ្យកាន់យកតាម ឲ្យអាចហ៊ាន ឲ្យរីករាយ ដោយធម្មីកថា ហើយទ្រង់​ក្រោក​ចាក​អាសនៈ ស្តេចចេញទៅ។

[៤១] ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ។ សម័យមួយ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់គង់​នៅ​ក្នុង​កូដាគារសាលា នាព្រៃមហាវ័ន ទៀបក្រុង​វេសាលី។ សម័យនោះឯង ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និងព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈច្រើននាក់ ចូលទៅ​អាស្រ័យ​នៅក្នុង​ក្រុង​វេសាលី ដោយករណីយកិច្ច​ណានីមួយ។ ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និង​ព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈនោះ បានឮដំណឹងថា ព្រះសមណគោតម ជាសក្យបុត្ត ចេញ​ចាកសក្យត្រកូល ទ្រង់ព្រះផ្នួសហើយ ឥឡូវ មក​គង់​នៅក្នុងកូដាគារសាលា នា​ព្រៃ​មហាវ័ន ទៀបក្រុងវេសាលី កិត្តិសព្ទសរសើរ ព្រះគោតមដ៏ចំរើននោះ ពីរោះឮខ្ចរខ្ចាយ សុះសាយយ៉ាងនេះថា ព្រះមានព្រះភាគអង្គនោះ (ជាព្រះអរហន្ត)។បេ។ ព្រះអង្គ​បាន​ត្រាស់​ដឹង​នូវអរិយសច្ចធម៌ ព្រះអង្គ​លែងវិលត្រឡប់​មក​កាន់ភពថ្មីទៀត ព្រះមាន​ព្រះភាគ​នោះ ញុំាងលោកនេះ ព្រមទាំងទេវលោក និង​មារលោក។បេ។ ការដែលបានឃើញ បាន​ជួប​​នឹងព្រះអរហន្តទាំងឡាយ មានសភាព​យ៉ាងហ្នឹង (ជាការប្រពៃពេក)។ គ្រានោះឯង ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និង​ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈនោះ ក៏បាន​ចូល​សំដៅទៅកាន់កូដាគារសាលា ព្រៃ​មហាវ័ន។

[៤២] សម័យនោះឯង ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុ ជាឧបដ្ឋាកព្រះមានព្រះភាគ។ គ្រានោះ ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និងពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈនោះ ចូលសំដៅទៅរកកន្លែង​ដែលព្រះ​នាគិតត្ថេរមានអាយុគង់នៅ លុះចូលទៅដល់ហើយ ទើប​​ពោលពាក្យ​នេះ នឹងព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុថា បពិត្រព្រះនាគិតៈដ៏ចំរើន ឥឡូវ​នេះ ព្រះគោតមដ៏ចំរើននោះ ព្រះអង្គគង់នៅទីណា ដ្បិតយើងខ្ញុំចង់ទៅគាល់​ព្រះគោតមដ៏​ចំរើន​​នោះ។ ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុ ពោលថា ម្នាលអ្នកមានអាយុទាំងឡាយ កាលនេះ មិនមែនជាកាលគួរ នឹងទៅគាល់ព្រះមានព្រះភាគទេ (ព្រោះ) ព្រះមានព្រះភាគ កំពុង​សម្រាកព្រះអង្គ។ គ្រានោះ ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និងព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈនោះ អង្គុយនៅក្នុងទីសមគួរ ក្បែរកន្លែងនោះ ហើយប្រឹក្សាគ្នាថា យើង​ទាំងឡាយ ចាំគាល់​ព្រះគោតមដ៏ចំរើននោះឲ្យបាន ហើយសឹមទៅ។

[៤៣] ឯក្សត្រិយ៍ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី¹⁾ បានចូលសំដៅទៅកាន់កូដាគារសាលា នាព្រៃមហាវ័ន ត្រង់​កន្លែងដែល​ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុគង់នៅ ជាមួយនឹងលិច្ឆវិបរិសទ្យជាច្រើន លុះចូលទៅដល់ហើយ ថ្វាយបង្គំ​ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុ រួចឋិតនៅក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះ​ក្សត្រិយ៍ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវីឋិតនៅក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ បានពោលពាក្យនេះ នឹង​ព្រះនាគិតត្ថេរ​មាន​អាយុថា បពិត្រ​ព្រះនាគិតត្ថេរៈដ៏ចំរើន ឥឡូវនេះ ព្រះមានព្រះភាគ​ ជា​ព្រះអរហន្តសម្មាសម្ពុទ្ធ គង់ក្នុងទីណា ដ្បិតយើងខ្ញុំចង់ទៅគាល់​ព្រះមានព្រះភាគ ជាអរហន្ត​ សម្មាសម្ពុទ្ធនោះ។ ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុ ពោលថា ម្នាលមហាលិ កាលនេះ មិនមែនជាកាលគួរនឹង​គាល់ព្រះមានព្រះភាគទេ ព្រោះព្រះមានព្រះភាគ កំពុង​សម្រាក​ព្រះអង្គ។ ក្សត្រិយ៍ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី ក៏គង់នៅក្នុងទីសមគួរ²⁾ ក្បែរ​កន្លែង​នោះ ហើយគិតថា អញចាំគាល់​ព្រះមានព្រះភាគ អរហន្តសម្មាសម្ពុទ្ធនោះឲ្យបាន ហើយ​សឹមទៅ។

[៤៤] គ្រានោះ សមណុទ្ទេសឈ្មោះសីហៈ ចូលសំដៅត្រង់​កន្លែងដែល​ព្រះនាគិតត្ថេរ​មានអាយុគង់នៅ លុះចូលទៅដល់ហើយ ថ្វាយបង្គំ​ព្រះនាគិតត្ថេរ​មាន​អាយុ រួចឋិតនៅក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះ​សីហសមណុទ្ទេស ឋិតនៅក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ បានពោលពាក្យនេះ នឹង​ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុថា បពិត្រ​ព្រះកស្សប³⁾ ដ៏ចំរើន ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និងពួក​ព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈជាច្រើនទាំងនុ៎ះ ចូលមកក្នុងទីនេះ ដើម្បីគាល់​ ព្រះមានព្រះភាគ ក្សត្រិយ៍ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី ក៏ចូលមកក្នុងទីនេះ ជាមួយនឹង​លិច្ឆវិបរិសទ្យ​ជាច្រើន ដើម្បីគាល់​ព្រះមានព្រះភាគដែរ បពិត្រព្រះកស្សបដ៏ចំរើន សូមឲ្យ​ប្រជុំជន​ទាំង​នោះ បានគាល់ព្រះមានព្រះភាគផង។ ព្រះនាគិតត្ថេរពោលថា ម្នាលសីហៈ បើដូច្នោះ ចូរ​អ្នកក្រាបបង្គំទូល​ព្រះមានព្រះភាគខ្លួនឯងចុះ។ សីហសមណុទ្ទេស ទទួលពាក្យ​ព្រះនាគិតត្ថេរមានអាយុថា យ៉ាងហ្នឹងហើយ ព្រះករុណាដ៏ចំរើន ហើយចូល​សំដៅ​ទៅ​ត្រង់​កន្លែង ដែលព្រះមានព្រះភាគគង់នៅ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏ថ្វាយបង្គំ​ព្រះមានព្រះភាគ រួចឋិតនៅក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះសីហសមណុទ្ទេស ឋិតនៅ​ក្នុងទី​ដ៏​សមគួរ​ហើយ បានក្រាបបង្គំទូលព្រះមានព្រះភាគដូច្នេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និងពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈច្រើននាក់ ទាំងនុ៎ះ ចូលមកក្នុងទីនេះ ដើម្បីគាល់ព្រះមានព្រះភាគ ទាំងក្សត្រិយ៍ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី ក៏ចូល​មកក្នុងទីនេះ ជាមួយនឹងលិច្ឆវិបរិសទ្យជាច្រើន ដើម្បីគាល់ព្រះមានព្រះភាគដែរ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សូមឲ្យប្រជុំជន​នេះ បានគាល់ព្រះមានព្រះភាគផង។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលសីហៈ បើដូច្នោះ ចូរអ្នកក្រាលអាសនៈ ត្រង់ម្លប់​ខាង​មុខវិហារចុះ។ សីហសមណុទ្ទេស ទទួលព្រះពុទ្ធដីកាព្រះមានព្រះភាគថា ព្រះករុណា​ព្រះអង្គ ហើយក៏ក្រាលអាសនៈ ត្រង់ម្លប់ខាងមុខវិហារ។ គ្រានោះឯង ព្រះមានព្រះភាគ ស្តេចចេញអំពីវិហារ (ទៅ) គង់លើអាសនៈ ដែលគេក្រាល ត្រង់ម្លប់​ខាងមុខវិហារ។ លំដាប់នោះ ពួកព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនកោសល និងពួក​ព្រាហ្មណទូត អ្នកដែនមគធៈទាំងនោះ ចូលសំដៅទៅត្រង់កន្លែង​ដែលព្រះមានព្រះភាគគង់នៅ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏ពោលពាក្យរាក់ទាក់ សំណេះសំណាល ទៅរកព្រះមានព្រះភាគ លុះបញ្ចប់ពាក្យដែលគួររីករាយ និងពាក្យដែលគួររលឹកហើយ ក៏អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ។

[៤៥] ចំណែកខាងឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី ព្រមទាំងលិច្ឆវិបរិសទ្យជាច្រើន ក៏ចូលទៅគាល់​ព្រះមានព្រះភាគដែរ លុះចូលទៅដល់ហើយ ថ្វាយបង្គំព្រះមានព្រះភាគ រួចគង់​ក្នុង​ទី​ដ៏​សមគួរ។ លុះក្សត្រិយ៍ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី គង់ស៊ប់ ក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ បានក្រាបបង្គំទូល​ព្រះមានព្រះភាគដូច្នេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលថ្ងៃមុនៗ សុនក្ខត្តលិច្ឆវិបុត្ត ចូល​មក​រកខ្ញុំព្រះអង្គ លុះចូលមកដល់ហើយ បានពោលពាក្យនេះ នឹងខ្ញុំព្រះអង្គថា ម្នាល​មហាលិ ខ្ញុំចូលទៅនៅអាស្រ័យ​នឹងព្រះមានព្រះភាគ រាប់តាំងពីថ្ងៃ​ខាងដើមមក មិនយូរ​ប៉ុន្មាន បានត្រឹមតែ​៣ឆ្នាំ ខ្ញុំបានឃើញ​រូបទិព្វទាំងឡាយ ដែលមានសភាពគួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល ទាស់តែស្តាប់សំឡេង​ទិព្វ ដែល​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល​មិនឮ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សំឡេងទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល មានពិតមែន តែសុនក្ខត្តលិច្ឆវិបុត្តស្តាប់មិនឮ ឬក៏សំឡេង​ទាំងនោះ ពុំមានទេ។ ព្រះមានព្រះភាគ​ត្រាស់ថា ម្នាលមហាលិ សំឡេងទិព្វ ដែល​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល​ មានពិតមែន តែសុនក្ខត្តលិច្ឆវិបុត្ត ស្តាប់មិនឮ មិនមែនជាគ្មានទេ។ មហាលិក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល​មានពិតមែន មិនមែនជាពុំមានទេ ចុះអ្វីជាហេតុ អ្វីជាបច្ច័យហ្ន៎ បានជាសុនក្ខត្តលិច្ឆវិបុត្តស្តាប់មិនឮ។

[៤៦] ព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ថា ម្នាលមហាលិ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ បានចំរើន​សមាធិចំណែកមួយ ក្នុងទិសបូព៌ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល តែសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលឡើយ កាលបើសមាធិ ដែល​ភិក្ខុនោះបានចំរើនក្នុងទិសបូព៌ ដើម្បីឃើញរូប​ដ៏ជាទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល តែសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី​ឮសំឡេងទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល (ដូច្នេះ) ភិក្ខុនោះ រមែង​ឃើញ​រូប​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលក្នុងទិសបូព៌បាន តែថា មិនឮសំឡេងទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលទេ ដំណើរ​នោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលមហាលិ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះគឺ កាលបើសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បានចំរើនហើយមួយចំណែក ក្នុងទិសបូព៌ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល (តែប៉ុណ្ណោះ) បានជាសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលបាន​ឡើយ។

[៤៧] ម្នាលមហាលិ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា កាលបើសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បាន​ចំរើន​ដោយចំណែកមួយ ក្នុងទិសទក្សិណ។បេ។ ក្នុងទិសបស្ចិម។បេ។ ក្នុងទិសឧត្តរ។បេ។ ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសទទឹង គឺទិសតូចៗ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ ​មាន​សភាព​​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល តែមិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឮ​សំឡេង​ទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលឡើយ កាល​បើ​សមាធិ ដែល​ភិក្ខុនោះបានចំរើនមួយចំណែក ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិស​ទទឹង ដើម្បីឃើញរូប​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល មិនមែនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី​ឮសំឡេងទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល (ដូច្នោះ) ភិក្ខុនោះ រមែង​ឃើញ​រូបដ៏ជា​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសទទឹងបាន តែមិនឮសំឡេងដ៏ជាទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល​បាន​ទេ ដំណើរ​នោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលមហាលិ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះគឺ កាលបើសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បានចំរើនមួយចំណែក ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសទទឹង ដើម្បី​ឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល (តែប៉ុណ្ណោះ) បានជាសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលបាន​ឡើយ។

[៤៨] ម្នាលមហាលិ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ចំរើន​សមាធិចំណែកមួយ ក្នុងទិសបូព៌ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល សមាធិ​នោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរ​ត្រេក​ត្រអាលឡើយ កាលបើសមាធិ ដែល​ភិក្ខុបានចំរើនមួយចំណែក ក្នុងទិសបូព៌ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល តែ​សមាធិ​នោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល (ដូច្នេះ) ភិក្ខុនោះ រមែងឮសំឡេង​ដ៏ជាទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលក្នុងទិសបូព៌បាន ទាស់តែមើលរូបទិព្វ មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលមិនឃើញ ដំណើរ​នោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលមហាលិ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះគឺ កាលបើសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បានចំរើន​មួយ​ចំណែក ក្នុងទិសបូព៌ ដើម្បីស្តាប់សំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល (តែប៉ុណ្ណោះ) បានជាសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលបាន​ឡើយ។

[៤៩] ម្នាលមហាលិ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា កាលបើសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បាន​ចំរើន​ចំណែកមួយ ក្នុងទិសទក្សិណ។បេ។ ក្នុងទិសបស្ចិម។បេ។ ក្នុងទិសឧត្តរ។បេ។ ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសបន្ទាប់ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មាន​សភាព​​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល សមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឃើញរូប​ទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលទេ កាល​បើ​សមាធិ ដែល​ភិក្ខុនោះបានចំរើនមួយចំណែក ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសបន្ទាប់ ដើម្បីស្តាប់សំឡេង​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល ដូច្នោះ បានជាសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី​ឃើញរូបជាទិព្វ មាន​សភាព​​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលឡើយ ភិក្ខុនោះ រមែង​ឮសំឡេង​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលក្នុងទិសខាងលើ ទិស​ខាង​ក្រោម និងទិសបន្ទាប់បាន តែមិនឃើញរូបទិព្វ មានសភាព​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល ដំណើរ​នោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលមហាលិ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះគឺ កាលបើសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បានបំពេញមួយចំណែក ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសបន្ទាប់ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរ​ត្រេក​ត្រអាល (តែប៉ុណ្ណោះ) បានជាសមាធិនោះ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលបាន។

[៥០] ម្នាលមហាលិ ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ចំរើន​សមាធិទាំងពីរចំណែក ក្នុងទិសបូព៌ គឺដើម្បីឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាលផង ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាលផង កាល​បើសមាធិ ដែល​ភិក្ខុនោះ បានចំរើនទាំងពីរចំណែក ក្នុងទិសបូព៌ គឺ​ដើម្បីឃើញ​រូប​ទិព្វផង។បេ។ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វផង។បេ។ ភិក្ខុនោះ រមែងឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាលផង រមែង​ឮសំឡេង​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលផង ក្នុងទិសបូព៌ ដំណើរ​នោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលមហាលិ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះគឺ ព្រោះតែសមាធិ ដែលភិក្ខុនោះ បានចំរើនទាំងពីរ​ចំណែក ក្នុងទិសបូព៌ គឺដើម្បីឃើញរូបទិព្វផង។បេ។ ដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលផង។

[៥១] ម្នាលមហាលិ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា សមាធិ ដែលភិក្ខុបាន​ចំរើនទាំងពីរ​ចំណែក ក្នុងទិសទក្សិណ។បេ។ ក្នុងទិសបស្ចិម។បេ។ ក្នុងទិសឧត្តរ។បេ។ ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសបន្ទាប់ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល និងដើម្បីឮសំឡេងទិព្វ ​មាន​សភាព​​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល កាលបើសមាធិ ដែល​ភិក្ខុនោះបានចំរើនទាំង២ចំណែក ក្នុងទិស​ខាង​លើ ទិសខាងក្រោម និងទិសបន្ទាប់ ដើម្បីឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាលផង ដើម្បីឮសំឡេង​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាលផង (ដូច្នោះ) បានជាភិក្ខុនោះ ឃើញរូបទិព្វ មាន​សភាព​​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលផង ឮសំឡេង​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយកាម គួរត្រេកត្រអាលបានផង ទាំងទិសខាងលើ ទិស​ខាង​ក្រោម និង​ទិស​បន្ទាប់ ដំណើរ​នោះ ព្រោះហេតុអ្វី ម្នាលមហាលិ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះគឺ ព្រោះតែភិក្ខុ បានចំរើនសមាធិ ទាំង២ចំណែក ក្នុងទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសបន្ទាប់ ដើម្បី​ឃើញរូបទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកប​ដោយ​កាម គួរត្រេកត្រអាល​ផង ដើម្បី​ឮ​សំឡេង​ទិព្វ ​មានសភាព​គួរ​ស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរ​ត្រេក​ត្រអាលផង (នោះឯង) ម្នាលមហាលិ នេះជាហេតុ នេះជាបច្ច័យ ដែលសុនក្ខត្តលិច្ឆវិបុត្ត មិនបានឮសំឡេង​ទិព្វ មាន​សភាព​​គួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកត្រអាល ដែលមានពិត មិនមែន​ជាមិនមាន (នោះ)ទេ។

[៥២] មហាលិ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់ព្រះមានព្រះភាគ គ្រាន់តែជាហេតុធ្វើឲ្យច្បាស់នូវសមាធិភាវនាប៉ុណ្ណោះ​ទេឬ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលមហាលិ ពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុង​សំណាក់​តថាគត មិនមែនគ្រាន់តែជាហេតុធ្វើឲ្យច្បាស់ នូវសមាធិភាវនាប៉ុណ្ណោះទេ ម្នាល​មហាលិ នៅមានធម៌ដទៃទៀត ដែល​លើសលុបជាង ប្រសើរជាង​សមាធិភាវនា​ ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់តថាគត (អាច) ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់បាន។ មហាលិ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ចុះធម៌ដែល​លើសលុបជាង ប្រសើរជាង​សមាធិភាវនា​ ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់ព្រះមានព្រះភាគ (អាច) ធ្វើឲ្យ​ជាក់ច្បាស់បាន តើដូចម្តេច។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលមហាលិ ភិក្ខុក្នុង​សាសនា​នេះ ជាសោតាបន្នបុគ្គល មិនមានកិរិយាធ្លាក់ទៅក្នុងអបាយទាំង៤ ជាធម្មតា គឺលែង​ទៅ​កាន់អបាយ ជាបុគ្គលទៀងទាត់ មានកិរិយាត្រាស់ដឹងទៅខាងមុខ ព្រោះកិរិយាអស់ទៅ​នៃ​សំយោជនៈ៣ ម្នាលមហាលិ ធម៌នេះឯង ដែលឈ្មោះថា ​លើសលុបជាង ប្រសើរជាង​សមាធិភាវនា​ ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់តថាគត (អាច) ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​បាន។

[៥៣] ម្នាលមហាលិ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា ភិក្ខុជាសកទាគាមិបុគ្គល មកកាន់​លោក​នេះត្រឹមតែម្តងទៀត ក៏ធ្វើនូវទីបំផុតនៃទុក្ខបាន ព្រោះអស់ទៅនៃសំយោជនៈ៣ ព្រោះ​ស្រាលស្តើងនៃរាគៈ ទោសៈ មោហៈ ម្នាលមហាលិ ធម៌នេះឯង ឈ្មោះថា ​លើសលុបជាង ប្រសើរជាង ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់តថាគត (អាច) ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​បាន។

[៥៤] ម្នាលមហាលិ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា ភិក្ខុជាឧបបាតិកៈកំណើត ព្រោះអស់​ទៅ​នៃសំយោជនៈ ជាចំណែកខាងអាយ៥ ហើយបរិនិព្វានក្នុងភពនោះ មានកិរិយា​មិនត្រ​ឡប់មក អំពីលោកនោះវិញធម្មតា ម្នាលមហាលិ ធម៌នេះឯង ឈ្មោះថា ​លើសលុបជាង ប្រសើរជាង ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់តថាគត (អាច) ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​បាន។

[៥៥] ម្នាលមហាលិ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា ភិក្ខុដឹងច្បាស់ ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់ ដោយ​ខ្លួន​ឯង ហើយដល់ស៊ប់នូវចេតោវិមុត្តិ និងបញ្ញាវិមុត្តិ ដែលមិនមានអាសវៈ ព្រោះអស់​ទៅ​នៃអាសវៈទាំងឡាយ ក្នុងអត្តភាពនេះឯង ម្នាលមហាលិ ធម៌នេះឯង ឈ្មោះថា ​លើសលុប​​ជាង ប្រសើរជាង ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់តថាគត (អាច) ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​បាន ម្នាលមហាលិ ធម៌ទាំងនេះហើយ ដែលឈ្មោះថា ​លើស​លុប​ជាង ប្រសើរជាង ដែលពួកភិក្ខុប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងសំណាក់តថាគត (អាច) ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​បាន។

[៥៦] មហាលិ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ចុះមគ្គ និងបដិបទា សម្រាប់​ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ នូវធម៌ទាំងនុ៎ះ តើមានដែរឬទេ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាល​មហាលិ មគ្គ និងបដិបទា សម្រាប់​ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ នូវធម៌ទាំងនុ៎ះ មានជាប្រាកដ។ មហាលិ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើនចុះ មគ្គ និងបដិបទា សម្រាប់​ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ នូវធម៌ទាំងនុ៎ះ តើដូចម្តេចខ្លះ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា មគ្គប្រកបដោយ​អង្គ៨ ជាផ្លូវដ៏ប្រសើរនេះឯង គឺសេចក្តីឃើញត្រូវ១ ត្រិះរិះត្រូវ១ វាចាត្រូវ១ ការងារត្រូវ​១ ចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវ១ ព្យាយាមត្រូវ១ រលឹកត្រូវ១ តម្កល់ចិត្តត្រូវ១ ម្នាលមហាលិ នេះឯងឈ្មោះថា មគ្គ នេះឯងឈ្មោះថា បដិបទា សម្រាប់​ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ នូវធម៌ទាំងឡាយនុ៎ះ។

[៥៧] ម្នាលមហាលិ សម័យមួយ តថាគតនៅក្នុងឃោសិតារាម ទៀបនគរ​កោសម្ពី។ គ្រានោះ មានបព្វជិតពីររូប គឺមណ្ឌិយបរិព្វាជក១ ជាលិយ ជាអន្តេវាសិក​នៃ​ទារុបត្តិកបរិព្វាជក⁴⁾ ១ ចូលមករកតថាគត លុះចូលមកដល់​ហើយ ក៏ពោលពាក្យរាក់ទាក់ សំណេះសំណាលជាមួយនឹងតថាគត លុះបញ្ចប់ពាក្យ​ដែល​គួររីករាយ និងពាក្យដែល​គួររលឹក ល្មមឲ្យកើតសេចក្តីស្និទ្ធស្នាលហើយ ក៏ឈរ​នៅ​ក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះបព្វជិតទាំង២រូបនោះ ឈរនៅក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ បាននិយាយ​នឹង​តថាគត​ដូច្នេះថា អាវុសោគោតម ជីវៈនោះ​ ក៏គឺសរីរៈនោះឬ ៗជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ តថាគតប្រាប់ថា ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ បើដូច្នោះ ចូរអ្នកទាំងឡាយ​ចាំ​ស្តាប់ចុះ ចូរធ្វើទុកក្នុងចិត្ត​ដោយប្រពៃចុះ តថាគតនឹង​សំដែង។ ម្នាលអាវុសោ ព្រះតថាគត​កើតឡើងក្នុងលោកនេះ ជាអរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធ។បេ។ (បណ្ឌិតគប្បី​សំដែង​ឲ្យពិស្តារ​ដូចក្នុងសាមញ្ញផលសូត្រផងចុះ)។បេ។ ម្នាលអាវុសោ ភិក្ខុជាអ្នកបរិបូណ៌​ដោយ​សីល យ៉ាងនេះ។បេ។ បានដល់នូវបឋមជ្ឈាន។ ម្នាលអាវុសោ ភិក្ខុណាដឹងយ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ តើគួរនឹងពោលថា ជីវៈនោះ ក៏​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ បរិព្វាជកទាំងពីររូប ប្រាប់​តថាគត​ថា អាវុសោ ភិក្ខុណាដឹងយ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការ​ឃើញ​នុ៎ះ របស់​ភិក្ខុ​នោះ មិនគួរពោលថា ជីវៈនោះ ក៏​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ លុះបរិព្វាជកទាំងពីររូប ពោលដូច្នោះហើយ តថាគតប្រាប់ថា ម្នាលអាវុសោ ចំណែកខាង​តថាគត ដឹងហេតុនេះយ៉ាងនេះ ឃើញហេតុនេះ​យ៉ាងនេះដែរ បានជាតថាគត មិនបាន​ពោលថា ជីវៈនោះ ក៏​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ ភិក្ខុបានដល់​នូវ​ទុតិយជ្ឈាន។ នូវតតិយជ្ឈាន។ នូវចតុត្ថជ្ឈាន។ ម្នាលអាវុសោ បើភិក្ខុណាដឹង​យ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ តើគួរនឹងពោលថា ជីវៈនោះ គឺ​សរីរៈ​នោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ បរិព្វាជកទាំងពីររូបពោលថា អាវុសោ ភិក្ខុណាដឹង​យ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ មិនគួរ​នឹង​ពោលថា ជីវៈនោះ ​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ លុះ​បរិព្វាជកទាំងពីររូប ពោលដូច្នោះហើយ តថាគតប្រាប់ថា ម្នាលអាវុសោ ចំណែកខាង​តថាគត ក៏ដឹងយ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះដែរ បានជាតថាគត មិនបាន​ពោលថា ជីវៈនោះ ក៏​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ ភិក្ខុតម្រង់ ផ្ចង់​បង្អោនចិត្ត ទៅ​ដើម្បី​ញាណទស្សនៈ។ ម្នាលអាវុសោ ភិក្ខុណា។បេ។ ដឹងច្បាស់ថា កិច្ចដទៃក្រៅពីនេះ​ទៀត មិនមានទេ។ ម្នាលអាវុសោ ភិក្ខុណាដឹង​យ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និង​ការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ តើគួរនឹងពោលថា ជីវៈនោះ ក៏គឺ​សរីរៈ​នោះ ឬថាជីវៈ​ដោយ​ខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ បរិព្វាជកទាំងពីររូបពោលថា អាវុសោ ភិក្ខុណាដឹង​យ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ មិនគួរ​នឹង​ពោលថា ជីវៈនោះ ​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ (លុះ​បរិព្វាជកទាំងពីររូប ពោល​ដូច្នោះ​ហើយ) តថាគតប្រាប់ថា ម្នាលអាវុសោ ​តថាគត ដឹងហេតុនោះយ៉ាងនេះ ឃើញ​ហេតុនោះ​យ៉ាងនេះដែរ បានជាតថាគត មិនបាន​ពោលថា ជីវៈនោះ ក៏​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់​ព្រះសូត្រ​នេះ (ចប់ហើយ)។ ឱដ្ឋទ្ធលិច្ឆវី ក៏មានចិត្តរីករាយ ត្រេកអរនឹងភាសិតរបស់ព្រះមានព្រះភាគ។

[៥៨] ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ។ សម័យមួយ ព្រះមានព្រះភាគ គង់នៅក្នុង​ឃោសិតារាម⁵⁾ ទៀបក្រុងកោសម្ពី។ គ្រានោះ មាន​បព្វជិត២រូប គឺបរិព្វាជក ឈ្មោះ​មណ្ឌិយៈ១ ឈ្មោះជាលិយៈ ជាអន្តេវាសិក​នៃ​ទារុបត្តិក​បរិព្វាជក១ នាំគ្នាចូលទៅគាល់ព្រះមានព្រះភាគ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏ពោល​ពាក្យ​រាក់ទាក់ សំណេះសំណាលជាមួយនឹងព្រះមានព្រះភាគ លុះបញ្ចប់ពាក្យ​ដែល​គួររីករាយ និងពាក្យដែល​គួររលឹកហើយ ក៏ឈរ​នៅ​ក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះបព្វជិតទាំង២រូបនោះ ឈរ​នៅ​ក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ បានក្រាបបង្គំទូល​ព្រះមានព្រះភាគ ដូច្នេះថា អាវុសោគោតម​ដ៏ចំរើន ជីវៈនោះ​ គឺសរីរៈនោះឬ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ ព្រះមាន​ព្រះ​ភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ បើដូច្នោះ ចូរអ្នកទាំងឡាយ​ចាំ​ស្តាប់ចុះ ចូរធ្វើទុកក្នុងចិត្ត​ដោយប្រពៃចុះ តថាគតនឹង​សំដែង។ បព្វជិតទាំង២រូបនោះ ទទួល​ព្រះពុទ្ធដីកា នៃព្រះមានព្រះភាគថា យ៉ាងហ្នឹងហើយអាវុសោ។ ព្រះមានព្រះភាគ បានត្រាស់ពាក្យនេះថា ម្នាលអាវុសោ ព្រះតថាគត​កើតឡើងក្នុងលោកនេះ ជាអរហន្ត សម្មាសម្ពុទ្ធ។បេ។ (បណ្ឌិតគប្បី​សំដែង​ឲ្យពិស្តារ​ដូចក្នុងសាមញ្ញផលសូត្រផងចុះ)។បេ។ ម្នាលអាវុសោ ភិក្ខុជាអ្នកបរិបូណ៌​ដោយ​សីល យ៉ាងនេះ។

[៥៩]។បេ។ ភិក្ខុបានដល់នូវបឋមជ្ឈាន។ ម្នាលអាវុសោ ភិក្ខុណាដឹងយ៉ាងនេះ ឃើញ​​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ គួរពោលថា ជីវៈនោះ ក៏​គឺ​សរីរៈ​នោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ បរិព្វាជកទាំងពីរពោលថា អាវុសោ ភិក្ខុ​ណា​ដឹងយ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការ​ឃើញ​នុ៎ះ របស់​ភិក្ខុ​នោះ មិនគួរ​នឹង​ពោល​ទេ។បេ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលអាវុសោ ចំណែកខាង​តថាគត ដឹងនូវ​ហេតុ​នោះយ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះដែរ បានជាតថាគត មិន​ពោលថា ជីវៈនោះ ក៏​គឺ​សរីរៈ​នោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។

[៦០] ភិក្ខុបានដល់​នូវ​ទុតិយជ្ឈាន។ នូវតតិយជ្ឈាន។ នូវចតុត្ថជ្ឈាន។ ម្នាលអាវុសោ បើភិក្ខុណាដឹង​យ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ តើ​គួរ​នឹង​ពោលថា ជីវៈនោះ គឺ​សរីរៈ​នោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនពីគ្នាដែរឬ។ បរិព្វាជកទាំងនោះពោលថា អាវុសោ ភិក្ខុណាដឹង​យ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និងការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ មិនគួរ​នឹង​ពោលថា ជីវៈនោះ ​គឺសរីរៈនោះ ឬថា​ជីវៈ​ដោយ​ខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលអាវុសោ ចំណែក​តថាគត ដឹងហេតុនុ៎ះយ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះដែរហើយ ប៉ុន្តែតថាគត មិនបាន​ពោលថា ជីវៈ​នោះ ​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។

[៦១] ភិក្ខុតម្រង់ ផ្ចង់​បង្អោនចិត្ត មក​ដើម្បី​ញាណទស្សនៈ។ ម្នាលអាវុសោ ភិក្ខុណា។បេ។ ដឹងច្បាស់ថា កិច្ចដទៃក្រៅពីនេះ​ទៀត មិនមានទេ។ ម្នាលអាវុសោ ភិក្ខុណាដឹង​យ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និង​ការឃើញនុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ តើ​គួរ​នឹង​ពោល​ថា ជីវៈនោះ គឺ​សរីរៈ​នោះ ឬថាជីវៈ​ដោយ​ខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនដែរឬ។ បរិព្វាជក​ទាំងនោះពោលថា អាវុសោ ភិក្ខុណាដឹង​យ៉ាងនេះ ឃើញ​យ៉ាងនេះ ការដឹង​ និង​ការ​ឃើញ​នុ៎ះ របស់ភិក្ខុនោះ មិនគួរ​នឹង​ពោលថា ជីវៈនោះ ​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួនទេ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលអាវុសោ ​ចំណែកខាងតថាគត ក៏ដឹងនូវហេតុនេះយ៉ាងនេះ ឃើញ​​យ៉ាងនេះដែរ បានជាតថាគត មិន​ពោលថា ជីវៈនោះ ក៏​គឺសរីរៈនោះ ឬថាជីវៈដោយខ្លួន សរីរៈ​ដោយខ្លួន។ ព្រះមានព្រះភាគ បានត្រាស់​ព្រះសូត្រ​​នេះ (ចប់)ហើយ។ បព្វជិតទាំង២រូបនោះ ក៏មានចិត្តរីករាយ ត្រេកអរ​ ចំពោះ​ភាសិត​របស់ព្រះមានព្រះភាគ ដោយប្រការដូច្នេះ។

[៦២] ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ។ សម័យមួយ ព្រះមានព្រះភាគ គង់នៅក្នុងព្រៃ ឈ្មោះកណ្ណកថលៈ ជាទីឲ្យអភ័យ​ដល់ម្រឹគ ទៀបក្រុងឧជុញ្ញា។ គ្រានោះ អចេលៈ (បរិព្វាជកអាក្រាត) ឈ្មោះកស្សប ចូលទៅគាល់ព្រះមានព្រះភាគ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏ពោល​ពាក្យ​រាក់ទាក់ សំណេះសំណាលជាមួយនឹងព្រះមានព្រះភាគ លុះបញ្ចប់ពាក្យ​ដែល​គួររីករាយ និងពាក្យដែល​គួររលឹកហើយ ក៏ឈរ​នៅ​ក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះអចេលកស្សប ឈរ​​ក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ បានក្រាបបង្គំទូល​ព្រះមានព្រះភាគ ដូច្នេះ​ថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ខ្ញុំបានឮពាក្យដូច្នេះថា ព្រះសមណគោតម រមែង​តិះដៀល​តបៈ​ទាំងពួង រមែងចំអក​មើលងាយ​តែមួយយ៉ាង នូវ​អ្នកកាន់តបៈទាំងអស់គ្នា ដែល​មាន​អាជីវៈសៅហ្មង បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ណា បានពោលយ៉ាង​នេះថា ព្រះសមណគោតម រមែង​តិះដៀល​តបៈ​ទាំងពួង រមែងចំអក​មើលងាយ​តែមួយយ៉ាង នូវ​អ្នកកាន់តបៈទាំងអស់គ្នា ដែល​មាន​អាជីវៈសៅហ្មង សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ ជាអ្នកពោលតាមហេតុ ដែលព្រះគោតមដ៏ចំរើនពោលហើយ ឬមិនពោល​បង្កាច់​ព្រះគោតមដ៏ចំរើន ដោយពាក្យ​មិនពិតទេ ឬពោលនូវធម៌​ដ៏សមគួរ​ដល់ធម៌ ឬវាទា​នុវាទៈណាមួយ ប្រកបដោយ​ធម៌ មិនដល់នូវឋានៈ ដែលពួក​វិញ្ញូជន គួរតិះដៀលទេឬ ឯ​យើងទាំងឡាយ មិនប៉ងនឹងពោលបង្កាច់​ព្រះគោតមដ៏ចំរើនទេ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលកស្សប ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ណា បានពោលហើយយ៉ាងនេះថា ព្រះសមណ​គោតម រមែង​តិះដៀល​តបៈ​ទាំងពួង រមែងចំអក​មើលងាយ​តែមួយយ៉ាង នូវ​អ្នកកាន់តបៈទាំងអស់គ្នា ដែល​មាន​អាជីវៈសៅហ្មង ពួកសមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ មិនមែនពោលតាមវាទៈ ដែលតថាគតពោលហើយ (ដោយសព្វគ្រប់)ទេ ពោល​បង្កាច់​តថាគត (ខ្លះក៏មាន) មួយវិញទៀត ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ មិនមែន​ពោល​បង្កាច់​តថាគត ដោយពាក្យមិនមាន មិនពិត (ក៏មាន)។ ម្នាលកស្សប តថាគត បានចក្ខុទិព្វដ៏​បរិសុទ្ធ កន្លងវិស័យ​របស់មនុស្ស​ មើលឃើញបុគ្គលអ្នកកាន់តបៈ ដែលមានអាជីវៈ​សៅហ្មង ពួកខ្លះក្នុងលោកនេះ ដែលរំលាងខន្ធទៅ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ទៅកើត​ក្នុង​អបាយ ទុគ្គតិ វិនិបាត នរក។ ម្នាលកស្សប តថាគត មានចក្ខុទិព្វដ៏​បរិសុទ្ធ កន្លងវិស័យ​របស់មនុស្ស​ តថាគតមើលឃើញបុគ្គលអ្នកកាន់តបៈ ពួកខ្លះក្នុងលោកនេះ ជាអ្នក​ចិញ្ចឹម​ជីវិតសៅហ្មង ដែលរំលាងខន្ធ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ទៅកាន់លោក គឺមនុស្ស សុគតិ និងឋានសួគ៌។ ម្នាលកស្សប តថាគត មានចក្ខុទិព្វ កន្លងវិស័យ​របស់មនុស្ស​ មើលឃើញ​បុគ្គល​អ្នកកាន់តបៈ ពួកខ្លះក្នុងលោកនេះ ដែលនៅដោយមានសេចក្តី​ទុក្ខតិច លុះរំលាង​ខន្ធ​ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ទៅកើត​ក្នុង​អបាយ ទុគ្គតិ វិនិបាត នរក។ ម្នាលកស្សប តថាគត មានចក្ខុទិព្វ កន្លងវិស័យ​របស់មនុស្ស​ មើលឃើញបុគ្គលអ្នកកាន់តបៈ ពួកខ្លះក្នុងលោកនេះ ដែលនៅដោយមានសេចក្តីទុក្ខ​តិច លុះរំលាងខន្ធ អំពីសេចក្តីស្លាប់ ទៅកាន់លោក គឺមនុស្ស សុគតិ និងស្ថានសួគ៌។ ម្នាលកស្សប តថាគត ដឹងជាក់​នូវ​ដំណើរ​មកផង ដំណើរ​ទៅផង ដំណើរ​ឃ្លាតចេញផង ដំណើរ​កើតផង របស់ពួកអ្នក​កាន់​តបៈ​ទាំងនេះ តាមពិតយ៉ាងនេះឯង តថាគតឯង នឹងតិះដៀល​តបៈទាំងពួង នឹង​ចំអក​មើលងាយ​តែមួយយ៉ាង នូវអ្នកកាន់តបៈ​ទាំងអស់គ្នា ដែលមាន​អាជីវៈ​សៅហ្មង ដូច​ម្តេចបាន (តថាគត តិះដៀល​តែកម្ម ដែលគួរតិះដៀល សរសើរកម្ម ដែល​គួរសរសើ​ទេតើ)។

[៦៣] ម្នាលកស្សប មានសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាបណ្ឌិត មានប្រាជ្ញាល្អិត ដឹងច្បាស់នូវវាទៈ​របស់អ្នកដទៃ អាចទម្លាយនូវទិដ្ឋិរបស់បុគ្គលដទៃ ដោយកម្លាំងប្រាជ្ញា​របស់ខ្លួន ដូចជាខ្មាន់ធ្នូ អ្នកបាញ់នូវសរសៃសក់បាន។ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ត្រូវ​គ្នានឹងតថាគត ក្នុងស្ថានខ្លះក៏មាន មិនត្រូវគ្នាក្នុងស្ថានខ្លះក៏មាន។ សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ពោលនូវអ្វីខ្លះ⁶⁾ ថាល្អ យើងក៏​ពោល​ថា​ល្អដែរក៏មាន។ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពោលនូវអ្វីខ្លះ⁷⁾ ថា​មិនល្អ យើងក៏ពោល​ថាមិនល្អដែរក៏មាន។ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពោលនូវអ្វីខ្លះ⁸⁾ ថាល្អ តែយើងពោល​ថាមិនល្អក៏មាន។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ពោលនូវអ្វីខ្លះ⁹⁾ ថា​មិនល្អ តែយើង​ពោល​ថាល្អក៏មាន។ យើងពោលនូវអ្វីខ្លះ ថាល្អ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដទៃ ក៏ពោលថាល្អ​ដែរ​ក៏មាន។ យើងពោលនូវអ្វីខ្លះ ថាមិនល្អ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដទៃ ពោលថាមិនល្អ​ដែរ​ក៏មាន។ យើងពោលនូវអ្វីខ្លះ ថាល្អ តែពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដទៃ ពោលថាមិនល្អ​ក៏មាន។ យើងពោលនូវអ្វីខ្លះ ថាមិនល្អ តែពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដទៃ ពោលថាល្អ​ក៏មាន។ តថាគត ចូលទៅរកពួកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ក៏និយាយយ៉ាងនេះថា នែអាវុសោ​ទាំងឡាយ ស្ថានណា ដែលមិនត្រូវគ្នានឹងតថាគត ស្ថាននោះ លើកទុកសិនចុះ ស្ថានណា ដែល​ត្រូវគ្នា​នឹងតថាគត ពួកវិញ្ញូជន ត្រូវសួររកលទ្ធិ ដេញដោលរកហេតុ សួរស្ទាក់​រក​លទ្ធិ និងហេតុទាំងពីរ ប្រៀបធៀបគ្រូនឹងគ្រូ ឬពួកនឹងពួក ក្នុងស្ថាននោះថា ធម៌ទាំងឡាយ ដែលជាអកុសល រាប់ថាជាអកុសល មានទោស រាប់ថាមានទោស មិនគួរ​សេព រាប់ថាមិនគួរសេព មិនប្រសើរ រាប់ថាមិនប្រសើរ ជាចំណែកខ្មៅ រាប់ថាជាចំណែក​ខ្មៅ របស់ជនដ៏ចំរើនទាំងនេះ តើនរណា លះបង់ធម៌​ទាំងនេះ មិនឲ្យសេសសល់ ហើយ​ប្រព្រឹត្ត​កាន់បាន សមណគោតមឬ ឬក៏ពួក​គណាចារ្យដ៏ចំរើនឯទៀត។

[៦៤] ម្នាលកស្សប សេចក្តីនេះ ជាឋានៈមានប្រាកដ កាលបើពួកវិញ្ញូជន សួរ​រក​លទ្ធិ ដេញដោលរកហេតុ សួរស្ទាក់​រក​លទ្ធិ និងហេតុ ក៏និយាយយ៉ាងនេះថា ធម៌ទាំងឡាយ ដែលជាអកុសល រាប់ថាជាអកុសល មានទោស រាប់ថាមានទោស មិនគួរ​សេព រាប់ថាមិនគួរសេព មិនប្រសើរ រាប់ថាមិនប្រសើរ ជាចំណែកខ្មៅ រាប់ថាជាចំណែក​ខ្មៅ របស់ជនដ៏ចំរើនទាំងនេះ ព្រះសមណគោតម លះបង់ធម៌​ទាំងនេះ មិនឲ្យសេសសល់ ហើយ​ប្រព្រឹត្ត​កាន់បាន ឬក៏ពួក​គណាចារ្យដ៏ចំរើនឯទៀតទេ។ ម្នាលកស្សប ពួកវិញ្ញូជន​ក្នុងលោកនេះ កាលបើសួររកលទ្ធិ ដេញដោលរកហេតុ សួរស្ទាក់​រក​លទ្ធិ និងហេតុ ក៏ច្រើនតែសរសើរពួកតថាគតក្នុងធម៌ទាំងនោះ ដោយប្រការ​ដូច្នេះឯង។

[៦៥] ម្នាលកស្សប មួយយ៉ាងទៀត ពួកវិញ្ញូជន កាលបើមិនសួររកលទ្ធិ មិន​ដេញ​ដោល​រកហេតុ មិនសួរស្ទាក់​រក​លទ្ធិ និងហេតុ មិនប្រៀបធៀបគ្រូនឹងគ្រូ ឬពួកនឹងពួកថា ធម៌ទាំងឡាយ ដែលជាកុសល រាប់ថាជាកុសល មិនមានទោស រាប់ថាមិនមានទោស គួរ​សេព រាប់ថាគួរសេព ប្រសើរ រាប់ថាប្រសើរ ជាចំណែកស រាប់ថាជាចំណែកស របស់ពួក​ជន​ដ៏ចំរើនទាំងនេះ តើនរណា សមាទានធម៌​ទាំងនេះ មិនឲ្យសេសសល់ ហើយ​ប្រព្រឹត្ត​កាន់បាន សមណគោតម ឬក៏ពួក​គណាចារ្យដ៏ចំរើនឯទៀត។ ម្នាលកស្សប សេចក្តីនេះ ជាឋានៈមានប្រាកដ ពួកវិញ្ញូជន កាលបើសួររកលទ្ធិ ​ដេញ​ដោល​រកហេតុ សួរស្ទាក់​រក​លទ្ធិ និងហេតុ ក៏មុខជានិយាយ​យ៉ាងនេះថា ធម៌ទាំងឡាយ ដែលជាកុសល រាប់ថាជា​កុសល មិនមានទោស រាប់ថាមិនមានទោស គួរ​សេព រាប់ថាគួរសេព ប្រសើរ រាប់ថា​ប្រសើរ ជាចំណែកស រាប់ថាជាចំណែកស របស់​ជន​ដ៏ចំរើនទាំងនេះ ព្រះសមណគោតម សមាទានធម៌ទាំងនេះ មិនសេសសល់ ហើយប្រព្រឹត្ត​កាន់បាន ឬក៏ពួក​គណាចារ្យ​ដ៏ចំរើន​ឯទៀត។ ម្នាលកស្សប ពួកវិញ្ញូជន ក្នុងលោកនេះ កាលបើសួររកលទ្ធិ ដេញដោល​រក​ហេតុ សួរស្ទាក់រកលទ្ធិ និងហេតុ ក៏ច្រើនតែ​សរសើរពួកតថាគតក្នុងធម៌នោះ ដោយប្រការ​ដូច្នេះឯង។

[៦៦] ម្នាលកស្សប មួយយ៉ាងទៀត ពួកវិញ្ញូជន កាលបើមិនសួររកលទ្ធិ មិន​ដេញ​ដោល​រកហេតុ មិនសួរស្ទាក់​រក​លទ្ធិ និងហេតុ មិនប្រៀបធៀបគ្រូនឹងគ្រូ ឬពួកនឹងពួកថា ធម៌ទាំងឡាយ ដែលជាអកុសល រាប់ថាជាអកុសល មានទោស រាប់ថាមានទោស មិនគួរ​សេព រាប់ថាមិនគួរសេព មិនប្រសើរ រាប់ថាមិនប្រសើរ ជាចំណែកខ្មៅ រាប់ថាជាចំណែកខ្មៅ របស់ពួក​ជន​ដ៏ចំរើនទាំងនេះ នរណាលះបង់ធម៌​ទាំងនេះ មិនសេសសល់ ហើយ​ប្រព្រឹត្ត​កាន់បាន ពួកសាវ័ករបស់ព្រះគោតម ឬក៏ពួកសាវ័ក​របស់​គណាចារ្យដ៏ចំរើនឯទៀត។ ម្នាលកស្សប សេចក្តីនេះ ជាឋានៈមានប្រាកដ ពួកវិញ្ញូជន កាលបើសួររកលទ្ធិ ​ដេញ​ដោល​រកហេតុ សួរស្ទាក់​រក​លទ្ធិ និងហេតុ ក៏មុខជានិយាយ​យ៉ាង​នេះថា ធម៌ទាំងឡាយ ដែលជាអកុសល រាប់ថាជាអ​កុសល មានទោស រាប់ថាមានទោស មិនគួរ​សេព រាប់ថាមិនគួរសេព មិនប្រសើរ រាប់ថាមិន​ប្រសើរ ជាចំណែកខ្មៅ រាប់ថាជាចំណែកខ្មៅ របស់​ជន​ដ៏ចំរើនទាំងនេះ ពួកសាវ័ករបស់​ព្រះសមណគោតម លះបង់ធម៌ទាំងនេះ មិនសេសសល់ ហើយប្រព្រឹត្ត​កាន់បាន ឬក៏ពួក​សាវ័ករបស់​គណាចារ្យ​ដ៏ចំរើន​ឯទៀត។ ម្នាលកស្សប ពួកវិញ្ញូជន ក្នុងលោកនេះ កាលបើសួររកលទ្ធិ ដេញដោល​រក​ហេតុ សួរស្ទាក់រកលទ្ធិ និងហេតុ ក៏ច្រើនតែ​សរសើរ​ពួកតថាគតក្នុងធម៌នោះ ដោយប្រការ​ដូច្នេះឯង។

[៦៧] ម្នាលកស្សប មួយយ៉ាងទៀត ពួកវិញ្ញូជន កាលបើមិនសួររកលទ្ធិ មិន​ដេញ​ដោល​រកហេតុ មិនសួរស្ទាក់​រក​លទ្ធិ និងហេតុ មិនប្រៀបធៀបគ្រូនឹងគ្រូ ឬពួកនឹងពួកថា ធម៌ទាំងឡាយ ដែលជាកុសល រាប់ថាជាកុសល មិនមានទោស រាប់ថាមិនមានទោស គួរ​សេព រាប់ថាគួរសេព ប្រសើរ រាប់ថាប្រសើរ ជាចំណែកស រាប់ថាជាចំណែកស របស់​ជន​ដ៏ចំរើនទាំងនេះ នរណា សមាទានធម៌​ទាំងនេះ មិនសេសសល់ ហើយ​ប្រព្រឹត្ត​កាន់បាន ពួកសាវ័ក​របស់ព្រះគោតម ឬក៏ពួកសាវ័ករបស់​គណាចារ្យដ៏ចំរើនឯទៀត។ ម្នាលកស្សប សេចក្តីនេះ ជាឋានៈមានប្រាកដ ពួកវិញ្ញូជន កាលបើសួររកលទ្ធិ ​ដេញ​ដោល​រកហេតុ សួរស្ទាក់​រក​លទ្ធិ និងហេតុ ក៏មុខជានិយាយ​យ៉ាងនេះថា ធម៌ទាំងឡាយ ដែលជាកុសល រាប់ថាជា​កុសល មិនមានទោស រាប់ថាមិនមានទោស គួរ​សេព រាប់ថាគួរសេព ប្រសើរ រាប់ថា​ប្រសើរ ជាចំណែកស រាប់ថាជាចំណែកស របស់ពួក​ជន​ដ៏ចំរើនទាំងនេះ ពួក​សាវ័ករបស់ព្រះសមណគោតម សមាទានធម៌ទាំងនេះ មិនសេសសល់ ហើយប្រព្រឹត្ត​កាន់បាន ឬក៏ពួកសាវ័ករបស់​គណាចារ្យ​ដ៏ចំរើន​ឯទៀត។ ម្នាលកស្សប ពួកវិញ្ញូជន ក្នុងលោកនេះ កាលបើសួររកលទ្ធិ ដេញដោល​រក​ហេតុ សួរស្ទាក់រកលទ្ធិ និងហេតុ ក៏ច្រើនតែ​សរសើរពួកតថាគតក្នុងធម៌នោះ ដោយប្រការ​ដូច្នេះឯង។ ម្នាលកស្សប លោកុត្តរមគ្គក៏មាន បុព្វភាគប្បដិបទា (សេចក្តីប្រតិបត្តិជាចំណែកខាងដើម) ក៏មាន ដែល​បុគ្គលប្រតិបត្តិ​ឲ្យសមគួរហើយ គង់ដឹង​ជាក់ច្បាស់នូវសាមញ្ញផល គង់នឹងឃើញ​ដោយ​ខ្លួន​ឯងថា ព្រះសមណគោតម និយាយត្រូវតាមកាល និយាយពិត និយាយ​ប្រកបដោយ​ប្រយោជន៍ និយាយត្រូវតាមធម៌ និយាយ​ត្រូវតាមវិន័យ។ ម្នាលកស្សប ចុះលោកុត្តរមគ្គ​នោះ តើដូចម្តេច បុព្វភាគប្បដិបទា តើដូចម្តេច ដែលបុគ្គល​ប្រតិបត្តិឲ្យសមគួរ​ហើយ គង់ដឹង​ជាក់ច្បាស់នូវសាមញ្ញផល គង់នឹងឃើញ​ដោយ​ខ្លួន​ឯងថា ព្រះសមណគោតម និយាយត្រូវតាមកាល និយាយពិត និយាយ​ប្រកបដោយ​ប្រយោជន៍ និយាយត្រូវតាមធម៌ និយាយ​ត្រូវតាមវិន័យ។ នេះឯងជាមគ្គ ប្រកបដោយអង្គ៨ដ៏ប្រសើរ គឺសេចក្តីឃើញត្រូវ១ សេចក្តីត្រិះរិះត្រូវ១ វាចាត្រូវ១ ការងារត្រូវ១ ចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវ១ ព្យាយាមត្រូវ១​ សេចក្តីរលឹក​ត្រូវ១ ដម្កល់ចិត្តត្រូវ១។ ម្នាលកស្សប នេះឯង ជាលោកុត្តរមគ្គ នេះឯង បុព្វភាគប្បដិបទា ដែលបុគ្គល​ប្រតិបត្តិឲ្យសមគួរ​ហើយ គង់ដឹង​ច្បាស់នូវសាមញ្ញផល គង់នឹងឃើញ​ដោយ​ខ្លួន​ឯងថា ព្រះសមណគោតម និយាយត្រូវតាមកាល និយាយពិត និយាយ​ប្រកបដោយ​ប្រយោជន៍ និយាយត្រូវតាមធម៌ និយាយ​ត្រូវតាមវិន័យ។

[៦៨] កាលបើព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយ អចេលកស្សប បាន​ក្រាបបង្គំទូល​ព្រះមានព្រះភាគថា អាវុសោគោតម ការផ្តើមនូវតបៈទាំងនេះ ដែលរាប់​ថា​ជាកិច្ចការរបស់សមណៈផង រាប់​ថា​ជាកិច្ចការរបស់ព្រាហ្មណ៍ផង របស់ពួកសមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងនេះ (មានច្រើនប្រការ) គឺជាបុគ្គលគ្មានសំពត់ (អាក្រាត) លះបង់មារយាទ​ល្អ ស៊ីលិទ្ធដៃ ឬជម្រះឧច្ចារៈដោយម្រាមដៃ គេអញ្ជើញថា ចូលមក ក៏​មិនមក គេឃាត់ថា ឈប់ ក៏មិនឈប់ មិនត្រេកអរនឹងភត្តដែលគេនាំមកមុន មិនត្រេក​អរ​នឹង​ចង្ហាន់ ដែលគេ​នាំ​មកចំពោះខ្លួន មិនត្រេកអរនឹងកិច្ចនិមន្តន៍ អចេលកៈនោះ មិន​ទទួល​ភត្តអំពីមាត់ឆ្នាំង មិនទទួលភត្តអំពីមាត់កញ្ជើ មិនទទួលភត្តដែលគេនាំមក ត្រង់​ចន្លោះធរណីទ្វារ មិន​ទទួល​​ភត្តដែលគេនាំមកត្រង់ចន្លោះ​កំណាត់ឈើ មិនទទួលភត្តដែលគេនាំមកត្រង់ចន្លោះ​អង្រែ មិនទទួលភត្តរបស់មនុស្សពីរនាក់ កំពុង​បរិភោគ មិនទទួលភត្តរបស់ស្រីមានគភ៌ មិន​ទទួលភត្តរបស់ស្រីដែលកំពុងបំបៅកូន មិនទទួលភត្តរបស់ស្រី​ដែលនៅក្នុងចន្លោះ​បុរស មិនទទួលភត្តក្នុងទីដែល​ពួកគ្នាឯង​ណែនាំ មិនទទួលភត្តក្នុងទីដែលមានឆ្កែចាំ មិន​ទទួលភត្តក្នុងទីដែលមានរុយរោម មិន​ស៊ីត្រី មិនស៊ីសាច់ មិនផឹកសុរា មិនផឹកមេរ័យ មិនផឹកទឹកត្រាំថ្នាំ។ អចេលកៈនោះ ទទួល​ភត្តចំពោះតែ​ក្នុងផ្ទះមួយ ញុំាងអត្តភាពឲ្យ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅដោយដុំបាយមួយពំនូតខ្លះ ទទួល​ភត្តចំពោះតែ​ក្នុងផ្ទះពីរ ញុំាងអត្តភាពឲ្យ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ ដោយដុំបាយពីរពំនូតខ្លះ ទទួល​ភត្តចំពោះតែ​ក្នុងផ្ទះ៧ ញុំាងអត្តភាពឲ្យ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ ចំពោះតែក្នុងដុំបាយ៧ពំនូតខ្លះ ញុំាងអត្តភាពឲ្យប្រព្រឹត្តទៅ ដោយភត្ត​ក្នុង​ភាជន៍១ខ្លះ ញុំាងអត្តភាពឲ្យប្រព្រឹត្តទៅ ដោយភត្តក្នុងភាជន៍២ខ្លះ ញុំាងអត្តភាព​ឲ្យ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ ដោយភត្តក្នុងភាជន៍៧ខ្លះ ស៊ី​អាហារ​រំលង១ថ្ងៃខ្លះ ស៊ីអាហាររំលង២ថ្ងៃខ្លះ ស៊ីអាហាររំលង៧ថ្ងៃខ្លះ។ អចេលកៈ ប្រកប​ដោយសេចក្តីព្យាយាម ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរ​នូវការ​បរិភោគ​ភត្តរំលងកន្លះខែ មានសភាព​យ៉ាងនេះ ដូច្នេះឯង។ អាវុសោ គោតម ការផ្តើម​តបៈ​ទាំងនេះ ដែល​រាប់ថាជាកិច្ច​ការ របស់សមណៈផង រាប់ថាជាកិច្ចការ របស់ព្រាហ្មណ៍​ផង របស់ពួកសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនេះ (មានច្រើនប្រការ) គឺបុគ្គល​មានបន្លែ​ស្រស់​ជា​អាហារ​ខ្លះ មានអង្ករស្រងែ​ជា​អាហារខ្លះ មានស្កួយ​ជាអាហារខ្លះ មានកំទេច​ស្បែក (ចម្នៀរ​ស្បែក) ជាអាហារខ្លះ មានជ័រ​ជាអាហារខ្លះ មានស្លែ ឬសារាយ ជាអាហារខ្លះ មានកុណ្ឌក​ជាអាហារខ្លះ មានបាយក្តាំង​ជាអាហារខ្លះ មានម្សៅជាអាហារខ្លះ មាន​ស្មៅ​ជា​អាហារខ្លះ មានអាចម៍គោជាអាហារខ្លះ មានមើមឈើ និងផ្លែឈើព្រៃ​ជាអាហារខ្លះ បរិភោគ​តែផ្លែឈើ ដែលជ្រុះស្រាប់​ចំអែត​អាត្មា។ អាវុសោ គោតម ការផ្តើមតបៈទាំងនេះ ​រាប់ថាជាកិច្ច​ការ របស់សមណៈផង រាប់ថាជាកិច្ចការ របស់ព្រាហ្មណ៍ផង របស់ពួក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងនេះ (មាន​ច្រើន​ប្រការ) គឺទ្រទ្រង់សំពត់សម្បកធ្មៃខ្លះ ទ្រទ្រង់សំពត់​ដែលត្បាញលាយគ្នាខ្លះ ទ្រទ្រង់សំពត់​ ដែលបកចេញអំពីសាកសពខ្លះ ទ្រទ្រង់សំពត់​បំសុកូល​ខ្លះ ទ្រទ្រង់សំបកឈើខ្លះ ទ្រទ្រង់ស្បែកខ្លាខ្លះ ទ្រទ្រង់ស្បែកខ្លាទាំងក្រចកខ្លះ ទ្រទ្រង់ស្បូវភ្លាំងក្រងជាសំពត់ខ្លះ ទ្រទ្រង់សំពត់ត្បាញដោយសំបកក្រចៅខ្លះ ទ្រទ្រង់​ចំរៀក​ក្តារ ជាសំពត់ខ្លះ ទ្រទ្រង់សំពត់​កម្ពល ដែលត្បាញដោយសក់មនុស្សខ្លះ ទ្រទ្រង់​សំពត់​កម្ពលដែលត្បាញដោយរោម​កន្ទុយ​សត្វខ្លះ ទ្រទ្រង់សំពត់ដែលត្បាញ​ដោយ​ស្លាបមៀម​ខ្លះ ទុកសក់¹⁰⁾ និងពុកមាត់ ប្រព្រឹត្ត​កាន់វត្ត ក្នុងការព្យាយាមទុកសក់ និង​ពុក​មាត់​ខ្លះ ឈរសម្រឹងហាមឃាត់នូវ​អាសនៈខ្លះ អង្គុយច្រហោង ប្រព្រឹត្តកាន់វត្តក្នុង​ការ​ព្យាយាម​ច្រហោងខ្លះ ផ្អែកលើបន្លា សម្រេចការ​ដេកលើបន្លាខ្លះ សម្រេចការដេក​លើផែន​ក្តារខ្លះ សម្រេចការដេក​ផ្ទាល់​ផែន​ដីខ្លះ ដេកផ្អៀងតែម្ខាង មានសរីរៈប្រឡាក់​ដោយ​ធូលីខ្លះ នៅកណ្តាលវាល អង្គុយលើ​អាសនៈតាមតែបានខ្លះ បរិភោគតែលាមក ប្រព្រឹត្ត​កាន់​វត្តក្នុងការព្យាយាម បរិភោគ​តែលាមកខ្លះ តមទឹកត្រជាក់ ប្រព្រឹត្តកាន់វត្ត តម​ទឹក​ត្រជាក់​ខ្លះ ប្រព្រឹត្តកាន់វត្ត ចុះ​ត្រាំ​ទឹក១ថ្ងៃ៣ដង គឺព្រឹក ថ្ងៃត្រង់ ល្ងាចខ្លះ។

[៦៩] ម្នាលកស្សប បើអចេលកៈ ជាអ្នកលះបង់​មារយាទល្អ បរិភោគលិទ្ធដៃ។បេ។ ប្រព្រឹត្តកាន់វត្ត ក្នុងការព្យាយាមផ្លាស់ប្តូរនូវការបរិភោគភត្តរំលងកន្លះខែ មានសភាព​យ៉ាងនេះ ដូច្នេះឯង។ ចំណែកខាងសីលសម្បទា ចិត្តសម្បទា និងបញ្ញាសម្បទានេះ ក៏​អចេលកៈនោះ មិនបានចំរើន មិនបានធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ឡើយ។ អចេលកៈនោះ ឈ្មោះ​ថា ឆ្ងាយចាកសាមញ្ញគុណផង ឆ្ងាយចាកព្រហ្មញ្ញគុណផង​ ដោយពិត។ ម្នាលកស្សប ភិក្ខុ​ចំរើន​មេត្តាចិត្ត មិនមានពៀរ មិនមានព្យាបាទ ដឹងច្បាស់ ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយខ្លួន​ឯង ក្នុងអត្តភាពនេះ ហើយបានដល់នូវ​ចេតោវិមុត្តិ និងបញ្ញាវិមុត្តិ មិនមាន​អាសវៈ ព្រោះ​អស់​ទៅនៃអាសវៈទាំងឡាយ។ ម្នាលកស្សប ភិក្ខុនេះ តថាគតហៅថា សមណៈក៏បាន ថាព្រាហ្មណ៍​ក៏បាន។ ម្នាលកស្សប បើអចេលកៈ មានបន្លែស្រស់ជាអាហារ មានអង្ករ​ស្រងែ​ជា​អាហារ។បេ។ មានមើមឈើ ផ្លែឈើព្រៃ​ជាអាហារ បរិភោគតែផ្លែឈើ ដែល​ជ្រុះ​ស្រាប់​​ចំអែត​អាត្មា។ ខាងឯសីលសម្បទា ចិត្តសម្បទា និងបញ្ញាសម្បទានេះ ក៏​អចេលកៈ​នោះ មិនដែលបានចំរើន មិនដែលបានធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ឡើយ។ អចេលកៈនោះ ឈ្មោះ​ថា ឆ្ងាយចាកសាមញ្ញគុណផង ឆ្ងាយចាកព្រហ្មញ្ញគុណផង​ ដោយពិត។ ម្នាលកស្សប ភិក្ខុ​ចំរើន​មេត្តាចិត្ត មិនមានពៀរ មិនមានព្យាបាទ ដឹងច្បាស់ ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយខ្លួន​ឯង ក្នុងអត្តភាពនេះ ហើយបានដល់នូវ​ចេតោវិមុត្តិ និងបញ្ញាវិមុត្តិ មិនមាន​អាសវៈ ព្រោះ​អស់​ទៅនៃអាសវៈទាំងឡាយ។ ម្នាលកស្សប ភិក្ខុនេះ តថាគតហៅថា សមណៈក៏បាន ថាព្រាហ្មណ៍​ក៏បាន។ ម្នាលកស្សប បើអចេលកៈនោះ ទ្រទ្រង់សំពត់សម្បកធ្មៃខ្លះ ទ្រទ្រង់សំពត់​ដែលគេត្បាញលាយគ្នាខ្លះ។បេ។ ប្រព្រឹត្ត​កាន់វត្ត ចុះ​ត្រាំ​ទឹក១ថ្ងៃ៣ដង គឺព្រឹក ថ្ងៃត្រង់ ល្ងាចខ្លះ។ ចំណែក​ខាងសីលសម្បទា ចិត្តសម្បទា និងបញ្ញាសម្បទានេះ ក៏​អចេលកៈនោះ មិនបានចំរើន មិនបានធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ឡើយ។ អចេលកៈនោះ ឈ្មោះ​ថា ឆ្ងាយចាកសាមញ្ញគុណផង ឆ្ងាយចាកព្រហ្មញ្ញគុណផង​ ដោយពិត។ ម្នាលកស្សប កាលណាបើភិក្ខុ​ចំរើន​មេត្តាចិត្ត មិនមានពៀរ មិនមានព្យាបាទ ដឹងច្បាស់ ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់ ដោយខ្លួន​ឯង ក្នុងអត្តភាពនេះ ហើយបានដល់នូវ​ចេតោវិមុត្តិ និងបញ្ញាវិមុត្តិ មិនមាន​អាសវៈ ព្រោះ​អស់​ទៅនៃអាសវៈទាំងឡាយ។ ម្នាលកស្សប ភិក្ខុនេះ តថាគត​ហៅ​ថា សមណៈក៏បាន ថាព្រាហ្មណ៍​ក៏បាន។

[៧០] កាលបើព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយ អចេលកស្សប បាន​ក្រាបបង្គំទូលព្រះមានព្រះភាគដូច្នេះថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន សាមញ្ញគុណ កម្រ​ធ្វើបានណាស់ ព្រហ្មញ្ញគុណ កម្រធ្វើបានណាស់។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលកស្សប សំដីដែលថា សាមញ្ញគុណ កម្រ​ធ្វើបាន ព្រហ្មញ្ញគុណ កម្រ​ធ្វើ​បាន​នេះ ជាសំដីប្រក្រតីក្នុងលោកទេ។ ម្នាលកស្សប បើអចេលកៈ លះបង់នូវមារយាទល្អ បរិភោគ​លិទ្ធដៃ។បេ។ ប្រព្រឹត្តកាន់វត្តក្នុងការព្យាយាមផ្លាស់ប្តូរ​នូវការបរិភោគភត្តរំលងកន្លះខែ មាន​សភាពយ៉ាងនេះ ដូច្នេះ។ ម្នាលកស្សប សាមញ្ញគុណ ឬព្រហ្មញ្ញគុណ ដែលថាកម្រ​ធ្វើ​បាន ក៏រឹតតែធ្វើបានដោយកម្រក្រៃពេក ព្រោះតែសេចក្តីប្រតិបត្តិបន្តិចនេះ និងការ​ផ្តើម​​តបៈប៉ុណ្ណេះឯង តែពាក្យដែលពោលថា សាមញ្ញគុណ កម្រ​ធ្វើបាន ព្រហ្មញ្ញគុណ ធ្វើបានដោយលំបាក នុ៎ះ មិនគួរទេ ព្រោះគហបតី និងបុត្រនៃគហបតី ដោយហោចទៅ សូម្បីតែកុម្ភទាសី ក៏អាចធ្វើសាមញ្ញគុណ និងព្រហ្មញ្ញគុណនេះបានដែរ ដោយគេ​គិត​ឃើញ​ថា ណ្ហើយចុះ អាត្មាអញ ធ្លាប់ជាអ្នកអាក្រាត ជាអ្នកលះបង់មារយាទល្អ ជាអ្នក​បរិភោគ​​លិទ្ធដៃ។បេ។ អាត្មាអញ ប្រព្រឹត្តកាន់វត្ត បរិភោគភត្តផ្លាស់ប្តូរ​ រំលងកន្លះខែ មាន​សភាពយ៉ាងនេះហើយ។ ម្នាលកស្សប កាលណាបើ វៀរចាកអចេលកវត្តបន្តិចប៉ុណ្ណេះ និង​វៀរចាកការផ្តើមតបៈនេះចេញ (គឺមិនធ្លាប់ធ្វើតបៈហើយ) សាមញ្ញគុណ ឬព្រហ្មញ្ញ​គុណ ដែលថាកម្រ​ធ្វើ​បាន ក៏រឹតតែធ្វើបានដោយកម្រក្រៃពេក ព្រោះ​ហេតុនោះ ពាក្យ​ដែល​ពោលថា សាមញ្ញគុណ កម្រ​ធ្វើបាន ព្រហ្មញ្ញគុណ កម្រធ្វើបានក្រៃពេក នុ៎ះ ក៏គួរ​ខ្លះ​ដែរ។ ម្នាលកស្សប កាលណាបើភិក្ខុ​ចំរើន​មេត្តាចិត្ត មិនមានពៀរ មិនមាន​ព្យាបាទ ដឹង​ច្បាស់ ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់ ដោយខ្លួន​ឯង ក្នុងអត្តភាពនេះ ហើយបានដល់នូវ​ចេតោវិមុត្តិ និងបញ្ញាវិមុត្តិ មិនមាន​អាសវៈ ព្រោះ​អស់​ទៅនៃអាសវៈទាំងឡាយ។ ម្នាលកស្សប ភិក្ខុ​នេះ តថាគត​ហៅ​ថា សមណៈក៏បាន ថាព្រាហ្មណ៍​ក៏បាន។ ម្នាលកស្សប បើអចេលកៈ មានបន្លែស្រស់ជាអាហារ មានអង្ករ​ស្រងែ​ជា​អាហារ។បេ។ មាន​មើម​ឈើ ផ្លែឈើព្រៃ​ជាអាហារ បរិភោគផ្លែឈើ ដែល​ជ្រុះ​ស្រាប់​​ចំអែត​អាត្មា។ ម្នាលកស្សប សាមញ្ញគុណ ឬព្រហ្មញ្ញគុណ ដែលថាកម្រ​ធ្វើ​បាន រឹតតែធ្វើបានដោយកម្រក្រៃពេក ព្រោះតែសេចក្តី​ប្រតិបត្តិ​បន្តិចបន្តួចនេះ និងការផ្តើម​តបៈប៉ុណ្ណេះឯង តែ​ពាក្យ​ដែល​ពោល​ថា សាមញ្ញ​គុណ កម្រ​ធ្វើបាន ព្រហ្មញ្ញគុណ កម្រធ្វើបាន នុ៎ះមិនគួរឡើយ ព្រោះគហបតី និងបុត្រ​នៃ​គហបតី ដោយហោចទៅ សូម្បីតែកុម្ភទាសី ក៏អាចធ្វើ​សាមញ្ញគុណ និងព្រហ្មញ្ញគុណ​នេះ​បានដែរ ដោយគេ​គិត​ឃើញថា ណ្ហើយចុះ អាត្មាអញ​ធ្លាប់ជាអ្នកមានបន្លែ​ស្រស់​ជា​អាហារ ឬអង្ករ​ស្រងែ​ជា​អាហារ។បេ។ អាត្មាអញ ធ្លាប់ជាអ្នកមាន​មើម​ឈើ ផ្លែឈើព្រៃ​ជាអាហារ បរិភោគតែផ្លែឈើ ដែល​ជ្រុះ​ស្រាប់​​ចំអែត​អាត្មា។ ម្នាលកស្សប កាលណាបើ វៀរចាក​អចេលកវត្តបន្តិចនេះ និង​វៀរចាក​ការផ្តើមតបៈប៉ុណ្ណេះចេញ (គឺមិនធ្លាប់ធ្វើតបៈ​ហើយ) សាមញ្ញគុណ ឬព្រហ្មញ្ញ​គុណ ដែលថាកម្រ​ធ្វើ​បាន ក៏រឹតតែធ្វើបាន​ដោយកម្រ​ក្រៃ​ពេក ព្រោះ​ហេតុនោះ ក៏​​គួរ​នឹង​ពោល​ថា សាមញ្ញគុណ កម្រ​ធ្វើបាន ព្រហ្មញ្ញគុណ កម្រ​ធ្វើបាន ដូច្នេះ ក៏គួរដែរ។ ម្នាលកស្សប កាលណាបើភិក្ខុ​ចំរើន​មេត្តាចិត្ត មិនមានពៀរ មិនមាន​ព្យាបាទ ដឹងច្បាស់ ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់ ដោយខ្លួន​ឯង ក្នុងអត្តភាពនេះ ហើយ​បាន​ដល់​នូវ​ចេតោវិមុត្តិ និង​បញ្ញា​វិមុត្តិ មិនមាន​អាសវៈ ព្រោះ​អស់​ទៅនៃអាសវៈទាំងឡាយ។ ម្នាលកស្សប ភិក្ខុនេះ តថាគត​ហៅ​ថា សមណៈក៏បាន ថាព្រាហ្មណ៍​ក៏បាន។ ម្នាលកស្សប បើអចេលកៈ ទ្រទ្រង់​សំពត់​សម្បក​ធ្មៃខ្លះ ទ្រទ្រង់សំពត់​ដែលគេត្បាញលាយគ្នាខ្លះ។បេ។ ប្រព្រឹត្ត​កាន់វត្ត ចុះ​ត្រាំ​ទឹក១ថ្ងៃ៣ដង គឺព្រឹក ថ្ងៃត្រង់ ល្ងាចខ្លះ។ ម្នាលកស្សប សាមញ្ញ​គុណ ឬព្រហ្មញ្ញគុណ ដែល​ថាកម្រ​ធ្វើ​បាន ក៏រឹតតែធ្វើបានដោយកម្រក្រៃពេក ព្រោះតែ​អចេលកៈវត្តបន្តិចនេះ និងការផ្តើម​តបៈប៉ុណ្ណេះឯង តែមិនគួរនឹង​ពោល​ថា សាមញ្ញគុណ កម្រ​ធ្វើបាន ព្រហ្មញ្ញ​គុណ កម្រធ្វើបានដូច្នេះទេ ព្រោះគហបតី និងបុត្រនៃគហបតី ដោយ​ហោចទៅ សូម្បី​តែ​កុម្ភទាសី ក៏អាចធ្វើ​សាមញ្ញគុណ និងព្រហ្មញ្ញគុណនេះបានដែរ ដោយគេ​គិត​ឃើញថា ណ្ហើយចុះ អាត្មាអញ​ធ្លាប់ទ្រទ្រង់សំពត់សម្បកធ្មៃខ្លះ ទ្រទ្រង់​សំពត់​ដែលគេត្បាញ​លាយគ្នាខ្លះ។បេ។ ប្រព្រឹត្ត​កាន់វត្ត​ ចុះត្រាំទឹក១ថ្ងៃ៣ដង គឺព្រឹក ថ្ងៃត្រង់ ល្ងាចខ្លះ។ ម្នាលកស្សប កាលណាបើ វៀរចាកអចេលកវត្ត មានប្រមាណ​តិច​ប៉ុណ្ណេះ និង​វៀរចាក​ការផ្តើមតបៈប៉ុណ្ណេះចេញ (គឺមិនធ្លាប់ធ្វើតបៈហើយ) សាមញ្ញគុណ ឬព្រហ្មញ្ញ​គុណ ដែលថាកម្រ​ធ្វើ​បាន ក៏រឹតតែធ្វើបានដោយកម្រក្រៃពេក ព្រោះ​ហេតុនោះ ពាក្យដែល​ពោល​​ថា សាមញ្ញគុណ កម្រ​ធ្វើបាន ព្រហ្មញ្ញគុណ កម្រធ្វើបាន នុ៎ះក៏គួរខ្លះ។ ម្នាល​កស្សប កាលណាបើភិក្ខុ​ចំរើន​មេត្តាចិត្ត មិនមានពៀរ មិនមាន​ព្យាបាទ ដឹងច្បាស់ ធ្វើ​ឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់ ដោយខ្លួន​ឯង ក្នុងអត្តភាពនេះ ហើយបានដល់នូវ​ចេតោវិមុត្តិ និង​បញ្ញា​វិមុត្តិ មិនមាន​អាសវៈ ព្រោះ​អស់​ទៅនៃអាសវៈទាំងឡាយ។ ម្នាលកស្សប ភិក្ខុនេះ តថាគត​ហៅ​ថា សមណៈក៏បាន ថាព្រាហ្មណ៍​ក៏បាន។

[៧១] កាលបើព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយ អចេលកស្សប បាន​ក្រាបបង្គំទូលព្រះមានព្រះភាគដូច្នេះថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ដែលហៅថា សមណៈ បុគ្គលដឹងបានដោយកម្រ ហៅថា ព្រាហ្មណ៍ ក៏បុគ្គលដឹងបានដោយកម្រ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលកស្សប សំដីដែលថា សមណៈ បុគ្គលដឹង​បាន​ដោយ​កម្រ ព្រាហ្មណ៍ ក៏បុគ្គលដឹងបានដោយកម្រ នេះជាសំដីប្រក្រតីក្នុងលោកទេ។ ម្នាលកស្សប បើអចេលកៈ លះបង់នូវមារយាទល្អ បរិភោគ​លិទ្ធដៃ។បេ។ ប្រព្រឹត្ត​កាន់​វត្ត​ បរិភោគភត្តផ្លាស់ប្តូរ រំលងកន្លះខែ មាន​សភាពយ៉ាងនេះ ដូច្នេះ។ ម្នាលកស្សប សមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ដែលថា បុគ្គលដឹងបានដោយកម្រ ក៏រឹតតែដឹងបានដោយកម្រ​ក្រៃពេក ព្រោះ​តែ​អចេលកវត្តបន្តិចនេះ និងការផ្តើម​តបៈប៉ុណ្ណេះឯង តែពាក្យដែលពោលថា សមណៈ បុគ្គល​ដឹងបានដោយកម្រ ព្រាហ្មណ៍ ក៏បុគ្គលដឹងបានដោយកម្រនុ៎ះ មិនគួរទេ ព្រោះ​គហបតី និងបុត្រនៃគហបតី ដោយហោចទៅ សូម្បីតែកុម្ភទាសី ក៏អាចដឹងនូវ​បុគ្គល​នេះ​ថា នេះជាអចេលកៈ អ្នកលះបង់មារយាទល្អ ​បរិភោគ​​លិទ្ធ​ដៃ។បេ។ ប្រព្រឹត្តកាន់វត្ត បរិភោគ​ភត្តផ្លាស់ប្តូរ​ រំលងកន្លះខែ មាន​សភាពយ៉ាងនេះ ដូច្នេះ។ ម្នាលកស្សប កាលណា​បើ វៀរចាកអចេលកវត្តបន្តិចនេះ និង​វៀរចាកការផ្តើម​តបៈប៉ុណ្ណេះចេញហើយ សមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ដែលថា គេដឹងបានដោយក្រ ក៏រឹតតែ​ដឹងបាន​ដោយក្រក្រៃពេក ព្រោះ​ហេតុ​នោះ ក៏គួរនឹងពោលថា សមណៈ គេដឹង​បាន​ដោយ​ក្រដូច្នេះដែរ។ ម្នាលកស្សប កាល​ណា​បើភិក្ខុ​ចំរើន​មេត្តាចិត្ត មិនមានពៀរ មិនមាន​ព្យាបាទ ដឹងច្បាស់ ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់ ដោយខ្លួន​ឯង ក្នុងអត្តភាពនេះ ហើយបានដល់នូវ​ចេតោវិមុត្តិ និងបញ្ញាវិមុត្តិ មិនមាន​អាសវៈ ព្រោះ​អស់​ទៅនៃអាសវៈទាំងឡាយ។ ម្នាល​កស្សប ភិក្ខុនេះ តថាគត​ហៅ​ថា សមណៈក៏បាន ថាព្រាហ្មណ៍​ក៏បាន។ ម្នាលកស្សប បើអចេលកៈ មានបន្លែស្រស់​ជា​អាហារ មានអង្ករ​ស្រងែ​ជា​អាហារ។បេ។ មាន​មើម​ឈើ ផ្លែឈើព្រៃ​ជាអាហារ បរិភោគ​ផ្លែឈើ ដែល​ជ្រុះ​ស្រាប់​​ចំអែត​អាត្មា។ ម្នាលកស្សប សមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ ឈ្មោះថា គេដឹងបានដោយក្រ ក៏រឹតតែដឹងបានដោយក្រក្រៃពេក ព្រោះអចេលកវត្ត និងការផ្តើមនូវ​តបៈ មានប្រមាណប៉ុណ្ណេះ តែ​ពាក្យ​ដែល​ពោល​ថា សមណៈ គេដឹងបានដោយក្រ ព្រាហ្មណ៍ ក៏គេដឹងបានដោយក្រ នុ៎ះមិនគួរឡើយ ទោះបីគហបតី ឬបុត្រនៃគហបតី ដោយហោចទៅ សូម្បីតែកុម្ភទាសី ក៏អាចដឹងនូវ​បុគ្គលនេះបាន ថាបុគ្គលនេះ មានបន្លែ​ស្រស់​ជាអាហារ ឬអង្ករ​ស្រងែ​ជា​អាហារ។បេ។ មាន​មើម​ឈើ ផ្លែឈើព្រៃ​ជាអាហារ បរិភោគ​តែផ្លែឈើ ដែល​ជ្រុះ​ស្រាប់​​ចំអែត​អាត្មា។ ម្នាលកស្សប កាលណាបើ វៀរចាក​អចេលកវត្ត​បន្តិចនេះ និង​វៀរចាក​ការផ្តើម​តបៈ​ប៉ុណ្ណេះ​ចេញហើយ សមណៈ ឬ​ព្រាហ្មណ៍​ដែលថា គេដឹងបានដោយក្រ ក៏រឹតតែ​ដឹងបានដោយក្រក្រៃពេក ព្រោះ​ហេតុ​នោះ ពាក្យដែល​ពោល​ថា សមណៈ គេដឹង​បាន​ដោយ​ក្រ ព្រាហ្មណ៍ គេដឹងបានដោយក្រ នុ៎ះក៏គួរដែរ។ ម្នាលកស្សប កាលណាបើភិក្ខុ​ចំរើន​មេត្តាចិត្ត មិនមានពៀរ មិនមាន​ព្យាបាទ ដឹងច្បាស់ ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់ ដោយខ្លួន​ឯង ក្នុងអត្តភាពនេះ ហើយបានដល់នូវ​ចេតោវិមុត្តិ និង​បញ្ញា​វិមុត្តិ មិនមាន​អាសវៈ ព្រោះ​អស់​ទៅនៃអាសវៈទាំងឡាយ។ ម្នាល​កស្សប ភិក្ខុនេះ តថាគត​ហៅ​ថា សមណៈក៏បាន ថាព្រាហ្មណ៍​ក៏បាន។ ម្នាលកស្សប បើ​បុគ្គល ទ្រទ្រង់​សំពត់​សម្បក​ធ្មៃខ្លះ ទ្រទ្រង់សំពត់​ដែលគេត្បាញលាយគ្នាខ្លះ។បេ។ ប្រព្រឹត្ត​កាន់វត្ត ចុះ​ត្រាំ​ទឹក១ថ្ងៃ៣ដង គឺព្រឹក ថ្ងៃត្រង់ ល្ងាចខ្លះ។ ម្នាលកស្សប សមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍​ដែលថា គេដឹងបានដោយក្រ ក៏រឹតតែដឹងបានដោយក្រក្រៃពេក ព្រោះតែ​អចេលកៈវត្តបន្តិចនេះ និងការផ្តើម​តបៈ​ប៉ុណ្ណេះ ពាក្យដែល​ពោល​ថា សមណៈ គេដឹង​បាន​ដោយក្រ ព្រាហ្មណ៍ គេដឹងបាន​ដោយ​ក្រនុ៎ះ មិនគួរទេ ទោះបីគហបតី ឬបុត្រ​នៃ​គហបតី ដោយហោចទៅ សូម្បី​តែ​កុម្ភទាសី ក៏អាចដឹងបុគ្គលនេះបានថា បុគ្គលនេះ ទ្រទ្រង់​សំពត់សម្បកធ្មៃខ្លះ ទ្រទ្រង់​សំពត់​ដែល​គេ​ត្បាញ​​លាយគ្នាខ្លះ។បេ។ ប្រព្រឹត្ត​កាន់វត្ត​ ចុះត្រាំទឹក១ថ្ងៃ៣ដង គឺព្រឹក ថ្ងៃត្រង់ ល្ងាចខ្លះ។ ម្នាលកស្សប កាលណាបើ វៀរចាក​អចេលកវត្ត​បន្តិចនេះ និង​ការផ្តើមតបៈប៉ុណ្ណេះចេញ​ហើយ សមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍​ដែលថា គេដឹងបានដោយក្រ ក៏រឹតតែដឹងបាន​ដោយក្រ​ក្រៃ​ពេក ព្រោះ​ហេតុនោះ ពាក្យដែល​និយាយ​​ថា សមណៈ គេដឹងបានដោយក្រ ព្រាហ្មណ៍ គេដឹងបានដោយក្រ នុ៎ះ​ក៏គួរដែរ។ ម្នាល​កស្សប កាលណាបើភិក្ខុ​ចំរើន​មេត្តាចិត្ត មិនមាន​ពៀរ មិនមាន​ព្យាបាទ ដឹងច្បាស់ ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់ ដោយខ្លួន​ឯង ក្នុងអត្តភាពនេះ ហើយ​បាន​ដល់នូវ​ចេតោវិមុត្តិ និង​បញ្ញា​វិមុត្តិ មិនមាន​អាសវៈ ព្រោះ​អស់​ទៅនៃអាសវៈ​ទាំង​ឡាយ។ ម្នាលកស្សប ភិក្ខុនេះ តថាគត​ហៅ​ថា សមណៈក៏បាន ថាព្រាហ្មណ៍​ក៏បាន។

[៧២] កាលបើព្រះមានព្រះភាគ ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយ អចេលកស្សប បាន​ក្រាបបង្គំទូលសួរព្រះមានព្រះភាគដូច្នេះថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន សីលសម្បទា តើ​ដូចម្តេច ចិត្តសម្បទា តើ​ដូចម្តេច បញ្ញាសម្បទា តើ​ដូចម្តេច។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាល​កស្សប ព្រះតថាគតកើតឡើងក្នុងលោកនេះ ជាអរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធ។បេ។ បណ្ឌិតគប្បី​សំដែង​ឲ្យពិស្តារ​ផងចុះ។ ម្នាលកស្សប ដូចម្តេចដែលហៅថា ភិក្ខុជាអ្នកបរិបូណ៌​ដោយ​សីល ម្នាលកស្សប ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ លះបង់បាណាតិបាត វៀរចាកបាណាតិបាត មានអាជ្ញាដាក់ចុះហើយ មានសាស្ត្រាដាក់ចុះហើយ មានសេចក្តីអៀនខ្មាស ដល់ហើយ​នូវ​សេចក្តី​អាណិត មានសេចក្តី​អនុគ្រោះដោយប្រយោជន៍ ដល់សត្វទាំងពួង នេះជាសីល​សម្បទា នៃភិក្ខុនោះឯង។បេ។ ភិក្ខុនោះ ប្រកបដោយ​សីលក្ខន្ធដ៏ប្រសើរនេះ រមែង​ទទួល​នូវ​សេចក្តីសុខ មិនមានទោសតាំងនៅខាងក្នុង ម្នាលកស្សប យ៉ាងនេះហៅថា ភិក្ខុ​បរិបូណ៌​ដោយសីល ម្នាលកស្សប នេះឯងឈ្មោះថា សីលសម្បទា។បេ។ បានដល់នូវ​បឋមជ្ឈាន នេះជាចិត្តសម្បទានៃភិក្ខុនោះឯង ម្នាលកស្សប នេះឯងឈ្មោះថា ចិត្តសម្បទា។បេ។ ភិក្ខុផ្ចង់តម្រង់បង្អោនចិត្ត ដើម្បីញាណទស្សនៈ នេះឯងជាបញ្ញាសម្បទារបស់​ភិក្ខុ​នោះ។បេ។ ដឹងច្បាស់ថា កិច្ចដទៃ​ក្រៅអំពីនេះ មិនមានឡើយ នេះឯងជាបញ្ញាសម្បទា​របស់​ភិក្ខុនោះ ម្នាលកស្សប នេះឯង ឈ្មោះថា បញ្ញាសម្បទា។ ម្នាលកស្សប សីលសម្បទា ចិត្តសម្បទា និងបញ្ញាសម្បទាឯទៀត ដ៏លើសលុបថ្លៃថ្លា ជាងសីលសម្បទា ចិត្តសម្បទា បញ្ញាសម្បទានេះគ្មានទេ។

[៧៣] ម្នាលកស្សប មានសមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ជាសីលវាទៈ (អ្នកពោល​អាង​សីល) សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ តែងសរសើរគុណរបស់សីលដោយអនេកបរិយាយ។ ម្នាលកស្សប (បើទុកជា) អរិយសីលដ៏ក្រៃលែងប៉ុន្មាន ក៏តថាគត មិនឃើញមានបុគ្គល​ណា ត្រឹមស្មើតថាគតក្នុងអរិយសីលនោះទេ ក្រៃលែងជាងមកពីណាបាន តថាគត​ឯង ជាអ្នកក្រៃលែងក្នុងគុណ គឺអធិសីលនោះដោយពិត។ ម្នាលកស្សប មាន​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ពួកមួយជា តបោជិគុច្ឆវាទ (អ្នកពោលអាងការខ្ពើមកិលេស​ដោយតបៈ) សមណ​ព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ តែងសរសើរគុណ​នៃការខ្ពើម​កិលេស ដោយតបៈ ជាអនេកបរិយាយ។ ម្នាលកស្សប (បើទុកជា) ការខ្ពើមកិលេស ដោយតបៈ ដ៏ប្រសើរ​ក្រៃលែង​ប៉ុន្មាន ក៏តថាគត មិនឃើញមានបុគ្គល​ណា ត្រឹមស្មើនឹងការខ្ពើម​កិលេស របស់​តថាគត ក្នុងតបៈនោះទេ ក្រៃលែងមកពីណាបាន តថាគត​ឯង ជាអ្នកក្រៃលែងក្នុងគុណ គឺការ​ខ្ពើម​កិលេស ដោយពិត។ ម្នាលកស្សប មាន​សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយជា បញ្ញាវាទៈ (អ្នកពោលអាងបញ្ញា) សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ តែងសរសើរគុណនៃបញ្ញា ដោយ​អនេកបរិយាយ។ ម្នាលកស្សប (បើទុកជា) បញ្ញាដ៏ប្រសើរក្រៃលែងប៉ុន្មាន ក៏​តថាគត មិនឃើញមានបុគ្គល​ណា ត្រឹមស្មើនឹងបញ្ញា របស់​តថាគតក្នុងបញ្ញានោះទេ ក្រៃលែង​មកពីណាបាន តថាគត​ឯង ជាអ្នក​ក្រៃលែង​ក្នុង​គុណ គឺអធិបញ្ញានោះ​ដោយ​ពិត។ ម្នាលកស្សប មាន​សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយជា វិមុត្តិវាទៈ (អ្នកពោលអាងវិមុត្តិ) សមណ​ព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ តែងសរសើរ​គុណ​របស់​វិមុត្តិ ដោយអនេកបរិយាយ។ ម្នាល​កស្សប (បើទុកជា) វិមុត្តិដ៏ប្រសើរ ក្រៃលែងប៉ុន្មាន ក៏តថាគត មិនឃើញមានបុគ្គល​ណា ត្រឹមស្មើនឹងវិមុត្តិ របស់តថាគត ក្នុងវិមុត្តិនោះទេ ក្រៃលែងមកពីណាបាន តថាគត​ឯង ជាអ្នកក្រៃលែងក្នុងគុណ គឺអធិវិមុត្តិនោះ​ដោយ​ពិត។

[៧៤] ម្នាលកស្សប សេចក្តីនេះជាឋានៈមានប្រាកដ ដែលពួកអន្យតិរ្ថីយ៍បរិព្វាជក​និយាយ យ៉ាងនេះថា ព្រះសមណគោតម តែងតែបន្លឺសីហនាទ ប៉ុន្តែបន្លឺសីហនាទនោះ បាន​តែក្នុងផ្ទះស្ងាត់ មិនបន្លឺក្នុងពួកបរិសទ្យទេ។ អ្នកត្រូវប្រាប់ពួកគេថា អ្នកទាំងឡាយ កុំ​ពោលយ៉ាងនេះឡើយ ម្នាលកស្សប អ្នកត្រូវប្រាប់គេថា ព្រះសមណគោតម តែង​តែ​បន្លឺ​សីហនាទ បន្លឺតែក្នុងពួកបរិសទ្យ មិនបន្លឺក្នុងផ្ទះស្ងាត់ទេ។ ម្នាលកស្សប សេចក្តីនេះ ជា​ឋានៈ​មានប្រាកដ ដែលពួកអន្យតិរ្ថីយ៍បរិព្វាជក​និយាយ យ៉ាងនេះថា ព្រះសមណគោតម តែងតែបន្លឺសីហនាទ បន្លឺក្នុងពួកបរិសទ្យដែរហើយ តែមិនជាអ្នកក្លៀវក្លាបន្លឺទេ។ អ្នកត្រូវ​ប្រាប់ពួកបរិព្វាជកទាំងនោះថា អ្នកទាំងឡាយ កុំ​ពោលយ៉ាងនេះឡើយ។ ម្នាលកស្សប អ្នកត្រូវប្រាប់ពួកគេថា ព្រះសមណគោតម ​បន្លឺ​សីហនាទ តែងបន្លឺក្នុងពួកបរិសទ្យ ជា​អ្នក​ក្លៀវក្លាបន្លឺ។ ម្នាលកស្សប សេចក្តីនេះ ជា​ឋានៈ​មានប្រាកដ ដែល​ពួកតិរ្ថិយបរិព្វាជក​និយាយ យ៉ាងនេះថា ព្រះសមណគោតម បន្លឺសីហនាទ តែងបន្លឺក្នុងពួកបរិសទ្យ ជាអ្នក​ក្លៀវក្លាបន្លឺ តែទេវតា និងមនុស្សទាំងឡាយ មិនដែលសួរប្រស្នានឹងលោកឡើយ ទោះបី​សួរប្រស្នានឹងលោក លោកក៏ដោះប្រស្នា ដែលពួកទេវតា និងមនុស្ស​ទាំងនោះសួរ មិនបាន​ទេ ទោះបីលោកដោះប្រស្នា ដែលពួកទេវតា និងមនុស្ស​ទាំងនោះសួរបាន លោកក៏មិនញុំាងចិត្ត ឲ្យត្រេកអរ ដោយការដោះប្រស្នា បើទុកជាញុំាងចិត្តឲ្យត្រេកអរ ដោយការដោះប្រស្នាបាន ជនទាំងឡាយ ក៏មិនសំគាល់ថា គួរស្តាប់ទេ ទោះសំគាល់​ថា គួរស្តាប់ ក៏គ្រាន់តែស្តាប់ហើយ មិនជ្រះថ្លាទេ ទុកជាស្តាប់ហើយជ្រះថ្លា ក៏គ្រាន់តែជ្រះថ្លា​ប៉ុណ្ណោះ តែមិនធ្វើអាការជ្រះថ្លា (មែនទែន)ទេ ទុកជាជ្រះថ្លា ហើយធ្វើអាការជ្រះថ្លា ក៏​មិនប្រតិបត្តិតាមសេចក្តីជ្រះថ្លានោះទេ បើទុកជាប្រតិបត្តិតាម​សេចក្តី​ជ្រះថ្លានោះបាន ក៏​មិនប្រតិបត្តិ ឲ្យពេញព្រះទ័យនៃលោកបានទេ។ អ្នកត្រូវប្រាប់ពួកគេថា អ្នកទាំងឡាយ កុំ​ពោលយ៉ាងនេះឡើយ។ ម្នាលកស្សប អ្នកត្រូវប្រាប់ពួកគេថា ព្រះសមណគោតម បន្លឺ​សីហនាទ តែងបន្លឺក្នុងពួកបរិសទ្យ ជាអ្នកក្លៀវក្លាបន្លឺ ពួកទេវតា និងមនុស្ស សួរ​ប្រស្នា​នឹង​លោក លោកក៏ដោះប្រស្នា ដែលពួកទេវតា និងមនុស្ស​ទាំងនោះសួរបាន លោកញុំាងចិត្ត ឲ្យត្រេកអរ ដោយការដោះប្រស្នាបាន ទាំងពួកជន ក៏សំគាល់ថា ពាក្យរបស់លោក ជាពាក្យគួរស្តាប់ លុះស្តាប់ហើយ ក៏ជ្រះថ្លានឹងលោក លុះជ្រះថ្លាហើយ ក៏ធ្វើអាការជ្រះថ្លា ប្រតិបត្តិតាមសេចក្តីជ្រះថ្លានោះ ប្រតិបត្តិឲ្យពេញព្រះទ័យលោកបាន។ ម្នាលកស្សប សម័យមួយ តថាគត នៅលើភ្នំគិជ្ឈកូដ ជិតនគររាជគ្រឹះ។ មានបរិព្វាជកម្នាក់ ឈ្មោះ​និគ្រោធ ជាសព្រហ្មចារីនៃអ្នកក្នុងនគររាជគ្រឹះទាំងនោះ មកសួរប្រស្នានឹងតថាគត ក្នុង​ការ​ខ្ពើមកិលេសយ៉ាងក្រៃលែង តថាគត ក៏បានដោះប្រស្នា​ដែលនិគ្រោធ​បរិព្វាជក​នោះ​សួរ ក្នុងការខ្ពើមកិលេស យ៉ាងក្រៃលែង លុះតថាគតដោះប្រស្នារួចហើយ បរិព្វាជក​នោះ ក៏មានចិត្ត​ត្រេកអរ​ពន់ប្រមាណ។

[៧៥] បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន នរណាហ្ន៎ ដែលបានស្តាប់ធម៌​របស់​ព្រះមាន​ព្រះភាគ​ហើយ មិនមានចិត្តត្រេកអរពន់ប្រមាណ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ឯខ្ញុំ​ព្រះអង្គ ស្តាប់ធម៌​របស់​ព្រះមានព្រះភាគហើយ មានចិត្តត្រេកអរពន់ប្រមាណណាស់ បពិត្រព្រះអង្គ​ដ៏ចំរើន ពីរោះណាស់ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ពីរោះណាស់ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ធម៌ដែល​ព្រះអង្គសំដែងហើយ ដោយ​អនេក​បរិយាយយ៉ាងនេះ ដូចជាគេផ្ងាររបស់ដែល​គេ​ផ្កាប់ ឬបើកបង្ហាញរបស់ដែល​កំបាំង ឬក៏​ប្រាប់​ផ្លូវ ដល់​អ្នក​វង្វេងផ្លូវ ពុំនោះសោត ដូច​ជា​ទ្រោល​ប្រទីបបំភ្លឺ ​ក្នុង​ទី​ងងឹត​ ដោយគិតថា ពួកមនុស្ស​មាន​ភ្នែកភ្លឺ នឹងឃើញនូវរូប​ទាំងឡាយ​បាន បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គ សូមដល់នូវ​ព្រះមានព្រះភាគ​ផង ព្រះធម៌​ផង ព្រះសង្ឃផង ជាសរណៈ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំ​ព្រះអង្គ គួរបាននូវបព្វជ្ជា គួរបាន​នូវឧបសម្បទា ក្នុងសំណាក់នៃព្រះមានព្រះភាគ។

[៧៦] ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលកស្សប បុគ្គលណាធ្លាប់ជាអន្យតិរ្ថិយ​មក​ហើយ តែចង់ចូលមកក្នុងធម្មវិន័យនេះ ចង់បព្វជ្ជា និងឧបសម្បទា អន្យតិរ្ថិយ​នោះ ត្រូវ​នៅបរិវាសអស់៤ខែ លុះកន្លង៤ខែហើយ ទើបភិក្ខុទាំងឡាយ មានចិត្តត្រេកអរ ឲ្យ​បព្វជ្ជា ឲ្យឧបសម្បទា ដើម្បីភាវៈ​ជាភិក្ខុ ឯតថាគត ដឹងនូវសេចក្តីផ្សេងគ្នា នៃបុគ្គល​ក្នុង​កិច្ច​ដែលនៅបរិវាសនេះ។¹¹⁾ អចេលកស្សប ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន បើបុគ្គល​ធ្លាប់​ជាអន្យតិរ្ថិយ​មក​ហើយ ចង់ចូលមកក្នុងធម្មវិន័យនេះ ចង់បព្វជ្ជា និងឧបសម្បទា ត្រូវ​នៅ​បរិវាសអស់៤ខែ លុះកន្លង៤ខែហើយ ទើបភិក្ខុទាំងឡាយ មានចិត្តត្រេកអរ ឲ្យបព្វជ្ជា ឲ្យឧបសម្បទា ដើម្បីភាវៈ​ជាភិក្ខុ ដូច្នេះ ខ្ញុំព្រះអង្គ នឹងនៅរហូត៤ឆ្នាំបាន លុះកន្លង​៤ឆ្នាំ​ហើយ ភិក្ខុទាំងឡាយគង់មានចិត្តត្រេកអរ ឲ្យបព្វជ្ជា ឲ្យឧបសម្បទា ដើម្បីភាវៈ​ជាភិក្ខុ។ អចេលកស្សប ក៏បានបព្វជ្ជា បានឧបសម្បទា​ក្នុងសំណាក់​នៃ​ព្រះមានព្រះភាគ លុះ​ព្រះកស្សបមានអាយុ បានឧបសម្បទា មិនយូរប៉ុន្មាន ក៏ជាបុគ្គលម្នាក់ឯង ដោះខ្លួន​ចេញ​ចាកពួក ឥតមានសេចក្តីប្រមាទ ខំព្យាយាមដុតនូវកិលេស ប្រថុយលះបង់នូវ​អត្តភាព ពួក​កុលបុត្ត ដែលចេញចាកផ្ទះ ហើយចូលទៅកាន់ផ្នួស ដោយប្រពៃ ដើម្បីប្រយោជន៍​ដល់​អនុត្តរធម៌ណា ក៏បានធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ នូវអនុត្តរធម៌នោះ ជាទីបំផុត​នៃព្រហ្មចរិយៈ ដោយបញ្ញារបស់ខ្លួន ដោយខ្លួនឯង ក្នុងអត្តភាពនេះ សម្រាន្តនៅ ដោយឥរិយាបថ​ទាំង​៤ មិនយូរប៉ុន្មាន ក៏បានដឹងច្បាស់ថា ជាតិ (កំណើត) របស់អាត្មាអញ អស់ហើយ ព្រហ្មចរិយធម៌ អាត្មាអញក៏បានអប់រំចប់ហើយ កិច្ចដែលត្រូវធ្វើ អាត្មាអញ ក៏បាន​ធ្វើ​ហើយ កិច្ចដទៃ ក្រៅអំពី​នេះតទៅទៀត មិនមានឡើយ។ បណ្តាព្រះអរហន្តទាំងឡាយ ព្រះកស្សបមានអាយុ ក៏ជាព្រះអរហន្ត​អង្គមួយដែរ។

[៧៧] ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ។ សម័យមួយ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់គង់នៅ​ក្នុង​វត្តជេតពន របស់អនាថបិណ្ឌិកសេដ្ឋី ជិតក្រុងសាវត្ថី។ សម័យនោះឯង មានបរិព្វាជក​ម្នាក់ ឈ្មោះបោដ្ឋបាទ នៅអាស្រ័យ​ក្នុងមល្លិការាម¹²⁾ ដែលមាន​សាលាមួយ¹³⁾ មានជួរនៃដើមទន្លាប់ព័ទ្ធជុំវិញ ជាទី (សម្រាប់ពួកជន​មានព្រាហ្មណ៍​ជាដើម) ប្រជុំគ្នា ជជែកអំពីលទ្ធិ (របស់ខ្លួន) ជាមួយនឹងបរិព្វាជក​បរិសទ្យ​ជាច្រើនចំនួន​៣០០០នាក់។ លំដាប់នោះ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ស្បង់ និងបាត្រ ចីវរ ក្នុង​បុព្វណ្ហសម័យ ហើយទ្រង់ពុទ្ធដំណើរចូលទៅបិណ្ឌបាតក្នុងក្រុងសាវត្ថី។ លំដាប់នោះ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ព្រះតម្រិះដូច្នេះថា ការត្រាច់ទៅបិណ្ឌបាត ក្នុងក្រុងសាវត្ថី នៅព្រឹក​ណាស់ បើដូច្នោះ គួរតែតថាគត ចូលទៅរកបោដ្ឋបាទបរិព្វាជក នៅក្នុងមល្លិការាម ដែលមានសាលាមួយ មានជួរនៃដើមទន្លាប់ព័ទ្ធជុំវិញ ជាទី​សម្រាប់​ប្រជុំគ្នា ជជែកអំពីលទ្ធិ។ គ្រានោះឯង ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ពុទ្ធដំណើរ ចូលទៅ​ឯ​មល្លិការាម ដែលមានសាលាមួយ មានជួរនៃដើមទន្លាប់ព័ទ្ធជុំវិញ ជាទី​សម្រាប់​ប្រជុំគ្នា ជជែកអំពីលទ្ធិ។

[៧៨] សម័យនោះឯង បោដ្ឋបាទបរិព្វាជក អង្គុយជាមួយនឹងបរិព្វាជក​បរិសទ្យ​ច្រើន​នាក់ កំពុងតែនិយាយពាក្យតិរច្ឆានកថាច្រើនយ៉ាង ដោយសំឡេងហ៊ោ សំឡេង​ឮ​ខ្លាំង កងរំពង គឺនិយាយ​អំពីស្តេច និយាយអំពីចោរ និយាយអំពីមហាមាត្យ និយាយអំពីសេនា និយាយអំពីភ័យ និយាយអំពីចម្បាំង និយាយអំពីគ្រឿងស៊ី និយាយអំពីគ្រឿងផឹក និយាយអំពីសំពត់ និយាយអំពីទីដេក និយាយអំពីផ្កាកម្រង និយាយអំពីគ្រឿងក្រអូប និយាយអំពីញាតិ និយាយអំពីយាន និយាយអំពីស្រុក និយាយអំពីនិគម និយាយអំពីនគរ និយាយអំពីជនបទ និយាយអំពីស្រី និយាយអំពីប្រុស និយាយអំពីយោធាដែលក្លៀវក្លា និយាយអំពីច្រកផ្លូវ និយាយអំពីកំពង់ទឹក និយាយអំពីបុព្វប្រេត គឺញាតិដែលចែកឋានទៅហើយ និយាយអំពី​ពាក្យឥតប្រយោជន៍ មានប្រការផ្សេងៗ និយាយអំពីលោក (មានរឿងក្អែកស និងកុក​ក្រហមជាដើម) និយាយអំពីរឿងជីកសមុទ្រ និយាយអំពីសេចក្តីចំរើន និងសេចក្តី​សាបសូន្យដូច្នេះៗ។ បោដ្ឋបាទបរិព្វាជក បានឃើញព្រះមានព្រះភាគ កំពុងស្តេចមក​អំពីចម្ងាយលឹមៗ លុះឃើញហើយ ក៏បញ្ឈប់បរិសទ្យរបស់ខ្លួនថា ម្នាលគ្នាយើង ចូរ​និយាយ​សំឡេងតិចៗ ម្នាលគ្នាយើង កុំនិយាយសំឡេងឮខ្លាំងឡើយ (ដ្បិត) ព្រះសមណគោតម អង្គនេះ ស្តេចមក ឯព្រះសមណគោតមមានអាយុនោះឯង លោក​ពេញ​ព្រះទ័យនឹងសំឡេងតិច តែងពោលសរសើរសំឡេងតិច ធ្វើដូចម្តេចឲ្យលោកជ្រាប​ថា បរិសទ្យនិយាយសំឡេងតិច ហើយសំគាល់​ថាគួរនឹង​ចូលមកបាន។ កាល​បោដ្ឋបាទបរិព្វាជក និយាយឃាត់យ៉ាងនេះហើយ បរិព្វាជកទាំងនោះ ក៏នាំគ្នាស្ងៀម។

[៧៩] លំដាប់នោះឯង ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ពុទ្ធដំណើរចូលសំដៅទៅរកកន្លែង​ដែលបោដ្ឋបាទបរិព្វាជកនៅ។ បោដ្ឋបាទបរិព្វាជក ក៏បានក្រាបបង្គំទូលព្រះមានព្រះភាគ យ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សូមព្រះមានព្រះភាគ ស្តេចមក បពិត្រព្រះអង្គ​ដ៏ចំរើន ដំណើរដែលព្រះមានព្រះភាគ​ស្តេចមកល្អហើយ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន យូរ​ណាស់​ហើយតើ ព្រះមានព្រះភាគ បានធ្វើបរិយាយនេះ ដើម្បី​មកក្នុងទីនេះ បពិត្រ​ព្រះអង្គ​ដ៏ចំរើន សូមព្រះមានព្រះភាគ និមន្តគង់អាសនៈ ដែល​រៀបចំ​ស្រាប់នេះ។ ព្រះមានព្រះភាគ ក៏ទ្រង់គង់លើអាសនៈ ដែលគេរៀបចំស្រាប់ហើយ។ ឯបោដ្ឋបាទ​បរិព្វាជក ក៏កាន់យកអាសនៈទាបមួយ ហើយអង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះ​បោដ្ឋបាទបរិព្វាជក អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ ព្រះមានព្រះភាគ ក៏ទ្រង់ត្រាស់សួរដូច្នេះ​ថា ម្នាលបោដ្ឋបាទ ក្នុងកាលអម្បាញ់មិញនេះ អ្នកទាំងឡាយ​ប្រជុំគ្នា និយាយពាក្យដូច​ម្តេច ចុះពាក្យជាចន្លោះដូចម្តេច¹⁴⁾ ដែល​អ្នកទាំងឡាយ និយាយមិនទាន់ស្រេច។

[៨០] កាលបើព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ត្រាស់សួរយ៉ាងនេះហើយ បោដ្ឋបាទបរិព្វាជក ក៏ក្រាបទូលព្រះមានព្រះភាគ ដូច្នេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ពាក្យដែលយើងខ្ញុំទាំង​ឡាយ ប្រជុំគ្នានិយាយអម្បាញ់មិញនេះ ទុកស្លេះសិនចុះ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ពាក្យនុ៎ះ ព្រះមានព្រះភាគ មិនមែនបានដោយកម្រទេ នឹងបានទ្រង់ព្រះសណ្តាប់ក្នុងកាលខាង​ក្រោយមិនខាន បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលថ្ងៃពីមុនៗមក មានពួកសមណព្រាហ្មណ៍ ដែល​មានលទ្ធិផ្សេងៗ អង្គុយប្រជុំគ្នា ក្នុងកោតុហលសាលា¹⁵⁾ ក៏បានផ្តួច​ផ្តើម​ និយាយគ្នា ក្នុងអភិសញ្ញានិរោធថា អ្នកដ៏ចំរើន អភិសញ្ញានិរោធ តើដូចម្តេច បណ្តា​សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ខ្លះ ពោលយ៉ាងនេះថា សញ្ញារបស់​បុរសកើតក្តី រលត់ក្តី មិនមានហេតុ មិនមានបច្ច័យឡើយ សញ្ញាកើតឡើងក្នុងសម័យណា សត្វក៏មានសញ្ញាក្នុងសម័យនោះ សញ្ញារលត់ទៅក្នុងសម័យណា សត្វក៏មិនមាន​សញ្ញាក្នុងសម័យនោះ សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយក្នុងលោកនេះ បានបញ្ញត្តអភិសញ្ញា​និរោធ ដោយប្រការយ៉ាងនេះ តែសមណព្រាហ្មណ៍ដទៃ ក្រៅអំពីនោះ ពោល​យ៉ាង​នេះ​ថា អ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន ដំណើរនុ៎ះ មិនមែនជាយ៉ាងនេះទេ នែអ្នកទាំងឡាយ​ដ៏ចំរើន ព្រោះថា សញ្ញាជាខ្លួនរបស់​បុរស ឯខ្លួននោះ មាននៅខ្លះ ប្រាសទៅខ្លះ ខ្លួនមាននៅ​ក្នុង​សម័យ​ណា សត្វក៏មានសញ្ញាក្នុងសម័យនោះ ខ្លួនប្រាសទៅក្នុងសម័យណា សត្វក៏​មិន​មាន​​សញ្ញាក្នុងសម័យនោះ សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ក្នុងលោកនេះ បានបញ្ញត្ត​អភិសញ្ញា​និរោធ ដោយប្រការយ៉ាងនេះ សមណព្រាហ្មណ៍ដទៃ ក្រៅអំពីនោះ ពោល​យ៉ាង​​នេះ​ថា អ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន ដំណើរនុ៎ះ មិនមែនយ៉ាងនេះទេ អ្នកទាំងឡាយ​ដ៏ចំរើន ព្រោះថា សមណព្រាហ្មណ៍ មានឫទ្ធិច្រើន មានអានុភាពច្រើនក៏មាន សមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះឯង ទាញចូលខ្លះ ដកចេញខ្លះ នូវសញ្ញារបស់​បុរសនេះ ទាញសញ្ញាចូលក្នុង​សម័យ​ណា សត្វក៏មានសញ្ញាក្នុងសម័យនោះ ដកសញ្ញាចេញ​ក្នុង​សម័យ​ណា សត្វក៏​មិន​មាន​​សញ្ញាក្នុងសម័យនោះ សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ក្នុង​លោក​នេះ បញ្ញត្ត​អភិសញ្ញា​និរោធ ដោយប្រការយ៉ាងនេះ សមណព្រាហ្មណ៍ដទៃ ក្រៅអំពីនោះ ពោល​យ៉ាង​​នេះ​ថា អ្នកទាំងឡាយដ៏ចំរើន ដំណើរនុ៎ះ មិនមែនយ៉ាងនេះទេ អ្នកទាំង​ឡាយ​​ដ៏ចំរើន ព្រោះថា ពួកទេវតា មានឫទ្ធិច្រើន មានអានុភាពច្រើនក៏មាន ទេវតា​ទាំង​នោះ​ ទាញចូលខ្លះ ដកចេញខ្លះ នូវសញ្ញារបស់​បុរសនេះ ទាញសញ្ញាចូលក្នុង​សម័យ​ណា សត្វក៏មានសញ្ញាក្នុងសម័យនោះ ដកសញ្ញាចេញ​ក្នុង​សម័យ​ណា សត្វក៏​មិន​មាន​​សញ្ញា​ក្នុងសម័យនោះ សមណព្រាហ្មណ៍ពួកមួយ ក្នុង​លោក​នេះ បញ្ញត្ត​អភិសញ្ញា​និរោធ ដោយប្រការយ៉ាងនេះ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គបានចាប់ភ្លឹក នឹកប្រារព្ធចំពោះ​ព្រះមានព្រះភាគ តែមួយយ៉ាងថា ព្រះមានព្រះភាគណា ទ្រង់ឈ្លាសវៃ ក្នុងធម៌ទាំងនេះ ព្រះមានព្រះភាគអង្គនោះ គប្បីសំដែងបាន ដោយអស្ចារ្យក្រៃលែង ព្រះសុគតណា ទ្រង់ឈ្លាសវៃ ក្នុងធម៌ទាំងនេះ ព្រះសុគតអង្គនោះ គប្បីសំដែងបាន ដោយអស្ចារ្យក្រៃលែង បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ព្រះមានព្រះភាគ ព្រះអង្គឈ្លាសវៃ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ជ្រាប​ច្បាស់ នូវអភិសញ្ញានិរោធ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន អភិសញ្ញានិរោធនោះ តើដូចម្តេច។

[៨១] ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលបោដ្ឋបាទ បណ្តាពួកសមណ​ព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ណា ដែលពោលយ៉ាងនេះថា សញ្ញារបស់​បុរស​កើតក្តី រលត់ក្តី មិនមានហេតុ មិនមានបច្ច័យ ដូច្នេះ សេចក្តីយល់​ឃើញ​របស់​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ ចាត់ជាខុស តាំងអំពីដើមទាំងស្រុង។ ដំណើរនុ៎ះ ព្រោះ​ហេតុអ្វី។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ព្រោះថា សញ្ញារបស់បុរស ប្រកបដោយហេតុ ប្រកបដោយ​បច្ច័យ ទាំងកើត ទាំងរលត់ សញ្ញាខ្លះកើត ព្រោះការហាត់ក៏មាន សញ្ញាខ្លះរលត់ទៅ ព្រោះការហាត់ក៏មាន ក៏ការហាត់សញ្ញានោះ តើដូចម្តេច។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់​ឆ្លើយ​ដោយព្រះអង្គឯងថា ម្នាលបោដ្ឋបាទ ព្រះតថាគត ជាអរហន្តសម្មាសម្ពុទ្ធ កើតឡើង​ក្នុង​លោកនេះ។បេ។ (បណ្ឌិតគប្បីសំដែង​ឲ្យពិស្តារ ដូចក្នុងសាមញ្ញផលសូត្រផងចុះ)។ ម្នាល​បោដ្ឋបាទ ភិក្ខុអ្នកបរិបូណ៌ដោយសីល យ៉ាងនេះឯង។បេ។ កាលភិក្ខុ​នោះពិចារណា​ឃើញ​ នូវនីវរណៈទាំង៥នេះ ក្នុងខ្លួនដែលលះបង់បានហើយ បាមោជ្ជៈ គឺ​សេចក្តី​រីករាយ ក៏កើតឡើង កាលបើភិក្ខុមានចិត្តរីករាយហើយ បីតិក៏កើតឡើង កាលបើភិក្ខុមានចិត្ត​ប្រកប​ដោយបីតិហើយ កាយក៏ស្ងប់រម្ងាប់ ភិក្ខុដែលមានកាយស្ងប់រម្ងាប់ហើយ ក៏ទទួល​នូវសុខ ចិត្តរបស់ភិក្ខុដែលមានសុខ ក៏តាំងនៅមាំ។ ភិក្ខុនោះ ស្ងាត់ចាកកាមទាំងឡាយ ស្ងាត់​ចាកអកុសលធម៌ទាំងឡាយ ហើយក៏បានដល់នូវបឋមជ្ឈាន ដែលប្រកបដោយ​វិតក្កៈ វិចារៈ មានបីតិ និងសុខកើតអំពីសេចក្តីស្ងាត់នោះ កាមសញ្ញា (តម្រេក ប្រកប​ដោយ​កាមគុណទាំង៥) ខាងដើម របស់ភិក្ខុនោះ ក៏រលត់ទៅ សច្ចសញ្ញាដ៏ល្អិត ពោល​គឺ​បីតិ និងសុខដែលកើត​អំពី​សេចក្តីស្ងាត់ ក៏មានឡើងក្នុងសម័យនោះ ភិក្ខុនោះ ឈ្មោះថា មានសច្ចសញ្ញាដ៏ល្អិត ពោលគឺ បីតិ និងសុខ ដែលកើតអំពី​វិវេកក្នុងសម័យនោះឯង សញ្ញាខ្លះកើត ព្រោះការហាត់ សញ្ញាខ្លះរលត់ទៅ ព្រោះការហាត់ (ដូចពណ៌នា​មក​នេះ) នេះឯងហៅថា ការហាត់សញ្ញា។

[៨២] ម្នាលបោដ្ឋបាទ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា ព្រោះរម្ងាប់វិតក្កៈ វិចារៈចេញ​បាន ភិក្ខុ​ក៏បានដល់នូវទុតិយជ្ឈាន ជាធម្មជាតកើតមាន ក្នុងសន្តាននៃខ្លួន មានសេចក្តីជ្រះថ្លា គឺ​សទ្ធា មានសភាពជាចិត្តខ្ពស់ឯក គ្មានវិតក្កៈ គ្មានវិចារៈ មានតែបីតិ និងសុខ ដែល​កើត​អំពី​សមាធិ គឺបឋមជ្ឈាន សច្ចសញ្ញាដ៏ល្អិត ពោលគឺ​ បីតិ និងសុខ ដែលកើតអំពី​សេចក្តី​ស្ងាត់ជាខាងដើម របស់ភិក្ខុនោះ ក៏រលត់ទៅ សច្ចសញ្ញា​ដ៏ល្អិត ពោលគឺ បីតិ និងសុខ ដែល​កើតអំពីសមាធិ ក៏មានក្នុងសម័យនោះឡើង ភិក្ខុនោះ ឈ្មោះថា មានសច្ចសញ្ញា ដ៏ល្អិត ពោលគឺ បីតិ និងសុខ ដែលកើតអំពីសមាធិ ក្នុងសម័យនោះឯង សញ្ញាខ្លះកើត ព្រោះការហាត់ សញ្ញាខ្លះរលត់ទៅ ព្រោះការហាត់ ដូចពណ៌នា​មក​នេះ នេះឯងដែល​ហៅថា ការហាត់។

[៨៣] ម្នាលបោដ្ឋបាទ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា ព្រោះនឿយណាយ ចាកបីតិ ប្រកបដោយ​ឧបេក្ខា ភិក្ខុមានសតិ និងសម្បជញ្ញៈ រមែងទទួលនូវសេចក្តីសុខ ដោយ​នាម​កាយ ព្រះអរិយៈទាំងឡាយ តែងសរសើរ​បុគ្គល​ អ្នកបានតតិយជ្ឈាននោះ ថាជាអ្នក​ប្រកប​ដោយឧបេក្ខា មានស្មារតី មានប្រក្រតីនៅជាសុខ ក៏បានដល់នូវ​តតិយជ្ឈាន​នោះ ហើយសម្រេចសម្រាន្តនៅ ដោយឥរិយាបថទាំង៤ សច្ចសញ្ញាដ៏ល្អិត ពោលគឺ​ បីតិ និងសុខ ដែលកើតអំពីសមាធិជាខាងដើម របស់ភិក្ខុនោះ ក៏រលត់ទៅ សច្ចសញ្ញា​ដ៏ល្អិត ពោលគឺ ឧបេក្ខា និងសុខ ក៏មានក្នុងសម័យនោះ ភិក្ខុនោះ ឈ្មោះថា មានសច្ចសញ្ញាដ៏​ល្អិត ពោលគឺ ឧបេក្ខា និងសុខ ក្នុងសម័យនោះឯង សញ្ញាខ្លះកើត ព្រោះការហាត់ សញ្ញា​ខ្លះ​រលត់ទៅ ព្រោះការហាត់ ដូចពណ៌នា​មក​នេះ នេះឯង ដែលហៅថា ការហាត់សញ្ញា។

[៨៤] ម្នាលបោដ្ឋបាទ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា ព្រោះលះបង់នូវសុខ និងទុក្ខហើយ ព្រោះអស់ទៅនៃសោមនស្ស និងទោមនស្ស ក្នុងកាលមុន ភិក្ខុ​ក៏បានដល់នូវចតុត្ថជ្ឈាន មានអារម្មណ៍មិនមែនជាទុក្ខ មិនមែនជាសុខ គឺឧបេក្ខា មានសតិដ៏បរិសុទ្ធ ដោយ​ឧបេក្ខា សម្រេចសម្រាន្តនៅ ដោយឥរិយាបទទាំង៤ សច្ចសញ្ញាដ៏ល្អិត ពោលគឺ​ ឧបេក្ខា និងសុខ ជាខាងដើម របស់ភិក្ខុនោះ ក៏រលត់ទៅ សច្ចសញ្ញា​ដ៏ល្អិត ដែលឥតទុក្ខ ឥតសុខ ក៏មាន​ក្នុង​សម័យនោះ ភិក្ខុនោះ ឈ្មោះថា មានសច្ចសញ្ញាដ៏ល្អិត ឥតទុក្ខ ឥតសុខ ក្នុង​សម័យ​នោះ​ សញ្ញាខ្លះកើតឡើង ព្រោះការហាត់ សញ្ញា​ខ្លះ​រលត់ទៅ ព្រោះការហាត់ ដូចពណ៌នា​មក​នេះ នេះឯង ដែលហៅថា ការហាត់សញ្ញា។

[៨៥] ម្នាលបោដ្ឋបាទ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា ព្រោះកន្លងនូវរូបសញ្ញា¹⁶⁾ ព្រោះអស់ទៅ​នៃ​បដិឃសញ្ញា¹⁷⁾ ព្រោះលែងធ្វើទុកក្នុងចិត្ត នូវនានត្តសញ្ញា¹⁸⁾ ដោយប្រការ​ទាំង​ពួងហើយ ភិក្ខុក៏បានដល់នូវអាកាសានញ្ចាយតនជ្ឈាន ដោយធ្វើទុកក្នុងចិត្តថា អាកាស មិនមានទីបំផុត ដូច្នេះ សម្រេចសម្រាន្តនៅ ដោយឥរិយាបទទាំង៤ រូបសញ្ញា ជាខាងដើម របស់ភិក្ខុនោះ ក៏រលត់ទៅ សច្ចសញ្ញា​ដ៏ល្អិត ពោលគឺ អាកាសានញ្ចាយតនជ្ឈាន ក៏មាន​ក្នុង​សម័យនោះ ភិក្ខុនោះ ឈ្មោះថា មានសច្ចសញ្ញាដ៏ល្អិត ពោលគឺ អាកាសានញ្ចាយតន​ជ្ឈាន ក្នុង​សម័យ​នោះឯង​ សញ្ញាខ្លះកើតឡើង ព្រោះការហាត់ សញ្ញា​ខ្លះ​រលត់ទៅ ព្រោះ​ការ​ហាត់ ដូចពណ៌នា​មក​នេះ នេះឯង ដែលហៅថា ការហាត់សញ្ញា។

[៨៦] ម្នាលបោដ្ឋបាទ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា ព្រោះកន្លងនូវអាកាសានញ្ចា​យតនជ្ឈាន ដោយប្រការទាំងពួង ភិក្ខុបានដល់នូវវិញ្ញាណញ្ចាយតនជ្ឈាន ដោយ​ធ្វើ​ទុក​ក្នុង​ចិត្តថា វិញ្ញាណ មិនមានទីបំផុត ដូច្នេះ ក៏សម្រេចសម្រាន្តនៅ ដោយឥរិយាបទទាំង៤ សច្ចសញ្ញាដ៏ល្អិត ពោលគឺ អាកាសានញ្ចាយតនជ្ឈាន ជាខាងដើម របស់ភិក្ខុនោះ ក៏​រលត់​ទៅ សច្ចសញ្ញា​ដ៏ល្អិត ពោលគឺ វិញ្ញាណញ្ចាយតនជ្ឈាន ក៏មាន​ក្នុង​សម័យនោះ ភិក្ខុនោះ ឈ្មោះថា មានសច្ចសញ្ញាដ៏ល្អិត ពោលគឺ វិញ្ញាណញ្ចាយតន​ជ្ឈាន ក្នុង​សម័យ​នោះឯង​ សញ្ញាខ្លះកើត ព្រោះការហាត់ សញ្ញា​ខ្លះ​រលត់ទៅ ព្រោះ​ការ​ហាត់ ដូចពណ៌នា​មក​នេះ នេះឯង ដែលហៅថា ការហាត់សញ្ញា។

[៨៧] ម្នាលបោដ្ឋបាទ សេចក្តីផ្សេងទៀតថា ព្រោះកន្លងនូវវិញ្ញាណញ្ចា​យតន​ជ្ឈាន ដោយប្រការទាំងពួង ភិក្ខុក៏បានដល់នូវអាកិញ្ចញ្ញាយតនជ្ឈាន ដោយ​ធ្វើ​ទុក​ក្នុង​ចិត្តថា វត្ថុតិចតួច មិនមាន ដូច្នេះ ហើយសម្រេចសម្រាន្តនៅ ដោយឥរិយាបទទាំង៤ សច្ច​សញ្ញា​ដ៏ល្អិត ពោលគឺ វិញ្ញាណញ្ចាយតនជ្ឈាន ជាខាងដើម របស់ភិក្ខុនោះ ក៏​រលត់​ទៅ សច្ចសញ្ញា​ដ៏ល្អិត ពោលគឺ អាកិញ្ចញ្ញាយតនជ្ឈាន ក៏មាន​ក្នុង​សម័យនោះ ភិក្ខុនោះ ឈ្មោះថា មានសច្ចសញ្ញាដ៏ល្អិត ពោលគឺ អាកិញ្ចញ្ញាយតន​ជ្ឈាន ក្នុង​សម័យ​នោះឯង​ សញ្ញាខ្លះ កើតព្រោះការហាត់ សញ្ញា​ខ្លះ ​រលត់ទៅ ព្រោះ​ការ​ហាត់ ដូចពណ៌នា​មក​នេះ នេះឯង ដែលហៅថា ការហាត់សញ្ញា។

[៨៨] ម្នាលបោដ្ឋបាទ ភិក្ខុណាក្នុងសាសនានេះ មានសេចក្តីសំគាល់​ (ក្នុង​បឋម​ជ្ឈាន) របស់ខ្លួន ភិក្ខុនោះ ចេញចាកបឋមជ្ឈាននោះហើយ ចូលទុតិយជ្ឈានឯណោះ ចេញ​ចាកទុតិយជ្ឈាននោះហើយ ចូលតតិយជ្ឈានឯណោះ (លុះចូលឈាន) តាមលំ​ដាប់​ហើយ ក៏បាននូវសញ្ញា​ជាកំពូល គឺអាកិញ្ចញ្ញាយតនជ្ឈាន កាលបើភិក្ខុនោះ ឋិតនៅ​ក្នុង​សញ្ញាជាកំពូល គឺអាកិញ្ចញ្ញាយតនជ្ឈានហើយ ក៏មានសេចក្តីត្រិះរិះយ៉ាងនេះថា កាលបើ​អាត្មាអញ ចូលឈាន មិនប្រសើរឡើយ បើអាត្មាអញ មិនចូលឈាន ទើប​ប្រសើរ ព្រោះថា ប្រសិនបើអាត្មាអញចូលឈាន រវល់តែនឹងចូលឈាន សញ្ញាក្នុងអាកិញ្ចញ្ញា​យតនជ្ឈាន ទាំងនេះ របស់អាត្មាអញ មុខជារលត់ទៅ សញ្ញាដ៏គ្រោតគ្រាតឯទៀត គឺ​ភវង្គ​សញ្ញា មុខជាកើតឡើង បើដូច្នោះ អាត្មាអញ មិនគួរ​នឹងចូលឈាន មិនគួរ​រវល់តែ​នឹង​ចូល​ឈានឡើយ។ ភិក្ខុនោះឯង ក៏លែងចូលឈាន លែងរវល់​នឹងចូលឈាន កាលបើភិក្ខុ​នោះ​ លែងចូលឈាន លែងរវល់នឹងចូលឈាន សញ្ញាទាំងនោះ ក៏រលត់ទៅ សញ្ញាដ៏គ្រោត​គ្រាតឯទៀត គឺភវង្គសញ្ញា ក៏មិនកើតឡើង ភិក្ខុនោះ បាននូវនិរោធ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ យ៉ាង​នេះហៅថា អនុបុព្វាភិសញ្ញានិរោធសម្បជានសមាបត្តិ។¹⁹⁾ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះ ថាដូចម្តេច អនុបុព្វាភិសញ្ញានិរោធសម្បជាន​សមាបត្តិ មានសភាពយ៉ាងនេះ អ្នកធ្លាប់បានឮមក ក្នុងកាលមុនអំពី​កាលនេះដែរឬ។ បោដ្ឋបាទបរិព្វាជក ក្រាបទូលថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សេចក្តីនេះ ខ្ញុំព្រះអង្គមិនធ្លាប់​បានឮទេ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គ ទើបតែនឹងដឹងនូវធម៌ ដែល​ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់សំដែង ដោយអាការ​យ៉ាងនេះឯង។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលបោដ្ឋបាទ ភិក្ខុណា មានសេចក្តីសំគាល់ (ក្នុងបឋមជ្ឈាន) របស់ខ្លួន ភិក្ខុនោះ ចេញចាក​បឋមជ្ឈាន​នោះ​ហើយ ចូលទុតិយជ្ឈានឯណោះ ចេញ​ចាកទុតិយជ្ឈាននោះហើយ ចូល​តតិយជ្ឈាន​ឯណោះ (លុះចូលឈាន) តាមលំ​ដាប់​ ក៏បាននូវសញ្ញា​ជាកំពូល គឺអាកិញ្ចញ្ញា​យតន​ជ្ឈាន កាលបើភិក្ខុនោះ ឋិតនៅ​ក្នុង​សញ្ញាជាកំពូល គឺអាកិញ្ចញ្ញាយតនជ្ឈាន ក៏មាន​សេចក្តី​ត្រិះរិះយ៉ាងនេះថា កាលបើ​អាត្មាអញ ចូលឈាន មិនប្រសើរឡើយ បើអាត្មាអញ មិនចូលឈាន ទើប​ប្រសើរ ព្រោះថា ប្រសិនបើអាត្មាអញចូលឈាន រវល់តែនឹង​ចូល​ឈាន សញ្ញាក្នុងអាកិញ្ចញ្ញា​យតនជ្ឈានទាំងនេះ របស់អាត្មាអញ មុខជារលត់ទៅ សញ្ញា​ដ៏​គ្រោតគ្រាតដទៃ គឺ​ភវង្គ​សញ្ញា មុខជាកើតឡើង បើដូច្នោះ អាត្មាអញ មិនគួរ​នឹងចូល​ឈាន មិនគួរ​រវល់តែ​នឹង​ឈាន។ ភិក្ខុនោះឯង ក៏លែងចូលឈាន លែងរវល់​នឹង​ចូល​ឈាន កាលបើភិក្ខុ​នោះ​ លែងចូលឈាន លែងរវល់នឹងឈាន សញ្ញាទាំងនោះ ក៏​រលត់​ទៅ សញ្ញាដ៏គ្រោត​គ្រាតឯទៀត គឺភវង្គសញ្ញា ក៏មិនកើតឡើង ភិក្ខុនោះ បាននូវនិរោធ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ យ៉ាង​នេះហៅថា អនុបុព្វាភិសញ្ញានិរោធសម្បជានសមាបត្តិ។

[៨៩] ម្នាលបោដ្ឋបាទ អភិសញ្ញានិរោធ យ៉ាងនេះឯង។ បោដ្ឋបាទបរិព្វាជក ក្រាបទូល​សួរថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ព្រះមានព្រះភាគ​ ទ្រង់បញ្ញត្តនូវសញ្ញា ជាកំពូល​តែមួយយ៉ាងប៉ុណ្ណេះទេ ឬទ្រង់​បញ្ញត្តនូវសញ្ញា ជាកំពូល​ច្រើនយ៉ាង។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់​ត្រាស់ថា ម្នាលបោដ្ឋបាទ តថាគត បញ្ញត្តនូវសញ្ញា ជាកំពូល​តែមួយប៉ុណ្ណេះក៏មាន បញ្ញត្តនូវសញ្ញាជាកំពូល​ច្រើនយ៉ាងក៏មាន។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់បញ្ញត្តនូវសញ្ញា ជាកំពូល​តែមួយយ៉ាងក៏មាន ទ្រង់បញ្ញត្ត​នូវសញ្ញា​ជាកំពូលច្រើន​យ៉ាងក៏មាន តើដូចម្តេច។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ភិក្ខុបាននូវនិរោធយ៉ាងណាៗ តថាគត ក៏បញ្ញត្ត​នូវសញ្ញាជាកំពូលយ៉ាងនោះៗ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ តថាគត​បញ្ញត្ត​នូវ​សញ្ញា​ជា​កំពូល តែមួយយ៉ាងក៏មាន បញ្ញត្តនូវសញ្ញាជាកំពូលច្រើនយ៉ាងក៏​មាន យ៉ាងនេះឯង។

[៩០] បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សញ្ញា²⁰⁾ កើតមុន ញាណ​²¹⁾ កើតក្រោយ ឬញាណកើតមុន សញ្ញាកើតក្រោយ ឬក៏ទាំង​សញ្ញា ទាំងញាណ កើតដំណាលគ្នាតែម្តង។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ សញ្ញាកើតមុន ញាណកើតក្រោយ ដ្បិតថា ការកើតឡើងនៃញាណបាន ក៏ព្រោះតែសេចក្តីកើតឡើងនៃសញ្ញា ភិក្ខុនោះ ក៏​ដឹង​យ៉ាងនេះថា ញាណរបស់​អាត្មាអញកើតហើយ ព្រោះសញ្ញានេះជាបច្ច័យ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ រឿងនេះ អ្នកត្រូវដឹងតាមទំនងនេះចុះថា សញ្ញាកើតមុន ញាណ​កើត​ក្រោយ ដ្បិតញាណកើតឡើងបាន ក៏ព្រោះតែសញ្ញាកើតឡើង។

[៩១] បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សញ្ញាឈ្មោះថា ខ្លួនរបស់បុរស ឬក៏សញ្ញាដទៃ ខ្លួន​ដទៃទេ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកជឿថា ខ្លួនដូចម្តេច។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គជឿថា ខ្លួនដ៏គ្រោតគ្រាត មានរូប ប្រកបដោយមហាភូតរូប៤ មានកវលិង្ការាហារជាចំណី។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ មែនហើយ ខ្លួនរបស់អ្នកដ៏គ្រោតគ្រាត មានរូប ប្រកបដោយ​មហា​ភូតរូប​៤ មានកវលិង្ការាហារជាចំណី។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ កាលបើហេតុយ៉ាងនេះមានហើយ សញ្ញា​របស់​អ្នកក៏ដទៃ ខ្លួនក៏ដទៃ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកត្រូវដឹងសេចក្តីនុ៎ះ តាមទំនង​នេះ​ចុះថា សញ្ញាក៏ដទៃ ខ្លួនក៏ដទៃដោយពិត។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ខ្លួនដែល​គ្រោតគ្រាត មានរូប ប្រកបដោយមហាភូតរូប៤ មានកវលិង្ការាហារជាចំណីនេះ ចូរលើកទុកសិនចុះ កាលបើ​ដូច្នោះ សញ្ញាដទៃ របស់បុរសនេះកើតឡើង សញ្ញាឯទៀតរលត់ទៅ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នក​​ត្រូវដឹងសេចក្តីនុ៎ះ តាមទំនង​នេះ​ចុះថា សញ្ញាក៏ដទៃ ខ្លួនក៏ដទៃដោយពិត។

[៩២] បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គជឿថា ខ្លួនសម្រេច​ដោយចិត្ត មានអវយវៈ​តូច​ធំសព្វគ្រប់ មានឥន្ទ្រិយ​មិនថោកទាប។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ប្រសិនបើខ្លួនរបស់អ្នក​ សម្រេច​​ដោយចិត្ត មានអវយវៈ​តូច​ធំសព្វគ្រប់ មានឥន្ទ្រិយ​មិនថោកទាប។ ម្នាល​បោដ្ឋបាទ កាលបើហេតុដូច្នេះមានហើយ សញ្ញារបស់អ្នក ក៏ដទៃ ខ្លួនរបស់អ្នក ក៏ដទៃ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នក​​ត្រូវដឹងសេចក្តីនុ៎ះ តាមបរិយាយ​នេះ​ចុះថា សញ្ញាក៏ដទៃ ខ្លួនក៏ដទៃ​មែន។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ក៏ខ្លួនសម្រេចដោយចិត្ត មានអវយវៈ​តូច​ធំសព្វគ្រប់ មានឥន្ទ្រិយ​មិនថោកទាបនេះ ចូរលើកទុកសិនចុះ កាលបើដូច្នោះ សញ្ញាដទៃរបស់​បុរសនេះ​កើត​ឡើង សញ្ញាឯទៀត ក៏រលត់ទៅវិញដោយពិត។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នក​​ត្រូវដឹងសេចក្តីនុ៎ះ តាមបរិយាយ​នេះថា សញ្ញាក៏ដទៃ ខ្លួនក៏ដទៃ​មែន។

[៩៣] បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គជឿថា ខ្លួនមិនមានរូប សម្រេច​ដោយសញ្ញា​ដោយពិត។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ខ្លួនរបស់អ្នកមិនមានរូប​ សម្រេច​​ដោយសញ្ញាមែនហើយ។ ម្នាល​បោដ្ឋបាទ កាលបើហេតុយ៉ាងនេះមានហើយ សញ្ញារបស់អ្នក ក៏ដទៃ ខ្លួនរបស់អ្នក ក៏ដទៃពិត។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកគប្បីដឹងសេចក្តីនុ៎ះ តាមបរិយាយ​នេះ​ថា សញ្ញាក៏ដទៃ ខ្លួនក៏ដទៃ​ដោយពិត។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ខ្លួនមិនមានរូប សម្រេចដោយសញ្ញានេះ ចូរលើក​ទុក​សិនចុះ កាលបើយ៉ាងនេះ សញ្ញាដទៃរបស់​បុរសនេះ​ តែងកើត​ឡើង សញ្ញាដទៃ​ តែង​រលត់​ទៅ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកគប្បីដឹងសេចក្តីនុ៎ះ តាមបរិយាយ​នេះថា សញ្ញាក៏ដទៃ ខ្លួនក៏ដទៃដោយពិត។

[៩៤] បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គអាចដឹងសេចក្តីនុ៎ះថា សញ្ញាជាខ្លួន​របស់​បុរស​ដូច្នេះខ្លះ សញ្ញាក៏ដទៃ​ ខ្លួនក៏ដទៃដូច្នេះខ្លះ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកមានសេចក្តី​យល់​ឃើញផ្សេង មានសេចក្តីគាប់ចិត្តផ្សេង មានសេចក្តីពេញចិត្តផ្សេង មានសេចក្តីព្យាយាម​​ក្នុងទីផ្សេង មានអាចារ្យ​ក្នុងទីផ្សេង កម្រនឹងដឹងសេចក្តីនុ៎ះថា សញ្ញាជាខ្លួន របស់បុរស​ដូច្នេះខ្លះ សញ្ញាក៏ដទៃ ខ្លួនក៏ដទៃ ដូច្នេះខ្លះបានឡើយ។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន បើខ្ញុំ​ព្រះអង្គជាអ្នកមានសេចក្តី​យល់​ឃើញផ្សេង មានសេចក្តីគាប់ចិត្តផ្សេង មានសេចក្តី​ពេញ​ចិត្ត​ផ្សេង មានការព្យាយាម​​ក្នុងទីផ្សេង មានអាចារ្យ​ក្នុងទីផ្សេង កម្រនឹងដឹងសេចក្តីនុ៎ះថា សញ្ញាជាខ្លួន របស់បុរស​ដូច្នេះខ្លះ សញ្ញាក៏ដទៃ ខ្លួនក៏ដទៃ ដូច្នេះខ្លះ បពិត្រ​ព្រះអង្គ​ដ៏​ចំរើន ចុះដែលគេថា លោកទៀងនេះឯង ជាពាក្យពិត ពាក្យដទៃ ជាពាក្យ​ឥត​អំពើ​ឬ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ តថាគត មិនដែលព្យាករសេចក្តីនុ៎ះថា ពាក្យថាលោកទៀង នេះឯង​ជា​ពាក្យពិត ពាក្យដទៃ ជាពាក្យ​ឥតអំពើដូច្នេះទេ។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ចុះពាក្យថា លោក​មិនទៀង នេះឯងជាពាក្យពិត ពាក្យដទៃ ជាពាក្យ​ឥត​អំពើទេ​ឬ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ តថាគត មិនដែលព្យាករសេចក្តីនុ៎ះថា ពាក្យថា លោកមិនទៀងនេះឯង ​ជា​ពាក្យពិត ពាក្យដទៃ ជាពាក្យ​ឥតអំពើដូច្នេះទេ។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ចុះពាក្យថា លោកមាន​ទីបំផុត។បេ។ លោកមិនមានទីបំផុត។ ជីវៈនោះ ក៏គឺសរីរៈនោះ។ ជីវៈផ្សេង សរីរៈ​ក៏​ផ្សេងទេ។ សត្វខាងមុខ​ បន្ទាប់អំពីសេចក្តីស្លាប់ទៅ មាន។ សត្វខាងមុខ បន្ទាប់​អំពី​សេចក្តីស្លាប់ទៅ មិនមាន។ សត្វខាងមុខ បន្ទាប់អំពីសេចក្តីស្លាប់ទៅ មានខ្លះ មិនមានខ្លះ។ សត្វខាងមុខ បន្ទាប់អំពីសេចក្តីស្លាប់ទៅ មានក៏មិនមែន មិនមានក៏មិនមែន នេះឯង ជាពាក្យពិត ពាក្យដទៃ ជាពាក្យ​ឥត​អំពើ​ឬ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ តថាគត មិនដែល​ព្យាករ​សេចក្តី​នុ៎ះថា ពាក្យថា សត្វខាងមុខ បន្ទាប់អំពីសេចក្តីស្លាប់ទៅ​មានក៏មិនមែន មិនមាន ក៏​មិនមែន នេះឯង​ជា​ពាក្យពិត ពាក្យដទៃ ជាមោឃៈ (ពាក្យ​ឥតអំពើ)ដូច្នេះទេ។ បពិត្រ​ព្រះអង្គ​ដ៏ចំរើន ចុះព្រោះហេតុអ្វី បានជាព្រះមានព្រះភាគ មិនទ្រង់ព្យាករសេចក្តីនុ៎ះ។ ម្នាល​បោដ្ឋបាទ ព្រោះថា​ ពាក្យនុ៎ះមិនប្រកបដោយប្រយោជន៍ មិនប្រកបដោយ​នវលោកុត្តរធម៌ មិនមែនជាអាទិព្រហ្មចរិយកាសិក្ខា គឺមិនមែនអធិសីលសិក្ខាទេ មិនប្រព្រឹត្តទៅ​ដើម្បីនឿយណាយ ក្នុងសំសារវដ្ត មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីប្រាសចាក​តម្រេក​ក្នុងវដ្តៈ មិនប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីរំលត់វដ្តៈ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីរំងាប់វដ្តៈ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីដឹងចំពោះវដ្តៈ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីដឹងច្បាស់នូវវដ្តៈ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី​ព្រះនិព្វាន ព្រោះហេតុនោះ បានជាតថាគត មិនព្យាករសេចក្តីនោះឡើយ។

[៩៥] បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ចុះព្រះអង្គ ទ្រង់ព្យាករពាក្យអ្វីទៅវិញ។ ម្នាល​បោដ្ឋបាទ តថាគត ព្យាករដូច្នេះឯងថា នេះជាទុក្ខ ម្នាលបោដ្ឋបាទ តថាគត ព្យាករដូច្នេះឯងថា នេះជាហេតុនាំឲ្យកើតទុក្ខ ម្នាលបោដ្ឋបាទ តថាគត ព្យាករដូច្នេះ​ឯង​ថា នេះជាធម៌ដែល​រំលត់ទុក្ខ ម្នាលបោដ្ឋបាទ តថាគត ព្យាករដូច្នេះឯងថា នេះបដិបទា​ ជា​ដំណើរ​ទៅកាន់ធម៌រំលត់ទុក្ខ។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ព្រោះហេតុអ្វី បានជា​ព្រះមាន​ព្រះភាគ ទ្រង់ព្យាករពាក្យនេះ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ព្រោះថា​ ពាក្យនេះ ប្រកបដោយ​ប្រយោជន៍ ពាក្យនេះ ប្រកបដោយធម៌ ពាក្យនេះ ជាអាទិព្រហ្មចរិយកាសិក្ខា គឺអធិសីលសិក្ខា ប្រព្រឹត្តទៅ ​ដើម្បីនឿយណាយ ក្នុងសង្សារវដ្ត ដើម្បីប្រាសចាក​តម្រេក​ក្នុងវដ្តៈ ដើម្បីរំលត់នូវវដ្តៈ ដើម្បីរម្ងាប់នូវវដ្តៈ ដើម្បីដឹងចំពោះវដ្តៈ ដើម្បីដឹងច្បាស់នូវវដ្តៈ ដើម្បី​ព្រះនិព្វាន ព្រោះហេតុនោះ បានជាតថាគត ព្យាករពាក្យនេះ។ បពិត្រ​ព្រះមានព្រះភាគ ដំណើរនុ៎ះយ៉ាងហ្នឹងហើយ បពិត្រព្រះសុគត ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាង​ហ្នឹង​ហើយ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ឥឡូវនេះ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់សំគាល់នូវកាល​ដែល​នឹង​ធ្វើនូវពុទ្ធដំណើរចុះ។ លំដាប់នោះឯង ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់​ក្រោកអំពីអាសនៈ ហើយ​ទ្រង់​ពុទ្ធដំណើរចេញទៅ។

[៩៦] លំដាប់នោះឯង កាលបើព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ពុទ្ធដំណើរចៀសចេញទៅ មិន​ទាន់បានយូរប៉ុន្មាន ស្រាប់តែពួកបរិព្វាជកទាំងនោះ ពោលពាក្យចាក់ដោត នូវ​បោដ្ឋបាទបរិព្វាជក ដោយជន្លួញ គឺសំដីជុំវិញខ្លួនថា ព្រះសមណគោតម និយាយពាក្យ​ណាៗ បោដ្ឋបាទដ៏ចំរើននេះ ក៏អនុមោទនាពាក្យនោះៗ របស់​ព្រះសមណគោតមនោះថា បពិត្រព្រះមានព្រះភាគ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងហ្នឹងហើយ បពិត្រព្រះសុគត ដំណើរ​នុ៎ះ យ៉ាង​ហ្នឹងហើយ ឯពួកយើង មិនទាន់ដឹងច្បាស់នូវធម៌ណាមួយ ដោយដាច់ខាត ដែល​ព្រះសមណគោតម ទ្រង់សំដែងហើយថា លោកទៀង ឬថាលោក​មិនទៀង។បេ។ ឬថា​សត្វ​ខាងមុខ បន្ទាប់អំពីសេចក្តីស្លាប់ទៅ មានក៏មិនមែន មិនមានក៏មិនមែនដូច្នេះទេ។

[៩៧] កាលបើពួកបរិព្វាជកទាំងនោះ ពោលពាក្យយ៉ាងនេះហើយ បោដ្ឋបាទបរិព្វាជក ក៏និយាយទៅនឹងបរិព្វាជក​ទាំងនោះ យ៉ាងនេះថា នែ​អ្នក​ទាំងឡាយ​ដ៏ចំរើន ខ្ញុំឯងក៏មិនដឹងច្បាស់នូវធម៌ណាមួយ ដោយដាច់ខាត ដែល​ព្រះសមណគោតម ទ្រង់សំដែងហើយថា លោកទៀងឬ។បេ។ ឬថា​សត្វ​ខាងមុខ បន្ទាប់អំពីសេចក្តីស្លាប់ទៅ មានក៏មិនមែន មិនមានក៏មិនមែនដូច្នេះដែរទេ ប៉ុន្តែព្រះសមណគោតម ទ្រង់បញ្ញត្ត​បដិបទា ដែលពិតប្រាកដទៀងទាត់ មានសភាព​តាំងនៅក្នុងធម៌ ដែលត្រឹមត្រូវ​តាមទំនងនៃធម៌ ក៏​កាលបើព្រះសមណគោតម ទ្រង់បញ្ញត្តបដិបទា ដែលពិតប្រាកដទៀងទាត់ មាន​សភាព​តាំងនៅក្នុងធម៌ ដែលត្រឹមត្រូវតាមទំនង នៃធម៌ដូច្នោះហើយ មិនសមបើបុរស ជាវិញ្ញូ​ដូច​យ៉ាងខ្ញុំ មិនអនុមោទនាសុភាសិត របស់ព្រះសមណគោតម ដោយសុភាសិតវិញសោះ។

[៩៨] លុះកន្លងពីនោះទៅ បាន២.៣ថ្ងៃ ចិត្តហត្ថិសារីបុត្ត²²⁾ និង​បោដ្ឋបាទបរិព្វាជក ក៏នាំគ្នាចូលទៅគាល់​ព្រះមានព្រះភាគ លុះចូលទៅដល់ ទើប​ចិត្តហត្ថិសារីបុត្ត ក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះមានព្រះភាគ ហើយអង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ។ ឯ​បោដ្ឋបាទបរិព្វាជក ក៏ពោលពាក្យរាក់ទាក់ សំណេះសំណាល ទៅរក​ព្រះមានព្រះភាគ លុះបញ្ចប់​ពាក្យដែលគួររីករាយ និងពាក្យដែលគួររលឹកហើយ ក៏អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះបោដ្ឋបាទបរិព្វាជក អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ ក៏ក្រាបទូលព្រះមានព្រះភាគ យ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលដែលព្រះអង្គ ទ្រង់ពុទ្ធដំណើរចេញមក មិនទាន់​បានយូរប៉ុន្មាន ក្នុងកាលនោះ ក៏ស្រាប់តែពួកបរិព្វាជកទាំងនោះ ពោលពាក្យចាក់ដោតខ្ញុំ​ព្រះអង្គ ដោយជន្លួញ គឺវាចាជុំវិញខ្លួនថា ព្រះសមណគោតម និយាយពាក្យ​ណាៗ បោដ្ឋបាទបរិព្វាជកដ៏ចំរើននេះ ក៏អនុមោទនាពាក្យនោះៗ របស់​ព្រះសមណ​គោតម​នោះ​ថា បពិត្រព្រះមានព្រះភាគ ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងហ្នឹងហើយ បពិត្រព្រះសុគត ដំណើរ​នុ៎ះ យ៉ាង​ហ្នឹងហើយ ពួកយើង មិនទាន់ដឹងច្បាស់នូវធម៌ណាមួយ ដោយដាច់ខាត ដែល​ព្រះសមណគោតម ទ្រង់សំដែងហើយថា លោកទៀង ឬថាលោក​មិនទៀង។បេ។ ឬថា​សត្វ​ខាងមុខ បន្ទាប់អំពីសេចក្តីស្លាប់ទៅ មានក៏មិនមែន មិនមានក៏មិនមែនដូច្នេះទេ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលបើបរិព្វាជកទាំងនោះ និយាយយ៉ាងនេះហើយ ខ្ញុំព្រះអង្គ ក៏និយាយទៅនឹងបរិព្វាជក​ទាំងនោះ ដូច្នេះថា នែ​អ្នក​ទាំងឡាយ​ដ៏ចំរើន ខ្ញុំឯង​ក៏មិនដឹង​ច្បាស់​ នូវធម៌ណាមួយ ដោយដាច់ខាត ដែល​ព្រះសមណគោតម បានសំដែងថា លោក​ទៀង​ឬ។បេ។ ឬថា​សត្វ​ខាងមុខ បន្ទាប់អំពីសេចក្តីស្លាប់ទៅ មានក៏មិនមែន មិនមាន​ក៏មិន​មែន​ដូច្នេះដែរ ប៉ុន្តែព្រះសមណគោតម ទ្រង់បញ្ញត្ត​បដិបទា ដែលពិតប្រាកដទៀងទាត់ មានសភាព​តាំងនៅក្នុងធម៌ ដែលត្រឹមត្រូវ​តាមទំនងនៃធម៌ ក៏​កាលព្រះសមណគោតម ទ្រង់បញ្ញត្តបដិបទា ដែលពិតប្រាកដទៀងទាត់ មាន​សភាព​តាំងនៅក្នុងធម៌ ដែល​ត្រឹម​ត្រូវ​តាម​ទំនង នៃធម៌ដូច្នោះ មិនសមបើបុរស ជាវិញ្ញូ​ដូច​យ៉ាងខ្ញុំហើយ មិន​អនុមោទនា​សុភាសិត របស់ព្រះសមណគោតម ដោយសុភាសិតវិញសោះ។

[៩៩] ម្នាលបោដ្ឋបាទ ឯបរិព្វាជកទាំងអស់គ្នានោះឯង សុទ្ធតែជាបុគ្គលខ្វាក់ ឥតមាន​ចក្ខុ គឺបញ្ញាសោះឡើយ បណ្តាបរិព្វាជកទាំងនោះ មានតែអ្នកឯងមួយ ជាបុគ្គល​មានចក្ខុ គឺបញ្ញាដោយពិត។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ព្រោះថា ធម៌ដែលប្រព្រឹត្តទៅដោយ​ចំណែក​១ តថាគតបានសំដែងហើយ បានបញ្ញត្តហើយក៏មាន។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ធម៌​ទាំងឡាយដែលមិនប្រព្រឹត្តទៅដោយចំណែក១ តថាគតបានសំដែងហើយ បានបញ្ញត្ត​ហើយ ក៏មាន។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ធម៌ទាំងឡាយ ដែល​មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដោយចំណែក១ តថាគត បានសំដែងហើយ បានបញ្ញត្តហើយ តើដូចម្តេច។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ធម៌ដែល​មិន​ប្រព្រឹត្តទៅដោយចំណែកមួយថា លោកទៀងដូច្នេះឯង តថាគតបានសំដែងហើយ បានបញ្ញត្តហើយ។បេ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ធម៌ដែល​មិន​ប្រព្រឹត្តទៅ ដោយចំណែកមួយថា លោកមិនទៀងដូច្នេះឯង តថាគតបានសំដែងហើយ បានបញ្ញត្តហើយ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ធម៌ដែល​​មិន​ប្រព្រឹត្តទៅ ដោយចំណែកមួយថា លោកមានទីបំផុតដូច្នេះឯង តថាគត​បាន​សំដែង​ហើយ បានបញ្ញត្តហើយ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ធម៌ដែល​​មិន​ប្រព្រឹត្តទៅ ដោយ​ចំណែក​មួយថា លោកមិនមានទីបំផុតដូច្នេះឯង តថាគត បានសំដែងហើយ បាន​បញ្ញត្ត​ហើយ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ធម៌ដែល​មិន​ប្រព្រឹត្តទៅ ដោយចំណែកមួយថា ជីវៈនោះ គឺសរីរៈនោះ ដូច្នេះឯង តថាគតបានសំដែងហើយ បានបញ្ញត្តហើយ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ធម៌ដែល​​មិន​ប្រព្រឹត្តទៅ ដោយចំណែកមួយថា ជីវៈផ្សេង សរីរៈផ្សេង ដូច្នេះឯង តថាគត បាន​សំដែងហើយ បានបញ្ញត្តហើយ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ សត្វខាងមុខ បន្ទាប់អំពី​សេចក្តី​ស្លាប់ទៅមាន។បេ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ សត្វខាងមុខ បន្ទាប់អំពី​សេចក្តី​ស្លាប់ទៅ មិនមាន។បេ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ សត្វខាងមុខ បន្ទាប់អំពី​សេចក្តី​ស្លាប់ទៅ មានខ្លះ មិនមានខ្លះ។បេ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ធម៌​​មិន​ប្រព្រឹត្តទៅ ដោយចំណែកមួយថា តថាគត បាន​សំដែងហើយ បានបញ្ញត្តហើយថា សត្វខាងមុខ បន្ទាប់អំពី​សេចក្តី​ស្លាប់ទៅ មានក៏មិនមែន មិនមានក៏មិនមែនដូច្នេះឯង។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ក៏ធម៌​​មិន​ប្រព្រឹត្តទៅ ដោយចំណែកមួយទាំងនុ៎ះ ដែលតថាគត បាន​សំដែងហើយ បានបញ្ញត្តហើយ ព្រោះ​ហេតុអ្វី។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ព្រោះថា ធម៌ទាំងនុ៎ះ មិនប្រកបដោយប្រយោជន៍ មិន​ប្រកប​ដោយ​ធម៌ មិនមែនជាអាទិព្រហ្មចរិយកាសិក្ខា មិនប្រព្រឹត្តទៅ​ ដើម្បីនឿយណាយ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីប្រាសចាក​តម្រេក មិនប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសេចក្តីរំលត់ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីសេចក្តីរំងាប់ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីសេចក្តីដឹងច្បាស់ មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី​សេចក្តី​ត្រាស់ដឹង មិនប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី​ព្រះនិព្វាន ព្រោះហេតុនោះ ធម៌ដែល​មិនប្រព្រឹត្ត​ទៅ ដោយចំណែក​មួយទាំងនុ៎ះ បានជាតថាគត បានសំដែងហើយ បានបញ្ញត្តហើយ។

[១០០] ម្នាលបោដ្ឋបាទ ចុះធម៌ទាំងឡាយប្រព្រឹត្តទៅដោយ​ចំណែក​១ ដែល​តថាគត​បានសំដែងហើយ បានបញ្ញត្តហើយ តើដូចម្តេច។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ធម៌​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដោយចំណែកមួយថា នេះជាទុក្ខ ដូច្នេះឯង តថាគតបានសំដែងហើយ បានបញ្ញត្ត​ហើយ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ធម៌ប្រព្រឹត្តទៅ ដោយចំណែកមួយថា នេះ​ជាហេតុ​នាំឲ្យកើត​ទុក្ខ ដូច្នេះឯង តថាគត បានសំដែងហើយ បានបញ្ញត្តហើយ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ធម៌ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដោយ​ចំណែកមួយថា នេះជាសេចក្តីរំលត់ទុក្ខ ដូច្នេះឯង តថាគតបានសំដែងហើយ បានបញ្ញត្តហើយ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ធម៌​ប្រព្រឹត្តទៅ ដោយចំណែកមួយថា នេះជា​បដិបទា ដំណើរ​ទៅកាន់ធម៌រំលត់ទុក្ខ ដូច្នេះឯង តថាគតបានសំដែងហើយ បាន​បញ្ញត្ត​ហើយ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ចុះធម៌​ប្រព្រឹត្តទៅ ដោយចំណែកមួយទាំងនុ៎ះ ដែលតថាគត​បាន​សំដែង​ហើយ បានបញ្ញត្តហើយ តើព្រោះហេតុអ្វី។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ព្រោះថា ធម៌​ទាំងនោះ ប្រកបដោយប្រយោជន៍ ធម៌ទាំងនុ៎ះ ​ប្រកប​ដោយ​ធម៌ ធម៌ទាំងនុ៎ះ ជាអាទិព្រហ្មចរិយកាសិក្ខា ធម៌ទាំងនុ៎ះ ប្រព្រឹត្តទៅ​ ដើម្បីនឿយណាយ ដើម្បីប្រាសចាក​តម្រេក ដើម្បីសេចក្តីរំលត់ ដើម្បីរម្ងាប់ ដើម្បីដឹងច្បាស់ ដើម្បី​ត្រាស់ដឹង ដើម្បី​ព្រះនិព្វាន ព្រោះហេតុនោះ ធម៌ប្រព្រឹត្ត​ទៅ ដោយចំណែក​មួយទាំងនុ៎ះ បានជាតថាគត បាន​សំដែង​ហើយ បានបញ្ញត្តហើយ។

[១០១] ម្នាលបោដ្ឋបាទ មានសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនុ៎ះ តែមានវាទៈយ៉ាងនេះ មាន​ទិដ្ឋិយ៉ាងនេះថា ខ្លួនមានសេចក្តី​សុខតែម្យ៉ាង មិនមានរោគ ខាងមុខបន្ទាប់អំពីសេចក្តី​ស្លាប់ទៅ តថាគតចូលទៅរកសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ហើយសួរយ៉ាងនេះថា ម្នាល​អ្នក​ទាំងឡាយដ៏មានអាយុ ឮថា អ្នកទាំងឡាយមានវាទៈយ៉ាងនេះ មានទិដ្ឋិយ៉ាងនេះថា ខ្លួនមានសេចក្តី​សុខតែម្យ៉ាង មិនមានរោគ ខាងមុខបន្ទាប់អំពីសេចក្តី​ស្លាប់ទៅដូច្នេះ ពិតមែន​ឬ។ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ កាលបើតថាគតសួរយ៉ាងនេះហើយ ក៏​ប្តេជ្ញា​ថា ករុណា (ពិតមែន) តថាគតសួរទៅសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ យ៉ាងនេះទៀតថា ម្នាល​អ្នកទាំងឡាយដ៏មានអាយុ ចុះអ្នកទាំងឡាយបានដឹង បានឃើញថា សត្វលោកមាន​សេចក្តីសុខតែមួយយ៉ាងមែនឬ។ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ លុះតថាគតសួរយ៉ាងនេះ​ហើយ ក៏ឆ្លើយថា មិនមែនទេ តថាគតសួរទៅសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ យ៉ាង​នេះទៀត​ថា ម្នាល​អ្នកទាំងឡាយដ៏មានអាយុ ចុះអ្នកទាំងឡាយចាំបាននូវខ្លួន ថាមាន​សេចក្តី​សុខ​តែ​មួយយ៉ាង អស់យប់មួយ​ ថ្ងៃមួយ ឬអស់កន្លះយប់ កន្លះថ្ងៃ ដូច្នេះឬ។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ លុះតថាគតសួរយ៉ាងនេះ​ហើយ ក៏ឆ្លើយថា មិនមែនទេ តថាគត​សួរ​ទៅ​សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ យ៉ាង​នេះទៀត​ថា ម្នាល​អ្នកទាំងឡាយដ៏មានអាយុ ចុះអ្នក​ទាំងឡាយស្គាល់ថា នេះជាមគ្គ នេះជាបដិបទា ប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី​ធ្វើឲ្យជាក់​ច្បាស់ នូវលោក ដែលមានសេចក្តីសុខតែមួយយ៉ាងឬ។ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ លុះ​តថាគត​សួរយ៉ាងនេះ​ហើយ ក៏ឆ្លើយថា មិនមែនទេ តថាគត សួរទៅសមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ យ៉ាង​នេះទៀត​ថា ម្នាល​អ្នកទាំងឡាយដ៏មានអាយុ ចុះអ្នកទាំងឡាយ បានឮសំឡេង របស់ពួកទេវតា ដែលកើតក្នុងលោក មាន​សេចក្តីសុខ​តែ​មួយ​យ៉ាង​ និយាយប្រាប់​ថា ម្នាលគ្នាយើងទាំងឡាយ ចូរអ្នកទាំងឡាយ​ប្រតិបត្តិ​ដោយល្អទៅ ម្នាល​គ្នាយើងទាំងឡាយ ចូរអ្នកទាំងឡាយ ប្រតិបត្តិ​ដោយត្រង់ទៅ ដើម្បី​ធ្វើឲ្យ​ជាក់ច្បាស់​ នូវ​លោកដែលមានសេចក្តីសុខ​តែមួយយ៉ាង ម្នាលគ្នាយើងទាំងឡាយ ព្រោះថា បើ​ពួកយើង​ប្រតិបត្តិ​យ៉ាងនេះហើយ នឹងទៅកើតក្នុងលោក ដែលមានសេចក្តីសុខតែមួយយ៉ាង ដូច្នេះ​ដែរឬ។ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ លុះតថាគតសួរយ៉ាងនេះ​ហើយ ក៏ឆ្លើយថា មិនមែន​ទេ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះថា ដូចម្តេច កាលបើហេតុយ៉ាងនេះ មានហើយ ភាសិតរបស់សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ មិនមែនជាអស្ចារ្យទេឬ។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលបើហេតុយ៉ាងនេះ មានហើយ ភាសិត​របស់​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ មិនមែនជាអស្ចារ្យដោយពិត។

[១០២] ម្នាលបោដ្ឋបាទ ប្រៀបដូចបុរស និយាយយ៉ាងនេះថា ខ្ញុំត្រូវការចង់បាន​ នូវ​នាង​ជនបទកល្យាណី²³⁾ ក្នុងជនបទនេះ ពួកជនសួរ​ទៅបុរស​នោះ​ យ៉ាងនេះថា នែបុរសអើយ អ្នកត្រូវការចង់បាន​ នូវ​នាង​ជនបទកល្យាណីណា អ្នកស្គាល់​នូវនាង​ជនបទកល្យាណី​នោះថា ជាក្សត្រិយានី ព្រាហ្មណី វេស្សី ឬសុទ្ទីដែរឬ។ បុរសនោះ លុះពួកជនសួរយ៉ាងនេះហើយ ប្រាប់ថា មិនស្គាល់ទេ ជនទាំងឡាយ​ សួរ​ទៅបុរស​នោះ​ យ៉ាងនេះទៀតថា នែបុរសអើយ អ្នកប្រាថ្នា ចង់បាននូវ​នាង​ជនបទ​កល្យាណី​ណា អ្នកស្គាល់​នូវនាង​ជនបទកល្យាណី​នោះថា មានឈ្មោះយ៉ាងនេះ ឬ​មាន​គោត្រ​យ៉ាងនេះ ខ្ពស់ ទាប ឬយ៉ាងកណ្តាល មានសម្បុរខ្មៅ សម្បុរខ្មៅស្រឯម ឬសម្បុរ​ខ្មៅ​ស្រស់ ក្នុងស្រុក ឬនិគម ឬក៏ក្នុងនគរឯណោះ ដូច្នេះដែរឬ។ បុរសនោះ លុះ​ពួកជន​សួរ​យ៉ាងនេះហើយ ក៏ប្រាប់ថា ខ្ញុំមិនស្គាល់ទេ ជនទាំងឡាយ សួរ​ទៅបុរស​នោះ​ យ៉ាងនេះ​ទៀតថា នែបុរសអើយ អ្នកឯងមិនស្គាល់ មិនឃើញនូវស្ត្រីណាហើយ ប្រាថ្នាចង់បាន​ នូវ​ស្ត្រីនោះដែរឬ។ បុរសនោះ លុះពួកជនសួរយ៉ាងនេះហើយ ក៏ប្រាប់ថា បាទ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះថាដូចម្តេច កាលបើហេតុយ៉ាងនេះ មានហើយ សំដីរបស់បុរសនោះ មិនមែនជាអស្ចារ្យទេឬ។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលបើហេតុ​យ៉ាង​នេះ មានហើយ សំដីរបស់បុរសនោះ មិនមែនជាអស្ចារ្យដោយពិត។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ដែលនិយាយយ៉ាងនេះ យល់ឃើញយ៉ាងនេះថា ពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ណា ដែលមានវាទៈ​យ៉ាងនេះ មានទិដ្ឋិយ៉ាងនេះថា ខ្លួនមានសេចក្តី​សុខ​តែម្យ៉ាង មិនមានរោគ ខាងមុខបន្ទាប់អំពីសេចក្តី​ស្លាប់ទៅ តថាគត ចូលទៅ​រក​សមណ​ព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ហើយសួរយ៉ាងនេះថា ម្នាល​អ្នក​ទាំងឡាយដ៏មានអាយុ បានឮថា អ្នកទាំងឡាយមានវាទៈយ៉ាងនេះ មានទិដ្ឋិយ៉ាងនេះថា ខ្លួនមានសេចក្តី​សុខ​តែ​ម្យ៉ាង មិនមានរោគ ខាងមុខបន្ទាប់អំពីសេចក្តី​ស្លាប់ទៅដូច្នេះ ពិតមែន​ឬ។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ កាលបើតថាគតសួរយ៉ាងនេះហើយ ​ប្តេជ្ញា​ថា ករុណា ពិតមែន តថាគតសួរទៅសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ យ៉ាងនេះទៀតថា ម្នាល​អ្នកទាំង​ឡាយ​ដ៏​មាន​អាយុ ចុះអ្នកទាំងឡាយបានដឹង បានឃើញថា លោកមាន​សេចក្តី​សុខ​តែ​ម្យ៉ាងដែរឬ។ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ លុះតថាគតសួរយ៉ាងនេះ​ហើយ ក៏ឆ្លើយថា មិនដឹង មិនឃើញទេ តថាគតសួរទៅសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ យ៉ាង​នេះទៀត​ថា ម្នាល​អ្នកទាំងឡាយដ៏មានអាយុ ចុះអ្នកទាំងឡាយ ចាំបាននូវខ្លួន ដែលមាន​សេចក្តី​សុខ​តែ​ម្យ៉ាង អស់យប់មួយ​ ថ្ងៃមួយ ឬអស់ត្រឹមតែកន្លះយប់ កន្លះថ្ងៃ ដូច្នេះដែរឬ។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ លុះតថាគតសួរយ៉ាងនេះ​ហើយ ក៏ឆ្លើយថា មិនមែនទេ តថាគត​សួរ​ទៅ​សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ យ៉ាង​នេះទៀត​ថា ម្នាល​អ្នកទាំងឡាយដ៏មានអាយុ ចុះអ្នក​ទាំងឡាយស្គាល់ថា នេះជាមគ្គ នេះជាបដិបទា ប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី​ធ្វើឲ្យជាក់​ច្បាស់ នូវ​លោក ដែលមានសេចក្តីសុខតែមួយយ៉ាង ដូច្នេះដែរឬ។ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ លុះ​តថាគត​សួរយ៉ាងនេះ​ហើយ ឆ្លើយថា មិនស្គាល់ទេ តថាគត សួរទៅសមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ យ៉ាង​នេះទៀត​ថា ម្នាល​អ្នកទាំងឡាយដ៏មានអាយុ ចុះអ្នកទាំងឡាយ បាន​ឮ​សំឡេង របស់ពួកទេវតា ដែលកើតក្នុងលោក ដែលមាន​សេចក្តីសុខ​តែ​មួយ​យ៉ាង​ និយាយ​ប្រាប់​ថា នែគ្នាយើងទាំងឡាយ ចូរអ្នក​ប្រតិបត្តិ​ដោយល្អទៅ នែ​គ្នាយើងទាំង​ឡាយ ចូរអ្នកប្រតិបត្តិ​ដោយត្រង់ទៅ ដើម្បី​ធ្វើឲ្យ​ជាក់ច្បាស់ នូវ​លោកដែល​មាន​សេចក្តី​សុខ​​តែមួយយ៉ាង នែគ្នាយើងទាំងឡាយ ព្រោះថា បើ​ពួកយើង​ទាំងឡាយ ប្រតិបត្តិ​យ៉ាង​នេះ​ហើយ នឹងទៅកើតក្នុងលោក ដែលមានសេចក្តីសុខតែមួយយ៉ាង ដូច្នេះ​ដែរឬ។ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ លុះតថាគតសួរយ៉ាងនេះ​ហើយ ក៏ឆ្លើយថា មិនបានឮ​ទេ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះ ដូចម្តេច កាលបើហេតុយ៉ាងនេះ មានហើយ ភាសិតរបស់សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ មិនជាអស្ចារ្យទេឬ។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលបើហេតុយ៉ាងនេះ មានហើយ ភាសិត​របស់​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ មិនជាអស្ចារ្យដោយពិតទេ។

[១០៣] ម្នាលបោដ្ឋបាទ ពុំនោះសោត ប្រៀបដូចបុរសធ្វើជណ្តើរ ក្នុងផ្លូវធំ​ទាំង៤ បម្រុងនឹងឡើងទៅកាន់ប្រាសាទ ជនទាំងឡាយ សួរបុរសនោះយ៉ាងនេះថា នែបុរស​ដ៏​ចំរើន អ្នកធ្វើជណ្តើរបម្រុងនឹងឡើងទៅកាន់ប្រាសាទណា អ្នកស្គាល់ប្រាសាទនោះថា នៅក្នុងទិសខាងកើត ឬខាងត្បូង ខាងលិច ឬខាងជើង ជាប្រាសាទខ្ពស់ ទាប ឬយ៉ាង​កណ្តាល ដែរឬ។ បុរសនោះ ដែលគេសួរដូច្នេះហើយ ក៏ប្រាប់ថា មិនស្គាល់ទេ ពួកជន ក៏​សួរទៅបុរសនោះ យ៉ាងនេះទៀតថា នែបុរស​ដ៏ចំរើន អ្នកធ្វើ​ជណ្តើរ​បម្រុង​នឹងឡើង​ទៅ​កាន់​ប្រាសាទ​ ដែលខ្លួនមិនស្គាល់ មិនឃើញ បានដែរឬ។ បុរសនោះ លុះគេសួរដូច្នេះ​ហើយ ក៏ប្រាប់ថា​ បាទ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះថា ដូចម្តេច កាល​បើ​ហេតុ​​យ៉ាងនេះ មានហើយ សំដីរបស់បុរសនោះ មិនមែនជាអស្ចារ្យទេឬ។ បពិត្រ​ព្រះអង្គ​ដ៏​ចំរើន កាលបើហេតុយ៉ាងនេះ មានហើយ សំដី​របស់បុរស​នោះ មិនជា​អស្ចារ្យ​ដោយ​ពិត​ទេ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ មានឧបមេយ្យ ដូចពួក​សមណព្រាហ្មណ៍ ដែលមានវាទៈ​យ៉ាងនេះ មានទិដ្ឋិយ៉ាងនេះថា ខ្លួនមានសេចក្តី​សុខ​តែម្យ៉ាង មិនមានរោគ ខាងមុខបន្ទាប់អំពីសេចក្តី​ស្លាប់ទៅ តថាគត ចូលទៅ​រក​ពួកសមណ​ព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ហើយសួរយ៉ាងនេះថា ម្នាល​អ្នក​ទាំងឡាយដ៏មានអាយុ បានឮថា អ្នកទាំងឡាយមានវាទៈយ៉ាងនេះ មាន​ទិដ្ឋិ​យ៉ាង​នេះ​ថា ខ្លួនមានសេចក្តី​សុខ​តែ​ម្យ៉ាង មិនមានរោគ ខាងមុខបន្ទាប់អំពីសេចក្តី​ស្លាប់ទៅ ពិត​មែន​​ឬ។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ កាលបើតថាគតសួរដូច្នេះហើយ ក៏​ប្តេជ្ញា​ថា ព្រះករុណា ព្រះអង្គ តថាគត ក៏សួរទៅសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ យ៉ាងនេះទៀតថា ម្នាល​អ្នកទាំង​ឡាយ​ដ៏​មាន​អាយុ ចុះអ្នកទាំងឡាយបានដឹង បានឃើញថា លោកមាន​សេចក្តី​សុខ​តែ​ម្យ៉ាងដែរឬ។ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ លុះតថាគតសួរដូច្នេះ​ហើយ ក៏ឆ្លើយថា ទេ តថាគតសួរទៅសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ យ៉ាង​នេះទៀត​ថា ម្នាល​អ្នកទាំងឡាយដ៏មានអាយុ ចុះអ្នកទាំងឡាយ ចាំបាននូវខ្លួន ដែលមាន​សេចក្តី​សុខ​តែ​មួយ​យ៉ាង អស់យប់មួយ​ ថ្ងៃមួយ ឬត្រឹមតែកន្លះយប់ កន្លះថ្ងៃ ដូច្នេះដែរឬ។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ លុះតថាគតសួរដូច្នេះ​ហើយ ក៏ឆ្លើយថា ទេ តថាគត​ សួរ​ទៅ​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ យ៉ាង​នេះទៀត​ថា ម្នាល​អ្នកទាំងឡាយដ៏មានអាយុ ចុះអ្នក​ទាំងឡាយស្គាល់ថា នេះជាមគ្គ នេះជាបដិបទា ប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បី​ធ្វើឲ្យជាក់​ច្បាស់ នូវ​លោក ដែលមាន​សេចក្តី​សុខ​តែមួយយ៉ាង ដែរឬ។ សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ លុះ​តថាគត​សួរដូច្នេះ​ហើយ ក៏ឆ្លើយថា ទេ តថាគត សួរទៅសមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ យ៉ាង​នេះទៀត​ថា ម្នាល​អ្នកទាំងឡាយដ៏មានអាយុ ចុះអ្នកទាំងឡាយ បាន​ឮ​សំឡេង របស់ពួកទេវតា ដែល​កើត​ក្នុង​លោក ដែលមាន​សេចក្តីសុខ​តែ​មួយ​យ៉ាង​ និយាយ​ប្រាប់​ថា ម្នាលគ្នាយើងទាំងឡាយ អ្នក​ទាំងឡាយ ចូរអ្នក​ប្រតិបត្តិ​ដោយល្អទៅ ម្នាលគ្នាយើងទាំង​ឡាយ ចូរអ្នកទាំង​ឡាយ ប្រតិបត្តិ​ដោយត្រង់ទៅ ដើម្បី​ធ្វើឲ្យ​ជាក់ច្បាស់ នូវ​លោកដែល​មាន​សេចក្តី​សុខ​​តែមួយ​យ៉ាង ម្នាលគ្នាយើងទាំងឡាយ ព្រោះថា បើ​ពួកយើង ប្រតិបត្តិ​យ៉ាង​នេះ​ហើយ នឹងទៅ​កើត​ក្នុងលោក ដែលមានសេចក្តីសុខតែមួយយ៉ាង ដូច្នេះ​ដែរឬ។ សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ លុះតថាគត សួរដូច្នេះ​ហើយ ឆ្លើយថា ​ទេ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះ​ថា ដូចម្តេច កាលបើហេតុយ៉ាងនេះ មានហើយ ភាសិតរបស់សមណព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ មិនជាអស្ចារ្យទេឬ។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលបើហេតុយ៉ាងនេះ មានហើយ ភាសិត​របស់​សមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ មិនជាអស្ចារ្យដោយពិតទេ។

[១០៤] ម្នាលបោដ្ឋបាទ ការបាននូវអត្តភាពនេះ មាន៣យ៉ាង គឺ បាននូវ​ឱឡារិក​អត្តភាព²⁴⁾ (អត្តភាពគ្រោតគ្រាត)១ បាននូវ​មនោមយអត្តភាព²⁵⁾ (អត្តភាពសម្រេច​អំពីចិត្ត)១ បាននូវ​អរូប​អត្តភាព²⁶⁾ (អត្តភាពគ្មានរូប)១។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ចុះការបាននូវ ឱឡារិកអត្តភាព តើដូចម្តេច។ កាយដែលមានរូប ប្រកបដោយ​មហាភូតរូប​៤ មានកវលីការាហារជាចំណី នេះឈ្មោះថា ការបាននូវ ឱឡារិកអត្តភាព។ ការបាននូវ មនោមយអត្តភាព តើដូចម្តេច។ កាយដែលមានរូបសម្រេច​ហើយដោយចិត្ត មាន​អវយវៈតូចធំគ្រប់សព្វ មានឥន្ទ្រិយមិនថោកទាប នេះឈ្មោះថា ការបាននូវ​មនោមយ​អត្តភាព។ ការបាននូវ អរូបអត្តភាព តើដូចម្តេច។ សត្វដែលមិនមានរូប សម្រេចហើយ​ដោយ​សញ្ញា នេះឈ្មោះថា ការបាននូវអរូបអត្តភាព។

[១០៥] ម្នាលបោដ្ឋបាទ តថាគតសំដែងធម៌ ដើម្បីឲ្យលះបង់នូវការបាន​ឱឡារិក​អត្តភាពចេញ កាលបើអ្នកទាំងឡាយ ប្រតិបត្តិតាមហើយ សង្កិលេសិកធម៌²⁷⁾ ទាំងឡាយ ពួកអ្នកនឹងលះបង់បាន វោទានិយធម៌²⁸⁾ ទាំងឡាយ នឹងចំរើនដុះដាលឡើង អ្នកទាំងឡាយ នឹង​ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តម ដោយខ្លួនឯង នឹងបានដល់នូវភាវៈ​ពេញលេញ និង​ភាវៈធំទូលាយ នៃមគ្គបញ្ញា និងផលបញ្ញាក្នុងបច្ចុប្បន្ន សម្រេច​សម្រាន្តឥរិយាបថនៅ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ប្រសិនបើអ្នកមានសេចក្តីត្រិះរិះ​យ៉ាងនេះថា សង្កិលេសិកធម៌​ទាំងឡាយ បុគ្គលនឹងលះបង់​បាន វោទានិយធម៌ទាំងឡាយ នឹងចំរើនដុះដាលឡើងបាន បុគ្គលនឹង​ធ្វើ​ឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តម ដោយខ្លួនឯង នឹងបានដល់នូវភាវៈ​ពេញលេញ និង​ភាវៈធំទូលាយ នៃមគ្គបញ្ញា និងផលបញ្ញាក្នុងបច្ចុប្បន្ន សម្រេច​សម្រាន្តឥរិយាបថនៅ តែការសម្រេច​ឥរិយាបថនៅ រមែងនាំមកនូវសេចក្តីលំបាក។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នក​មិនគួរ​យល់ឃើញ​ដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះឡើយ។ សង្កិលេសិកធម៌​ទាំងឡាយ នឹងសាបសូន្យទៅ​ផង វោទានិយធម៌ទាំងឡាយ នឹងចំរើនដុះដាលឡើងផង បុគ្គលនឹងធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយ​បញ្ញាដ៏ឧត្តម ដោយខ្លួនឯង នឹងបានដល់នូវភាវៈ​ពេញលេញ និង​ភាវៈធំទូលាយ នៃមគ្គបញ្ញា និងផលបញ្ញាក្នុងបច្ចុប្បន្ន សម្រេច​សម្រាន្តឥរិយាបថ ឯបាមោជ្ជៈ បីតិ បស្សទ្ធិ សតិ សម្បជញ្ញៈ ការសម្រេចឥរិយាបថនៅជាសុខ ក៏នឹង​កើតមានឡើង។

[១០៦] ម្នាលបោដ្ឋបាទ តថាគតសំដែងធម៌ ដើម្បីឲ្យលះបង់នូវការបាននូវ​មនោមយអត្តភាពនោះចេញ កាលបើអ្នកទាំងឡាយ ប្រតិបត្តិតាមហើយ សង្កិលេសិកធម៌​ទាំងឡាយនឹងសាបសូន្យទៅ វោទានិយធម៌ទាំងឡាយ នឹង​ចំរើនដុះដាលឡើង អ្នក​ទាំង​ឡាយ នឹងបានធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តមដោយខ្លួនឯង នឹងបានដល់​នូវ​ភាវៈ​ពេញ​​លេញនឹងភាវៈធំទូលាយ នៃមគ្គបញ្ញា និងផលបញ្ញាក្នុងបច្ចុប្បន្ន សម្រេច​សម្រាន្ត​ឥរិយាបថ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ ប្រសិនបើអ្នកមានសេចក្តីត្រិះរិះយ៉ាងនេះថា សង្កិលេសិក​ធម៌ទាំងឡាយ នឹងសាបសូន្យទៅ វោទានិយធម៌ទាំងឡាយ នឹងចំរើនដុះដាលឡើង បុគ្គល​នឹងធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តមដោយខ្លួនឯង នឹងបានដល់នូវភាវៈ​ពេញ​លេញ និងភាវៈ​ធំទូលាយ នៃមគ្គបញ្ញា និងផលបញ្ញា ក្នុងបច្ចុប្បន្ន សម្រេច​សម្រាន្ត​ឥរិយាបថ តែការសម្រេច​ឥរិយាបថនៅ រមែងនាំមកនូវសេចក្តីលំបាក។ ម្នាល​បោដ្ឋបាទ អ្នក​មិនគួរយល់ឃើញដំណើរនុ៎ះ យ៉ាងនេះឡើយ។ សង្កិលេសិកធម៌ទាំងឡាយ នឹង​សាបសូន្យទៅផង វោទានិយធម៌ទាំងឡាយ នឹងចំរើនដុះដាលឡើងផង (សេចក្តី​បំប្រួញ) បាមោជ្ជៈ បីតិ បស្សទ្ធិ សតិ សម្បជញ្ញៈ ការសម្រេច​ឥរិយាបថនៅជាសុខ ក៏កើត​មាន​ឡើង។

[១០៧] ម្នាលបោដ្ឋបាទ តថាគតសំដែងធម៌ ដើម្បី​ឲ្យលះបង់នូវការ​បាននូវ​អរូបអត្តភាពនោះចេញ កាលបើអ្នកទាំងឡាយប្រតិបត្តិតាមហើយ សង្កិលេសិកធម៌​ទាំងឡាយ នឹងសាបសូន្យទៅ វោទានិយធម៌ទាំងឡាយ នឹងចំរើនដុះដាលឡើង អ្នក​ទាំងឡាយនឹងធ្វើ​ឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តម ដោយខ្លួន​ឯង នឹងបានដល់នូវ​ភាវៈ​ពេញលេញ និងភាវៈ​ធំទូលាយ នៃមគ្គបញ្ញា និងផលបញ្ញាក្នុងបច្ចុប្បន្ន សម្រេច​ឥរិយា​បថនៅ។ (សេចក្តីបំប្រួញ) បាមោជ្ជៈ បីតិ បស្សទ្ធិ សតិ សម្បជញ្ញៈ និងការសម្រេច​ឥរិយាបថ នៅជាសុខ ក៏កើតមានឡើង។

[១០៨] ម្នាលបោដ្ឋបាទ ប្រសិនបើពួក​ជនដទៃ សួរយើងយ៉ាងនេះថា ម្នាលអាវុសោ អ្នកទាំងឡាយសំដែងធម៌ថា កាលបើអ្នកទាំងឡាយប្រតិបត្តិតាមហើយ សង្កិលេសិកធម៌​ទាំងឡាយ នឹងសាបសូន្យទៅ វោទានិយធម៌ទាំងឡាយ នឹងចំរើនដុះដាលឡើង អ្នក​ទាំងឡាយ​នឹងធ្វើ​ឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តម ដោយខ្លួន​ឯង នឹងបានដល់នូវ​ភាវៈ​ពេញលេញ និងភាវៈ​ធំទូលាយ នៃមគ្គបញ្ញា និងផលបញ្ញាក្នុងបច្ចុប្បន្ន សម្រេច​ឥរិយា​បថនៅ ដូច្នេះ ដើម្បីលះបង់នូវ​ការបានឱឡារិកអត្តភាពណា ការ​បាននូវ​ឱឡារិកអត្តភាព​នោះ តើដូចម្តេច។ យើង កាលបើពួកជនទាំងនោះ សួរយ៉ាងនេះហើយ គប្បីព្យាករយ៉ាង​នេះថា ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ ពួកយើងសំដែង​ធម៌ថា កាលបើអ្នក​ទាំងឡាយ​ ប្រតិបត្តិ​តាម​ហើយ សង្កិលេសិកធម៌​ទាំងឡាយ នឹងសាបសូន្យទៅ វោទានិយធម៌ទាំងឡាយ នឹងចំរើនដុះដាលឡើង អ្នក​ទាំងឡាយ​ នឹងធ្វើ​ឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តម ដោយ​ខ្លួន​​ឯង នឹងបានដល់នូវ​ភាវៈ​ពេញលេញ និងភាវៈ​ធំទូលាយ នៃមគ្គបញ្ញា និង​ផល​បញ្ញា​ក្នុង​បច្ចុប្បន្ន សម្រេច​ឥរិយា​បថនៅ ដូច្នេះ ដើម្បីលះបង់នូវ​ការបានឱឡារិកអត្តភាពណា ការ​បាននូវ​ឱឡារិកអត្តភាព​នោះ គឺអត្តភាពប្រកបដោយមហាភូតរូប៤ នេះឯង។

[១០៩] ម្នាលបោដ្ឋបាទ ប្រសិនបើពួកជនដទៃសួរពួកយើងយ៉ាងនេះថា ម្នាល​អ្នក​ទាំងឡាយមានអាយុ ចុះការបាននូវមនោមយអត្តភាពនោះ តើដូចម្តេច។ (សេចក្តី​បំប្រួញ​ដូចគ្នានឹងន័យមុននោះដែរ) អ្នកទាំងឡាយសំដែងធម៌ថា កាលបើអ្នក​ទាំងឡាយ ប្រតិបត្តិ​តាម​ហើយ សង្កិលេសិកធម៌​ទាំងឡាយ នឹងសាបសូន្យទៅ វោទានិយធម៌ទាំងឡាយ នឹង​ចំរើន​ដុះដាលឡើង។បេ។ នឹងសម្រេច​ឥរិយា​បថនៅ ដូច្នេះ ដើម្បីលះបង់នូវការបាន​នូវអរូបអត្តភាព​ណា ការ​បាននូវ​អរូបអត្តភាព​នោះ តើដូចម្តេច។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកសំគាល់​សេចក្តីនោះ​ថា ដូចម្តេច កាលបើហេតុយ៉ាងនេះមានហើយ ភាសិត (របស់តថាគត) ប្រកបដោយ​សេចក្តី​អស្ចារ្យដែរឬ។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលបើហេតុយ៉ាងនេះមានហើយ ភាសិត (របស់​ព្រះអង្គ) ប្រកបដោយ​សេចក្តី​អស្ចារ្យដោយពិត។

[១១០] ម្នាលបោដ្ឋបាទ ប្រៀបដូចបុរស​ធ្វើជណ្តើរ បម្រុងនឹងឡើងកាន់​ប្រាសាទ ដាក់​ខាងក្រោមប្រាសាទនោះឯង ពួកជនសួរបុរសនោះ យ៉ាងនេះថា ម្នាលបុរសដ៏ចំរើន អ្នកធ្វើជណ្តើរបម្រុង​នឹងឡើងកាន់ប្រាសាទណា អ្នកស្គាល់​ប្រាសាទនោះថា នៅក្នុង​ទិស​ខាងកើត ឬទិសខាងត្បូង ទិសខាងលិច ឬទិសខាងជើង ជាប្រាសាទ​ខ្ពស់ទាប ឬយ៉ាង​កណ្តាល ដូច្នេះដែរឬ។ បើបុរសនោះប្រាប់ពួកជនយ៉ាងនេះថា ម្នាលអ្នកទាំងឡាយ​ដ៏​មានអាយុ ខ្ញុំធ្វើជណ្តើរបម្រុងនឹងឡើងកាន់ប្រាសាទណា ដាក់ខាងក្រោមប្រាសាទ​នោះឯង។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកសំគាល់ នូវសេចក្តីនោះ​ថា ដូចម្តេច កាល​បើ​ហេតុ​យ៉ាង​នេះ​មាន​ហើយ សំដីរបស់បុរសនោះ ប្រកបដោយសេចក្តីអស្ចារ្យដែរឬ។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលបើហេតុយ៉ាងនេះមានហើយ សំដីរបស់បុរសនោះ ប្រកប​ដោយ​​សេចក្តី​អស្ចារ្យដោយពិត។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ បើពួកដទៃសួរពួកយើងយ៉ាង​នេះថា ម្នាលអ្នកទាំងឡាយមានអាយុ ចុះការបាននូវឱឡារិកអត្តភាពនោះ តើដូចម្តេច។បេ។ ម្នាល​អ្នកទាំងឡាយមានអាយុ ចុះការបាននូវ​មនោមយអត្តភាពនោះ​តើដូចម្តេច។ ម្នាលអ្នក​ទាំងឡាយមានអាយុ អ្នកទាំងឡាយសំដែង​ធម៌ថា កាលបើអ្នក​ទាំងឡាយ ប្រតិបត្តិ​តាម​ហើយ សង្កិលេសិកធម៌​ទាំងឡាយ នឹងសាបសូន្យទៅ វោទានិយធម៌​ទាំងឡាយ នឹង​ចំរើន​ដុះដាលឡើង អ្នកទាំងឡាយនឹងធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយបញ្ញា​ដ៏ឧត្តមដោយខ្លួនឯង នឹងបានដល់នូវភាវៈ​ពេញលេញ និងភាវៈធំទូលាយ នៃមគ្គ​បញ្ញា និងផលបញ្ញា ក្នុងបច្ចុប្បន្ន សម្រេច​ឥរិយាបថ នៅដូច្នេះ ដើម្បីលះបង់នូវការបាន​នូវ​អរូបអត្តភាពណា ការបាននូវអរូបអត្តភាពនោះ តើដូចម្តេច។ យើង កាលដែលជនទាំងនោះ សួរយ៉ាងនេះហើយ គប្បី​ព្យាករយ៉ាងនេះថា ម្នាល​អ្នកទាំង​ឡាយ​មានអាយុ ការបាននូវអរូបអត្តភាពនោះ គឺសត្វដែលមិនមានរូប សម្រេចដោយសញ្ញានេះ​ឯង។បេ។ ម្នាលបោដ្ឋបាទ អ្នកសំគាល់​នូវសេចក្តីនេះថា ដូចម្តេច កាលបើ​ហេតុ​យ៉ាង​នេះ​មានហើយ ភាសិត (របស់តថាគត) ប្រកបដោយ​សេចក្តី​អស្ចារ្យដែរឬ។ បពិត្រ​ព្រះអង្គ​ដ៏​ចំរើន កាលបើហេតុយ៉ាងនេះមានហើយ ភាសិតរបស់​ព្រះអង្គ ប្រកបដោយ​សេចក្តី​អស្ចារ្យ​ដោយពិត។

[១១១] កាលព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយ ចិត្តហត្ថិសារីបុត្ត ក៏​ក្រាបទូលសួរចំពោះ​ព្រះមានព្រះភាគ ដូច្នេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ការបាន​នូវ​ឱឡារិកអត្តភាពក្នុងសម័យណា (របស់សត្វណា) សម័យនោះ ការបាននូវមនោមយ​អត្តភាព ការបាននូវ​អរូបអត្តភាពរបស់សត្វនោះ ក៏ទទេសោះសូន្យ គឺខានបាន ក្នុង​សម័យ​នោះ បានត្រឹមតែ​ឱឡារិកអត្តភាព​ប៉ុណ្ណោះឬ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ការបាន​នូវ​មនោមយអត្តភាពក្នុងសម័យណា (របស់សត្វណា) សម័យនោះ ការបាននូវឱឡារិក​អត្តភាព ការបាននូវ​អរូបអត្តភាពរបស់សត្វនោះ ក៏ទទេសោះសូន្យ ក្នុង​សម័យ​នោះ បានត្រឹមតែ​មនោមយអត្តភាព​ប៉ុណ្ណោះឬ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ការបាន​នូវ​អរូបអត្តភាពក្នុងសម័យណា (របស់សត្វណា) សម័យនោះ ការបាននូវឱឡារិកអត្តភាព ការបាននូវមនោមយអត្តភាពរបស់សត្វនោះ ទទេសោះសូន្យ ក្នុង​សម័យ​នោះ បានត្រឹម​តែ​​អរូបអត្តភាព​ប៉ុណ្ណោះឬ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលចិត្តៈ ការបាននូវ​ ​ឱឡារិកអត្តភាព ក្នុងសម័យណា សម័យនោះ រមែង​មិនដល់នូវការរាប់ថា បាននូវមនោមយ​អត្តភាព ទាំងមិនដល់នូវការរាប់ថា បាននូវ​អរូបអត្តភាព ក្នុង​សម័យ​នោះ ដល់នូវការរាប់ថា បានត្រឹមតែ​ឱឡារិកអត្តភាព​ប៉ុណ្ណោះ ម្នាលចិត្តៈ ការបាននូវ​ ​មនោមយអត្តភាព ក្នុងសម័យណា សម័យនោះ រមែង​មិនដល់នូវការរាប់ថា បាននូវ​ឱឡារិក​អត្តភាព ទាំងមិនដល់នូវការរាប់ថា បាននូវ​អរូបអត្តភាព ក្នុង​សម័យ​នោះ ដល់​នូវការរាប់ថា បានត្រឹមតែ​មនោមយអត្តភាព​ប៉ុណ្ណោះ ម្នាលចិត្តៈ ការបាននូវ​ ​អរូបអត្តភាព ក្នុងសម័យណា សម័យនោះ រមែង​មិនដល់នូវការរាប់ថា បាននូវឱឡារិកអត្តភាព ទាំង​មិន​ដល់នូវការរាប់ថា បាននូវមនោមយអត្តភាពទេ ក្នុង​សម័យ​នោះ ដល់នូវការរាប់ថា បានត្រឹមតែអរូបអត្តភាព​ប៉ុណ្ណោះ។

[១១២] ម្នាលចិត្តៈ បើជនទាំងឡាយសួរអ្នកយ៉ាងនេះថា អ្នកធ្លាប់កើតក្នុងអតីត​កាល អ្នកមិនមែនជាមិនធ្លាប់កើតទេ អ្នកនឹងកើត​ក្នុងអនាគតកាល អ្នកមិនមែន​ជាមិន​កើតទេ អ្នកកើតក្នុងកាលឥឡូវនេះ អ្នកមិនមែន​ជាមិនកើតទេឬ។ ម្នាលចិត្តៈ កាលបើគេ​សួរ​យ៉ាងនេះហើយ អ្នកគប្បីដោះស្រាយ​ដូចម្តេច។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន បើជន​ទាំងឡាយ​ សួរខ្ញុំព្រះអង្គយ៉ាងនេះថា អ្នកធ្លាប់​កើតក្នុងអតីតកាល អ្នកមិនមែន​ជា​មិន​ធ្លាប់​កើត​ទេ អ្នកនឹងកើត​ក្នុងអនាគតកាល អ្នកមិនមែន​ជានឹងមិន​កើតទេ អ្នកកើតក្នុង​កាល​ឥឡូវ​នេះ អ្នកមិនមែន​ជាមិនកើតទេឬ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលបើគេ​សួរ​យ៉ាងនេះ​ហើយ ខ្ញុំព្រះអង្គ គប្បីដោះស្រាយ​យ៉ាងនេះថា ខ្ញុំធ្លាប់កើតក្នុងអតីតកាល ខ្ញុំ​មិនមែន​ជា​មិន​ធ្លាប់កើតទេ ខ្ញុំនឹងកើត​ក្នុងអនាគតកាល ខ្ញុំមិនមែន​ជានឹងមិន​កើតទេ ខ្ញុំកើតក្នុងកាលឥឡូវនេះ ខ្ញុំមិនមែន​ជាមិនកើតទេ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលបើ​គេ​សួរ​យ៉ាងនេះហើយ ខ្ញុំព្រះអង្គ គប្បីដោះស្រាយយ៉ាងនេះឯង។

[១១៣] ម្នាលចិត្តៈ បើជនទាំងឡាយ សួរអ្នកយ៉ាងនេះថា ការបាននូវ​អតីត​អត្តភាព​ណា របស់អ្នក ការបាននូវអត្តភាពនោះ​ របស់អ្នក ជាសភាវៈពិត ចំណែក​អនាគត​ និងបច្ចុប្បន្ន ជាការសូន្យទទេ ការបាននូវអនាគត​អត្តភាព​ណា របស់អ្នក ការបាននូវអត្តភាពនោះ​ របស់អ្នក ជាសភាវៈពិត ចំណែកអតីត​ និងបច្ចុប្បន្ន ជាការ​សោះសូន្យទទេ ការបាននូវ​បច្ចុប្បន្ន​អត្តភាព​ណា របស់អ្នកក្នុងកាលឥឡូវនេះ ការ​បាន​នូវ​អត្តភាព​នោះ​ របស់អ្នក ជាសភាវៈពិត ឯអតីត និង​អនាគត​ ជាការសោះសូន្យទទេឬ ម្នាលចិត្តៈ កាលដែលគេ​សួរ​យ៉ាងនេះហើយ តើអ្នកគប្បីដោះស្រាយ​ដូចម្តេច។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន បើជន​ទាំងឡាយ​ សួរខ្ញុំព្រះអង្គយ៉ាងនេះថា ការបាន​នូវ​អតីត​អត្តភាព​ណា របស់អ្នក ការបាននូវអត្តភាពនោះ​ របស់អ្នក ជាសភាវៈពិត ចំណែក​អនាគត​ និងបច្ចុប្បន្ន ជាការសោះសូន្យទទេ ការបាននូវអនាគត​អត្តភាព​ណា របស់អ្នក ការបាននូវអត្តភាពនោះ​ របស់អ្នក ជាសភាវៈពិត ចំណែកអតីត​ និងបច្ចុប្បន្ន ជាការ​សោះ​សូន្យ​ទទេ ការបាននូវ​បច្ចុប្បន្ន​អត្តភាព​ណា របស់អ្នក ក្នុងកាលឥឡូវនេះ ការ​បាន​នូវ​អត្តភាព​នោះ​ របស់អ្នក ជាសភាវៈពិត ឯអតីត និង​អនាគត​ ជាការសោះសូន្យទទេឬ។ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលដែលគេ​សួរ​យ៉ាងនេះហើយ ខ្ញុំព្រះអង្គ គប្បីដោះស្រាយ​យ៉ាងនេះថា ការបាន​នូវ​អតីត​អត្តភាព​ណា របស់ខ្ញុំ ការបាននូវអត្តភាពនោះ​ របស់ខ្ញុំ ជាសភាវៈពិត ក្នុងសម័យនោះ ចំណែក​អនាគត​ និងបច្ចុប្បន្ន ជាការសោះសូន្យទទេ ការបាននូវអនាគត​អត្តភាព​ណា របស់ខ្ញុំ ការបាននូវអត្តភាពនោះ​ របស់ខ្ញុំ ជាសភាវៈពិត ក្នុងសម័យនោះ ចំណែកអតីត​ និងបច្ចុប្បន្ន ជាការ​សោះសូន្យទទេ ការបាននូវ​បច្ចុប្បន្ន​អត្តភាព​ណា របស់ខ្ញុំ ក្នុងកាលឥឡូវនេះ ការ​បាន​នូវ​អត្តភាព​នោះ​ របស់ខ្ញុំ ជាសភាវៈពិត ឯអតីត និង​អនាគត​ ជាការសោះសូន្យទទេ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលដែលគេ​សួរ​យ៉ាងនេះហើយ ខ្ញុំព្រះអង្គ គប្បីដោះស្រាយ​យ៉ាងនេះឯង។

[១១៤] ម្នាលចិត្តៈ យ៉ាងនោះឯងហើយ ការបាននូវឱឡារិកអត្តភាព ក្នុងសម័យ​ណា សម័យនោះ មិនដល់​នូវការរាប់ថា បាននូវ​មនោមយអត្តភាព ទាំង​មិន​ដល់​នូវ​ការ​រាប់​ថា បាននូវ​អរូបអត្តភាព ក្នុង​សម័យ​នោះ ដល់នូវការរាប់ថា បានត្រឹមតែ​ឱឡារិក​អត្តភាព​​ប៉ុណ្ណោះ ម្នាលចិត្តៈ ការបាននូវ​ ​មនោមយអត្តភាព។បេ។ ម្នាលចិត្តៈ ការបាននូវ​ ​អរូបអត្តភាព ក្នុងសម័យណា សម័យនោះ ក៏​មិនដល់នូវការរាប់ថា បាននូវ​ឱឡារិក​អត្តភាព ទាំង​មិន​ដល់នូវការរាប់ថា បាននូវមនោមយអត្តភាពទេ ក្នុង​សម័យ​នោះ ដល់​នូវ​ការ​រាប់ថា បានត្រឹមតែអរូបអត្តភាព​ប៉ុណ្ណោះ។ ម្នាលចិត្តៈ ប្រៀបដូច​ទឹកដោះស្រស់ (កើត) អំពីមេគោ ទឹកដោះជូរ (កើត) អំពីទឹកដោះស្រស់ ទឹកដោះខាប់ (កើត) អំពីទឹក​ដោះជូរ ទឹកដោះរាវ (កើត) អំពីទឹកដោះខាប់ ទឹកដោះថ្លា (កើត) អំពីទឹក​ដោះរាវ ទឹក​ដោះ​ស្រស់ មានក្នុងសម័យណា សម័យនោះ មិនដល់នូវការរាប់ថា ទឹកដោះជូរ មិនដល់នូវ​ការរាប់ថា ទឹកដោះខាប់ មិនដល់នូវ​ការរាប់ថា ទឹកដោះរាវ មិនដល់នូវ​ការរាប់ថា ទឹកដោះថ្លា ដល់នូវ​ការរាប់ថា ត្រឹមតែទឹកដោះ​ស្រស់ប៉ុណ្ណោះ។ សម័យណា ជា​ទឹក​ដោះជូរ។ ជាទឹកដោះខាប់។ ជាទឹកដោះ​រាវ។ ជាទឹកដោះថ្លា សម័យនោះ មិនដល់នូវ​ការរាប់ថា ទឹកដោះស្រស់ មិនដល់នូវ​ការរាប់ថា ទឹកដោះជូរ មិនដល់នូវ​ការរាប់ថា ទឹកដោះខាប់ មិនដល់នូវ​ការរាប់ថា ទឹកដោះរាវ ក្នុងសម័យនោះ ដល់នូវ​ការរាប់ ត្រឹមតែថាទឹកដោះថ្លាប៉ុណ្ណោះ។ ម្នាលចិត្តៈ ការបាននូវឱឡារិកអត្តភាព ក្នុងសម័យ​ណា សម័យនោះ មិនដល់​នូវការរាប់ថា បាននូវ​មនោមយអត្តភាព ​មិន​ដល់​នូវ​ការ​រាប់​ថា បាននូវ​អរូបអត្តភាពទេ ក្នុង​សម័យ​នោះ ដល់នូវការរាប់ថា បានត្រឹមតែ​ឱឡារិក​អត្តភាព​​ប៉ុណ្ណោះ។ ម្នាលចិត្តៈ ការបាននូវ​ ​មនោមយអត្តភាព។បេ។ ការបាននូវអរូបអត្តភាព ក្នុងសម័យណា សម័យនោះ មិនដល់នូវការរាប់ថា បាននូវឱឡារិកអត្តភាព មិនដល់នូវ​ការរាប់ថា បាននូវមនោមយអត្តភាពទេ ក្នុងសម័យនោះ ដល់​នូវ​ការ​រាប់ថា បានត្រឹមតែអរូបអត្តភាព​ប៉ុណ្ណោះ ក៏យ៉ាងនោះឯង។ ម្នាលចិត្តៈ សំដីទាំងនេះឯង ជា​ឈ្មោះ​សម្រាប់លោក ជាភាសា​សម្រាប់លោក ជាវោហារ​របស់លោក ជាបញ្ញត្តិក្នុង​លោក តថាគត រមែង​ពោលដែរ តែមិនប៉ះពាល់​ដោយសេចក្តីប្រកាន់ទេ។

[១១៥] កាលបើព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយ បោដ្ឋបាទបរិព្វាជក ក្រាបទូល​ព្រះមានព្រះភាគ យ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ពីរោះណាស់ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ពីរោះណាស់។បេ។ សូមព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ចាំទុកនូវខ្ញុំព្រះអង្គ​ថា ជាឧបាសក អ្នកដល់សរណៈ ស្មើដោយជីវិត ចាប់ដើមតាំងពី​ថ្ងៃនេះ​ទៅ។ ចំណែកខាង​ចិត្តហត្ថិសារីបុត្ត ក្រាបទូល​ព្រះមានព្រះភាគ យ៉ាងនេះថា បពិត្រ​ព្រះអង្គ​ដ៏​ចំរើន ពីរោះណាស់ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ពីរោះណាស់ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ប្រៀប​ដូច​គេបើកនូវ​របស់ដែល​កំបាំង។បេ។ ទ្រោលបំភ្លឺប្រទីប ដោយគិតថា មនុស្ស​មានភ្នែក​ភ្លឺ នឹងឃើញរូបទាំងឡាយបាន ធម៌ដែលព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ប្រកាស​ ដោយអនេក​បរិយាយ ក៏យ៉ាងនេះឯង បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គ សូមដល់នូវ​ព្រះមានព្រះភាគ​ផង ព្រះធម៌ផង ព្រះភិក្ខុសង្ឃផង ជាសរណៈ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គ គួរ​បាន​បព្វជ្ជា គួរបានឧបសម្បទា ក្នុងសំណាក់នៃ​ព្រះមានព្រះភាគ។ ចិត្តហត្ថិសារីបុត្ត ក៏​បាន​នូវ​បព្វជ្ជា បាននូវឧបសម្បទា ក្នុងសំណាក់នៃ​ព្រះមានព្រះភាគ។ ចិត្តហត្ថិសារីបុត្តដ៏​មានអាយុ បានឧបសម្បទា មិនយូរប៉ុន្មាន ក៏ដោះខ្លួន ចេញចាកពួក ជាបុគ្គល​តែម្នាក់​ឯង ឥតមានសេចក្តីប្រមាទឡើយ ព្យាយាមដុតកិលេស បញ្ជូនចិត្ត​ឲ្យបែរ​ទៅកាន់​ (ព្រះនិព្វាន) ពួក​កុលបុត្រ ដែលចេញចាកផ្ទះ ហើយចូលទៅកាន់ផ្នួសដោយប្រពៃ ដើម្បី​អនុត្តរធម៌ណា ក៏​បានធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តម ដោយខ្លួនឯង នូវអនុត្តរធម៌នោះ ជាទីបំផុត នៃ​មគ្គព្រហ្មចរិយៈ ក្នុងបច្ចុប្បន្ន មិនយូរប៉ុន្មាន សម្រេចសម្រាន្តនៅ ដោយឥរិយាបថ​ទាំង​៤ បានដឹងច្បាស់ថា ជាតិរបស់អាត្មាអញ អស់ហើយ មគ្គព្រហ្មចរិយធម៌ អាត្មាអញ ក៏​បាន​អប់រំហើយ សោឡសកិច្ច អាត្មាអញ ក៏បានធ្វើ​រួចហើយ កិច្ចដទៃក្រៅពីនេះទៅទៀត គ្មាន​ឡើយ។ បណ្តាព្រះអរហន្តទាំងឡាយ ព្រះចិត្តហត្ថិសារីបុត្តមានអាយុ ជាព្រះអរហន្ត​មួយអង្គដែរ។

[១១៦] ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ។ សម័យមួយ កាលព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់បរិនិព្វានទៅហើយ មិនទាន់យូរប៉ុន្មាន²⁹⁾ ព្រះអានន្ទមានអាយុ គង់នៅក្នុងជេតវនារាម របស់អនាថបិណ្ឌិក​គហបតី ជិតក្រុងសាវត្ថី។

[១១៧] សម័យនោះឯង សុភមាណព ជាកូននៃតោទេយ្យព្រាហ្មណ៍ នៅអាស្រ័យ​ក្នុងក្រុងសាវត្ថី ដោយកិច្ចឯណានីមួយ។ លំដាប់នោះ សុភមាណព ជាកូនតោទេយ្យព្រាហ្មណ៍ ហៅមាណពម្នាក់មកថា ម្នាលមាណព ឯងចូរ​មកនេះ ឯង​ចូរទៅរកព្រះសមណៈ ឈ្មោះអានន្ទ លុះចូលទៅដល់ហើយ ចូរសួរនូវ​អាការ​មានអាពាធ​តិច មានរោគតិច ក្រោកទៅមកបានរហ័សរហួន មានកម្លាំង នៅជាសុខសប្បាយ នឹង​ព្រះសមណៈ ឈ្មោះអានន្ទ តាមពាក្យរបស់អញថា សុភមាណព ជាកូន​តោទេយ្យ​ព្រាហ្មណ៍ ផ្តាំឲ្យសួរនូវអាការ​មានអាពាធ​តិច មានរោគតិច ក្រោកទៅមក បានរហ័ស​រហួន និងកម្លាំង និងអាការនៅជាសុខសប្បាយ ចំពោះព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន រួចហើយ ឯង​ចូរ​និមន្តថា សូមព្រះអានន្ទជាម្ចាស់ អាស្រ័យ​នូវ​សេចក្តីអនុគ្រោះ និមន្តមកកាន់​ទីលំនៅ​របស់​សុភមាណព ជាកូនតោទេយ្យព្រាហ្មណ៍​ឲ្យទាន។ មាណពនោះ ទទួលពាក្យ​សុភមាណព ជាកូនតោទេយ្យព្រាហ្មណ៍ថា បាទ​ អ្នកម្ចាស់ ហើយក៏ចូលទៅ​រក​ព្រះអានន្ទ​មានអាយុ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏ពោលពាក្យ​រាក់​ទាក់ សំណេះសំណាល ទៅនឹង​ព្រះអានន្ទ​មានអាយុ លុះបញ្ចប់ពាក្យដែលគួរ​រីករាយ និងពាក្យដែលគួររលឹកហើយ អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះមាណពនោះ អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ បានទូលស្នើ​សេចក្តី​នេះ នឹងព្រះអានន្ទមានអាយុថា សុភមាណព ជាកូនតោទេយ្យព្រាហ្មណ៍ សួរ​នូវ​អាការមិនមានអាពាធ មិនមានរោគ ក្រោ​កទៅមកបានរហ័សរហួន កម្លាំង និងអាការ​នៅ​ជា​សុខសប្បាយ ចំពោះ​ព្រះអានន្ទ​ជាម្ចាស់ រួចហើយឲ្យនិមន្តយ៉ាងនេះថា សូមព្រះអានន្ទ​ដ៏​ចំរើន អាស្រ័យ​នូវសេចក្តី​អនុគ្រោះ និមន្តទៅកាន់លំនៅរបស់សុភមាណព ជាកូន​តោទេយ្យ​ព្រាហ្មណ៍ឲ្យទាន។

[១១៨] កាលមាណព ពោលពាក្យយ៉ាងនេះហើយ ព្រះអានន្ទមានអាយុ ក៏មាន​ថេរវាចា​ដូច្នេះ ទៅនឹងមាណពនោះថា ម្នាលមាណព កាលនេះមិនគួរ (នឹងទៅទេ) ដ្បិត​ថ្ងៃ​នេះ យើងបានឆាន់ថ្នាំខ្លះទៅហើយ បើដូច្នោះ ចាំយើងពិចារណា នូវកាល និងសម័យ​សិន ហើយសឹមទៅក្នុងថ្ងៃស្អែក។ មាណពនោះ ទទួលពាក្យព្រះអានន្ទមានអាយុថា ករុណា​​លោកម្ចាស់ ហើយក្រោកចាកអាសនៈ ចូលទៅរក​សុភមាណព ជាកូនតោទេយ្យ​ព្រាហ្មណ៍ លុះចូលទៅដល់ហើយ បានពោលពាក្យនេះ នឹងសុភមាណព ជាកូន​តោទេយ្យ​ព្រាហ្មណ៍ថា ខ្ញុំបាននិយាយនឹងព្រះអានន្ទដ៏ចំរើននោះ តាមពាក្យ​របស់​អ្នករួច​ហើយ​ថា សុភមាណព ជាកូនតោទេយ្យព្រាហ្មណ៍សូរនូវអាការមិនមានអាពាធ មិនមាន​រោគ ក្រោកទៅមកបានរហ័សរហួន និងកំឡាំង និងអាការ​នៅជាសុខសប្បាយ ចំពោះ​ព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ហើយនិមន្តយ៉ាងនេះថា សូម​ព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន អាស្រ័យ​នូវ​សេចក្តី​អនុគ្រោះ និមន្តទៅកាន់លំនៅ​សុភមាណព ជាកូនតោទេយ្យព្រាហ្មណ៍ឲ្យទាន បពិត្រ​អ្នក​ម្ចាស់ កាលដែលខ្ញុំ​ពោលយ៉ាងនេះហើយ ព្រះសមណៈអានន្ទ បានពោល​ពាក្យនេះ​ នឹង​ខ្ញុំ​ថា ម្នាលមាណព កាលនេះមិនគួរ (នឹងទៅទេ) ដ្បិត​ថ្ងៃ​នេះ យើង​បាន​ឆាន់​ថ្នាំខ្លះទៅ​ហើយ បើដូច្នោះ ចាំយើងពិចារណា នូវកាល និងសម័យ​សិន ហើយ​សឹម​ទៅ​ក្នុងថ្ងៃស្អែក បពិត្រអ្នកម្ចាស់ ព្រះអានន្ទដ៏ចំរើននោះ បានធ្វើឱកាស ដើម្បីនិមន្ត​មកឆាន់​ក្នុងថ្ងៃស្អែក ដោយកិច្ចណា កិច្ចនេះ ខ្ញុំបានធ្វើសម្រេចហើយ ដោយ​ហេតុមានប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះ។

[១១៩] លុះកន្លងរាត្រីនោះហើយ ព្រះអានន្ទមានអាយុ ទ្រង់ស្បង់ និងបាត្រ ចីវរ ក្នុង​បុព្វណ្ហសម័យ មានភិក្ខុ១រូប ឈ្មោះចេតកៈ ជាបច្ឆាសមណៈ ក៏ចូលសំដៅ​ទៅត្រង់​ទី​លំនៅ របស់​​សុភមាណព ជាកូនតោទេយ្យព្រាហ្មណ៍ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏គង់លើ​អាសនៈ ដែលគេក្រាលបម្រុងទុក។ លំដាប់នោះ ​សុភមាណព ជាកូនតោទេយ្យព្រាហ្មណ៍ ចូលទៅរកព្រះអានន្ទមានអាយុ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏ពោលពាក្យរាក់ទាក់ សំណេះ​សំណាល នឹងព្រះអានន្ទមានអាយុ លុះបញ្ចប់នូវពាក្យដែលគួររីករាយ និងពាក្យដែល​គួរ​រលឹកហើយ ក៏អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះ​​សុភមាណព ជាកូនតោទេយ្យព្រាហ្មណ៍ អង្គុយ​ក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ។ បានទូលស្នើរឿងនេះ នឹងព្រះអានន្ទមានអាយុថា ព្រះអានន្ទ​ដ៏ចំរើន ជាឧបដ្ឋាក ជាអ្នកនៅជិតដិត ជាអ្នកបម្រើជិត នៃព្រះគោតមដ៏​ចំរើន​នោះ អស់កាល​ជាអង្វែង ព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន គួរនឹង​ដឹងរឿង​នុ៎ះ ព្រះគោតមដ៏ចំរើននោះ បានពោលសរសើរធម៌ទាំងឡាយណា ទាំងណែនាំប្រជុំជននេះ ឲ្យតាំងនៅ ឲ្យប្រតិស្ឋាន​ក្នុងធម៌ទាំងឡាយណា បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ព្រះគោតមដ៏ចំរើននោះ បានពោល​សរសើរធម៌ទាំងឡាយនោះ ដូចម្តេចខ្លះ ទាំងបានណែនាំប្រជុំជននេះ ឲ្យតាំងនៅ ឲ្យ​ប្រតិស្ឋាន ក្នុងធម៌ដូចម្តេចខ្លះ។ ព្រះអានន្ទតបថា ម្នាលមាណព ព្រះមានព្រះភាគនោះ ព្រះអង្គបានពោលសរសើរ​ខន្ធ៣យ៉ាង ទាំងបានណែនាំប្រជុំជននេះ ឲ្យតាំងនៅ ឲ្យ​ប្រតិស្ឋាន ក្នុងខន្ធទាំង៣យ៉ាងនុ៎ះ ខន្ធទាំង៣យ៉ាងនោះ តើដូចម្តេចខ្លះ គឺអរិយ​សីលក្ខន្ធ​១ អរិយសមាធិក្ខន្ធ១ អរិយបញ្ញាខន្ធ១ ម្នាលមាណព ព្រះមានព្រះភាគនោះ ព្រះអង្គ​បាន​ពោល​សរសើខន្ធទាំង៣យ៉ាងនេះឯង ទាំងបាន​ណែនាំ​ប្រជុំជននេះ ឲ្យតាំងនៅ ឲ្យ​ប្រតិស្ឋាន ក្នុងខន្ធទាំង៣យ៉ាងនេះ។

[១២០] សុភមាណពទូលសួរថា បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ចុះអរិយសីលក្ខន្ធ ដែល​ព្រះគោតមដ៏ចំរើននោះ ទ្រង់បានពោលសរសើរហើយ ទាំងបានណែនាំប្រជុំជននេះ ឲ្យ​តាំង​នៅ ឲ្យប្រតិស្ឋាននោះ តើដូចម្តេច។ ព្រះអានន្ទតបថា ម្នាលមាណព ព្រះតថាគត​កើត​ឡើងក្នុងលោកនេះ បានជាអរហន្ត សម្មាសម្ពុទ្ធ បរិបូណ៌ដោយវិជ្ជា និងចរណៈ។បេ។ ព្រះអង្គញុំាងលោកនេះ ព្រមទាំងទេវលោក មារលោក។បេ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ប្រកាសព្រហ្ម​ចរិយធម៌ដ៏បរិសុទ្ធ។ គហបតីក្តី កូនរបស់គហបតីក្តី ឬបុគ្គល កើតក្នុងត្រកូលឯណានីមួយ ជាខាងក្រោយក្តី ស្តាប់នូវ​ធម៌នោះ លុះបុគ្គលនោះ ស្តាប់នូវធម៌​នោះហើយ រមែង​បាននូវ​សទ្ធា ក្នុងព្រះតថាគត លុះបុគ្គលនោះ ប្រកបដោយការបាននូវសទ្ធានេះហើយ រមែង​ពិចារណាឃើញច្បាស់ថា ឃរាវាសចង្អៀតចង្អល់ ជាផ្លូវ​ហូរមកនៃធូលី គឺកិលេស បព្វជ្ជា ទើប​មានឱកាសទំនេរ បុគ្គលដែលនៅ​ជាគ្រហស្ថ គ្រប់គ្រងផ្ទះ មិនងាយនឹងប្រព្រឹត្ត​ព្រហ្ម​ចរិយធម៌ ឲ្យបរិបូណ៌ ពេញលេញ ឲ្យបរិសុទ្ធពេញលេញ ដូចស័ង្ខដែលគេខាត់ហើយ​នោះ​ទេ បើដូច្នោះ មានតែអាត្មាអញ កោរសក់ និងពុកមាត់ ពុកចង្ការួចហើយ ស្លៀក​ដណ្តប់​នូវសំពត់​ជ្រលក់អម្ចត់ ហើយចេញចាកផ្ទះ ចូលទៅកាន់ផ្នួស។ លុះ​កាល​ជាខាងក្រោយមក បុគ្គលនោះ លះបង់គំនរភោគៈតិចក្តី លះបង់​គំនរ​ភោគៈ​ច្រើន​ក្តី លះបង់នូវ​ញាតិវង្សតិចក្តី លះបង់​នូវញាតិវង្ស​ច្រើនក្តី កោរសក់ និងពុកមាត់ ពុកចង្ការួចហើយ ស្លៀកដណ្តប់សំពត់ជ្រលក់អម្ចត់ ហើយចេញចាកផ្ទះ ចូល​ទៅកាន់​ផ្នួស។ កាលបើបុគ្គលនោះបួសយ៉ាងនេះហើយ ក៏សង្រួមក្នុងបាតិមោក្ខសំវរសីល ប្រកបដោយ​អាចារៈ និងគោចរៈ ឃើញភ័យក្នុងទោស សូម្បីបន្តិចបន្តួច សមាទាន​សិក្សា ក្នុងសិក្ខាបទទាំងឡាយ ប្រកបដោយ​កាយកម្ម និងវចីកម្មជាកុសល មានអាជីវៈ​ដ៏បរិសុទ្ធ បរិបូណ៌ដោយសីល រក្សានូវទ្វារ ក្នុងឥន្ទ្រិយទាំងឡាយ ប្រកបដោយសតិសម្បជញ្ញៈ ជាអ្នក​សន្តោស។

[១២១] ម្នាលមាណព ចុះភិក្ខុជាអ្នកបរិបូណ៌ដោយសីល តើដូចម្តេច ម្នាល​មាណព ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ លះបង់បាណាតិបាត វៀរស្រឡះ​ចាកបាណាតិបាត ជាអ្នកមានគ្រឿងវាយសំពង ដាក់ចុះហើយ មានគ្រឿង​សស្ត្រាដាក់ចុះហើយ មាន​សេចក្តី​ខ្មាសបាប មានចិត្ត​អាណិតអាសូរ ជាអ្នកមានសេចក្តីអនុគ្រោះដោយប្រយោជន៍ ដល់សត្វ​មានជីវិតទាំងពួង។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុលះបង់បាណាតិបាត វៀរស្រឡះ​ចាក​បាណាតិបាត ជាអ្នកមានគ្រឿងវាយសំពង ដាក់ចុះហើយ មានគ្រឿង​សស្ត្រាដាក់​ចុះ​ហើយ មាន​សេចក្តី​ខ្មាសបាប មានចិត្ត​អាណិតអាសូរ ជាអ្នកមាន​សេចក្តី​អនុគ្រោះ​ដោយ​ប្រយោជន៍ ដល់សត្វ​មានជីវិតទាំងពួង ដោយអំពើណា អំពើនេះឯង ជាសីល​របស់​ភិក្ខុ​នោះ (សីលទាំងពួងក្រៅអំពីនោះ បណ្ឌិតគប្បីសំដែង​ឲ្យពិស្តារផងចុះ)។បេ។

[១២២] មួយយ៉ាងទៀត ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគ​​ភោជន ដែលគេឲ្យដោយ​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ តែងចិញ្ចឹម​ជីវិតដោយមិច្ឆាជីវៈ ព្រោះតិរច្ឆានវិជ្ជា មានសភាពយ៉ាងនេះ។ តិរច្ឆានវិជ្ជានោះ តើដូច​ម្តេច។ គឺវិធីបន់ស្រន់ខ្លះ វិធីលាបំណន់ខ្លះ វិធីធ្វើប្រយោគមន្ត ដែលបុគ្គលនៅក្នុងភូមិ ផ្ទះ​គួររៀនខ្លះ វិធីធ្វើមនុស្សខ្ទើយ ឲ្យដូចជាមនុស្សប្រុសខ្លះ វិធីធ្វើមនុស្សប្រុស ឲ្យដូចជា​មនុស្ស​ខ្ទើយខ្លះ វិធីសង់ផ្ទះ លើទីដីដែលមិនធ្លាប់បានធ្វើខ្លះ វិធីធ្វើពលីកម្ម ចំពោះ​សំណង់​ផ្ទះខ្លះ វិធីជំរះមុខឲ្យស្អាត ដោយទឹកខ្លះ វិធីស្រោចទឹកបង្កក់​ប្រសិទ្ធិ៍ឲ្យជនដទៃខ្លះ វិធីបូជា​ភ្លើងខ្លះ វិធីផ្សំថ្នាំក្អកខ្លះ វិធីផ្សំថ្នាំបញ្ចុះខ្លះ វិធីផ្សំថ្នាំកំចាត់បង់នូវទោសខាងលើ មាន​ប្រមាត់​ជាដើមខ្លះ វិធីផ្សំថ្នាំកំចាត់បង់នូវទោសខាងក្រោម មានបំពង់បស្សាវៈ​ជាដើម​ខ្លះ វិធីផ្សំថ្នាំកំចាត់បង់នូវទោសក្នុងក្បាល នាំចេញនូវស្លេស្មជាដើមខ្លះ វិធីស្លប្រេងបន្តក់​ត្រចៀក​ខ្លះ វិធីស្លប្រេងសម្រាប់ស្អំភ្នែកខ្លះ វិធីផ្សំថ្នាំសម្រាប់ហិតខ្លះ វិធីផ្សំថ្នាំសម្រាប់បន្តក់​ភ្នែកខ្លះ វិធីផ្សំថ្នាំត្រជាក់សម្រាប់លាបភ្នែកខ្លះ វិធីធ្វើវេជ្ជកម្មរក្សាភ្នែកខ្លះ វិធីធ្វើកម្មរបស់​ពេទ្យវះខ្លះ វិធីធ្វើពេទ្យរក្សាកូនក្មេងខ្លះ វិធីឲ្យកំឡាំង​ថ្នាំក្រោយ ដល់ថ្នាំមុនខ្លះ វិធីលាងថ្នាំ​ដើម³⁰⁾ ចេញខ្លះ។ ភិក្ខុវៀរស្រឡះ ចាកការចិញ្ចឹមជីវិតខុស ព្រោះតិរច្ឆានវិជ្ជា មានសភាពយ៉ាងនេះ ដោយប្រការដូច្នេះឯង។ ម្នាលមាណព ដូចជាសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដ៏ចំរើនពួកមួយ បរិភោគ​​ភោជន ដែលគេឲ្យដោយ​សទ្ធាហើយ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ តែងចិញ្ចឹម​ជីវិតដោយ​មិច្ឆាជីវៈ ព្រោះតិរច្ឆានវិជ្ជា មានសភាពយ៉ាងនេះ។ តិរច្ឆានវិជ្ជានោះ តើដូច​ម្តេច។ វិធីបន់ស្រន់ខ្លះ វិធីលាបំណន់ខ្លះ។បេ។ វិធីលាងថ្នាំ​ដើមចេញខ្លះ។ ភិក្ខុវៀរស្រឡះ ចាក​ការ​ចិញ្ចឹមជីវិតខុស ព្រោះតែតិរច្ឆានវិជ្ជា មានសភាពយ៉ាងនេះ ដោយប្រការដូច្នេះ ដោយ​អំពើណា អំពើនេះឯង ជាសីលរបស់ភិក្ខុនោះដែរ។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុនោះឯង បានបរិបូណ៌​ដោយសីលយ៉ាងនេះហើយ រមែងមិនឃើញនូវភ័យ អំពីទីណាមួយ ដែល​កើតអំពី​សេចក្តីសង្រួមក្នុងសីលឡើយ។ ម្នាលមាណព ប្រៀបដូចព្រះបរមក្សត្រិយ៍ ដែល​បានមុទ្ធាភិសេកជាស្តេចហើយ​ បានកំចាត់បង់នូវ​សត្រូវអស់ហើយ រមែង​មិន​ឃើញ​នូវភ័យ អំពីទីណាមួយ ដែលកើតអំពីសត្រូវឡើយ ដូចម្តេចមិញ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ​ដែល​បាន​​បរិបូណ៌​ដោយ​សីល​យ៉ាង​នេះ​ហើយ រមែង​មិនឃើញ​នូវ​ភ័យ អំពីទីណា​មួយ​ឡើយ ដែលកើតអំពីសេចក្តីសង្រួម ក្នុងសីល ដូច្នោះឯង។ ភិក្ខុនោះ ប្រកបព្រមដោយ​អរិយសីលក្ខន្ធ​នេះហើយ រមែងទទួល​សេចក្តីសុខ ឥតមានទោស ក្នុងសន្តាននៃខ្លួន។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុជាអ្នក​បរិបូណ៌​ដោយសីល យ៉ាងនេះឯង។ ម្នាលមាណព នេះឯងជា​អរិយសីលក្ខន្ធ ដែលព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់បានពោលសរសើរ​ហើយ ទាំងបានណែនាំ​ប្រជុំជន​នេះ ឲ្យតាំងនៅ ឲ្យប្រតិស្ឋាន កិច្ចដែលគួរធ្វើតទៅ ក្នុង​សាសនានេះ នៅមាន​ទៀត។ សុភមាណព ពោលសរសើរថា បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ហេតុនេះជាអស្ចារ្យ​ណាស់ បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ហេតុនេះមិនធ្លាប់មាន បែរជាមាន​បាន បពិត្រ​ព្រះអានន្ទ​ដ៏ចំរើន ក៏អរិយសីលក្ខន្ធនោះ បរិបូណ៌ហើយ មិនមែនជាមិន​បរិបូណ៌ទេ បពិត្រ​ព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះករុណា មិនដែលឃើញនូវអរិយសីលក្ខន្ធ ដែល​បរិបូណ៌​ហើយ​យ៉ាងនេះ ក្នុងពួកសមណៈដទៃ​ ខាងក្រៅព្រះពុទ្ធសាសនា​នេះទេ។ បពិត្រ​ព្រះអានន្ទ​ដ៏ចំរើន ពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដទៃ ខាងក្រៅព្រះពុទ្ធសាសនានេះ គង់​បាន​ឃើញ​​អរិយសីលក្ខន្ធ ដែលបរិបូណ៌ហើយ យ៉ាងនេះក្នុងខ្លួនដែរ តែសមណ​ព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះ ពេញចិត្តដោយគុណ ត្រឹមតែសីលក្ខន្ធប៉ុណ្ណោះថា ល្មមហើយ​ដោយគុណ មានប្រមាណ​ប៉ុណ្ណោះ សម្រេចហើយដោយគុណ មានប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះ ប្រយោជន៍​នៃ​សាមញ្ញគុណ យើងបានដល់ដោយលំដាប់ហើយ កិច្ចនីមួយ​ ដែល​យើង​ទាំងឡាយ គប្បីធ្វើតទៅ មិនមានឡើយ។ ចំណែក​ព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ពោលយ៉ាង​នេះថា កិច្ចដែលគួរ​ធ្វើ​តទៅ ក្នុងសាសនានេះ នៅមានទៀត។

[១២៣] បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ចុះអរិយសមាធិក្ខន្ធ ដែលព្រះគោតមដ៏ចំរើន ទ្រង់បានពោលសរសើរហើយ ទាំងបានណែនាំប្រជុំជននេះ ឲ្យតាំងនៅ ឲ្យប្រតិស្ឋាន​នោះ តើដូចម្តេច។ ម្នាលមាណព ចុះភិក្ខុជាអ្នករក្សានូវទ្វារ ក្នុងឥន្ទ្រិយទាំងឡាយ តើ​ដូចម្តេច។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ បានឃើញ​នូវរូបារម្មណ៍ ដោយចក្ខុហើយ តែ​មិនបានកួចកាន់នូវនិមិត្ត មិនបានកួចកាន់នូវអនុព្យញ្ជនៈ អភិជ្ឈា និងទោមនស្ស ដែលជា​អកុសល​ធម៌ដ៏លាមក តែងជាប់តាមនូវបុគ្គល ដែលមិនសង្រួមនូវ​ចក្ខុន្ទ្រិយនោះ ព្រោះ​ហេតុមិនសង្រួមនូវចក្ខុន្ទ្រិយណា ក៏ប្រតិបត្តិ​ ដើម្បីសង្រួម​នូវចក្ខុន្ទ្រិយនោះ រក្សា​នូវចក្ខុន្ទ្រិយ ដល់នូវការសង្រួម​ក្នុងចក្ខុន្ទ្រិយ។ បានឮសម្លេង​ដោយត្រចៀកហើយ។បេ។ បានធំក្លិន​ដោយច្រមុះហើយ។ បានទទួលរស​ដោយ​អណ្តាតហើយ។ បានពាល់ត្រូវ​នូវ​ផោដ្ឋព្វារម្មណ៍ ដោយកាយហើយ។ បានដឹងច្បាស់​នូវធម្មារម្មណ៍​ដោយចិត្តហើយ តែមិនកួចកាន់នូវនិមិត្ត មិនកួចកាន់​នូវ​អនុព្យញ្ជនៈ អភិជ្ឈា និងទោមនស្ស ដែលជា​អកុសល​ធម៌ដ៏លាមក តែង​ជាប់តាម​នូវ​បុគ្គល ដែលមិនសង្រួមនូវមនិន្ទ្រិយនោះ ព្រោះ​ហេតុមិន​សង្រួម​នូវ​មនិន្ទ្រិយ​ណា ក៏ប្រតិបត្តិ ​ដើម្បីសង្រួម​នូវមនិន្ទ្រិយនោះ រក្សា​នូវមនិន្ទ្រិយ ដល់នូវសេចក្តីសង្រួម​ក្នុងមនិន្ទ្រិយ។ ភិក្ខុនោះ បានប្រកបព្រមដោយ​ឥន្ទ្រិយសំវរៈដ៏ប្រសើរនេះហើយ រមែង​ទទួលនូវអធិចិត្ត សុខដែល​មិន​បាន​ច្រឡូក​ច្រឡំ​ដោយ​កិលេស ក្នុងសន្តាននៃខ្លួន។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុជាអ្នករក្សានូវ​ទ្វារ​ក្នុង​ឥន្ទ្រិយ​ទាំង​ឡាយ យ៉ាងនេះឯង។

[១២៤] ម្នាលមាណព ភិក្ខុជាអ្នកប្រកបដោយសតិ និងសម្បជញ្ញៈ តើ​ដូចម្តេច។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ កាលដើរទៅមុខ ឬថយ​ក្រោយ ក៏មានសេចក្តីដឹងខ្លួន កាលក្រឡេកមើលទៅមុខ ឬក្រឡេកមើល​ទៅទិសផ្សេងៗ (ឆ្វេងស្តាំ) ក៏​មានសេចក្តី​ដឹង​ខ្លួន កាលបត់ដៃជើង ឬលាដៃជើង ក៏មានសេចក្តីដឹងខ្លួន កាលទ្រទ្រង់​នូវ​សង្ឃាដិ បាត្រ និងចីវរ ក៏មានសេចក្តីដឹងខ្លួន កាលបរិភោគភោជន ឬផឹកទឹក ទំពាស៊ីខាទនីយៈ លិទ្ធភ្លក់នូវភេសជ្ជៈ មានសប្បិជាដើម ក៏មានសេចក្តីដឹងខ្លួន កាលបន្ទោង់នូវឧច្ចារៈ និងបស្សាវៈ ក៏មានសេចក្តីដឹងខ្លួន កាលដើរ ឬឈរ អង្គុយ ជិតដេកលក់ ភ្ញាក់ឡើង និយាយ ស្ងៀម ក៏មានសេចក្តីដឹងខ្លួន ម្នាលមាណព ភិក្ខុជាអ្នកប្រកបដោយសតិ និងសម្បជញ្ញៈ យ៉ាងនេះឯង។

[១២៥] ម្នាលមាណព ចុះភិក្ខុជាអ្នកសន្តោស តើ​ដូចម្តេច។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុក្នុងសាសនានេះ ជាអ្នកសន្តោស​ដោយ​ចីវរ ជាគ្រឿងរក្សាកាយ ដោយ​បិណ្ឌបាត ជាគ្រឿង​រក្សាផ្ទៃ ភិក្ខុ​នោះ កាលបើចៀស​ចេញទៅក្នុងទិសណាៗ តែងកាន់យក​ (នូវគ្រឿង​​បរិក្ខារតែ៨ប៉ុណ្ណោះ) ជាប់ជាមួយនឹងខ្លួន ​ចេញទៅ ម្នាលមាណព ប្រៀប​ដូច​ជា​សត្វ​សកុណជាតិ ដែលមានស្លាប កាលហើរទៅក្នុងទិសណាៗ រមែងមានតែទម្ងន់ស្លាប​របស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ហើរទៅ ដូចម្តេចមិញ ម្នាលមាណព ភិក្ខុជាអ្នកសន្តោស​ដោយ​ចីវរ ជាគ្រឿងរក្សាកាយ ដោយបិណ្ឌបាត ជាគ្រឿង​រក្សាផ្ទៃ ភិក្ខុ​នោះ កាលបើ​ចេញទៅ​​ទិស​ណាៗ តែងកាន់យក​ (នូវគ្រឿង​បរិក្ខារតែ៨ប៉ុណ្ណោះ) ជាប់ជាមួយនឹងខ្លួន ចេញទៅ ក៏ដូច្នោះឯង។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុជាអ្នកសន្តោស យ៉ាងនេះឯង។

[១២៦] ភិក្ខុនោះ ប្រកបដោយអរិយសីលក្ខន្ធនេះផង ប្រកបដោយ​ឥន្ទ្រិយសំវរៈដ៏​ប្រសើរ​នេះផង ប្រកបដោយ​សតិ និងសម្បជញ្ញៈដ៏ប្រសើរនេះផង ប្រកបដោយ​សេចក្តីសន្តោសដ៏ប្រសើរនេះផង តែងគប់រកនូវ​សេនាសនៈស្ងាត់ គឺព្រៃ គល់ឈើ ភ្នំ ជ្រោះភ្នំ រូងភ្នំ ព្រៃស្មសាន ព្រៃស្បាត ទីវាល ​គំនរ​ចំបើង ឬស្លឹកឈើ។ ភិក្ខុនោះ លុះ ត្រឡប់ពីបិណ្ឌបាត ក្នុងវេលាខាងក្រោយនៃភត្តហើយ ក៏អង្គុយ​ពត់ភ្នែន តម្រង់​កាយ​ឲ្យ​ត្រង់ តាំងស្មារតី ឲ្យមានមុខចំពោះ (ទៅរកកម្មដ្ឋាន)។ ភិក្ខុនោះ ក៏​លះបង់​នូវ​អភិជ្ឈា​ក្នុង​លោក គឺបញ្ចុបាទានក្ខន្ធ មានចិត្តប្រាសចាកអភិជ្ឈា ជំរះចិត្ត​ឲ្យស្អាត ចាកអភិជ្ឈា ​លះ​បង់​​នូវព្យាបាទ និងសេចក្តីប្រទូស្ត មានចិត្ត​មិនព្យាបាទ មានសេចក្តី​អនុគ្រោះ​ដោយ​ប្រយោជន៍ ដល់សត្វមានជីវិតទាំងពួង ជំរះចិត្តឲ្យស្អាត ចាកព្យាបាទ និងសេចក្តី​​ប្រទូស្ត ​លះបង់​នូវថីនមិទ្ធៈ គឺសេចក្តីងងុយ និងងោកងក់ ជាអ្នកប្រាសចាកថីនមិទ្ធៈ មាន​សេចក្តី​សំគាល់​នូវពន្លឺ ជាអ្នកបរិបូណ៌ ដោយសតិ និងសម្បជញ្ញៈ ជំរះចិត្តឲ្យស្អាត ចាក​ថីនមិទ្ធៈ លះបង់ នូវ​ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចៈ គឺសេចក្តីរាយមាយ និងសេចក្តីរសាយ​ចិត្ត មានចិត្តមិនរាយមាយ ជាអ្នកមានចិត្តស្ងប់ស្ងាត់ក្នុងសន្តានរបស់ខ្លួន ជំរះចិត្តឲ្យស្អាតចាក​ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចៈ លះបង់ នូវវិចិកិច្ឆា គឺសេចក្តីសង្ស័យ ជាអ្នកឆ្លង​ផុត​វិចិកិច្ឆាហើយ ​មិនមានសេចក្តីងឿងឆ្ងល់ ក្នុងកុសលធម៌ទាំងឡាយទេ ជំរះចិត្តឲ្យស្អាតចាកវិចិកិច្ឆា។

[១២៧] ម្នាលមាណព ដូចជាបុរស ដែលយកទ្រព្យជាបំណុលគេ ​ទៅប្រកប​ការងារទាំងឡាយ ឯការងារទាំងនោះ របស់​បុរសនោះក៏បានសម្រេច។ បុរសនោះ បាន​សង​ទ្រព្យជាដើមបំណុលចាស់រួច ឯទ្រព្យដែលចំណេញរបស់បុរសនោះ ក៏​មានសល់​នៅ​ច្រើន ល្មមចិញ្ចឹមប្រពន្ធ (កូន)បាន។ ទើបបុរសនោះ មានសេចក្តីត្រិះរិះយ៉ាងនេះថា កាល​ពី​មុន អាត្មាអញ បានយកទ្រព្យជាបំណុល មក​ប្រកប​ការងារទាំងឡាយ ឯការងារ​ទាំង​នោះ របស់អាត្មាអញ បានសម្រេច អាត្មាអញសោត ក៏បានសងទ្រព្យជាដើម​បំណុល​ចាស់អស់ហើយ ទាំងទ្រព្យដែលចំណេញ​របស់​អាត្មាអញ ក៏​មានសល់​នៅច្រើន ល្មម​ចិញ្ចឹមប្រពន្ធ (កូន)បាន។ បុរសនោះ គប្បីបាន​នូវ​បាមោជ្ជៈ គឺសេចក្តីរីករាយ គប្បីបាន​នូវ​សេចក្តីសោមនស្ស មានទ្រព្យដែលចំណេញ​នោះជាហេតុ។ ម្នាលមាណព មួយទៀត ដូចជាបុរសដែលមានអាពាធ ដល់នូវសេចក្តីទុក្ខវេទនា មានជំងឺធ្ងន់ បរិភោគ​អាហារ​ក៏មិនបាន ទាំងកម្លាំងក្នុងខ្លួន ក៏មិនមាន។ លុះសម័យជាខាងក្រោយមក បុរស​នោះឯង បានជាសះស្បើយ អំពី​អាពាធ​នោះ បរិភោគអាហារក៏បាន ទាំងកម្លាំងក្នុងខ្លួនក៏មាន។ ទើបបុរស​នោះ មានសេចក្តីត្រិះរិះ​យ៉ាងនេះ​ថា កាលពីមុន អាត្មាអញ មានអាពាធ ដល់​នូវ​សេចក្តីទុក្ខ វេទនា មានជម្ងឺធ្ងន់ បរិភោគអាហារ ក៏មិនបាន ទាំងកម្លាំងក្នុងខ្លួន ក៏​មិន​មាន ឥឡូវនេះ អាត្មាអញ បាន​ជា​សះ​ស្បើយ អំពីអាពាធនោះហើយ បរិភោគអាហារ ក៏​បាន ទាំងកម្លាំង​ក្នុងខ្លួន​ ក៏មាន។ បុរស​នោះ គប្បីបាននូវបាមោជ្ជៈ គប្បីបាននូវសេចក្តី​សោមនស្ស មានជាអំពី​អាពាធ​នេះ​ជា​ហេតុ។ ម្នាលមាណព មួយ​ទៀត ដូចជាបុរស​ដែលជាប់គុក លុះសម័យខាងក្រោយមក បុរស​នោះ​ បាន​រួចពីគុកនោះដោយសួស្តី ឥតមានភិតភ័យ ទាំងសេចក្តីបង់ខាតនៃ​ភោគៈ​ របស់បុរសនោះ សូម្បីបន្តិចបន្តួច ក៏មិនមាន។ ទើបបុរស​នោះ មានសេចក្តីត្រិះរិះ​យ៉ាង​នេះ​​ថា កាលពីមុន អាត្មាអញ ជាប់គុក ឥឡូវនេះ អាត្មាអញបាន​រួច​អំពីគុកនោះដោយសួស្តី ឥតមានភិតភ័យ ទាំង​សេចក្តី​បង់ខាតនៃ​ភោគៈ​ របស់អាត្មាអញ សូម្បីបន្តិចបន្តួច ក៏មិនមាន។ បុរស​នោះ គប្បី​បាននូវបាមោជ្ជៈ គប្បីបាននូវសេចក្តី​សោមនស្ស មានការរួចអំពីគុកនោះ ជាហេតុ។ ម្នាលមាណព មួយ​ទៀត ដូចជាបុរស ដែលជាទាសៈគេ តែងមិនបានធ្វើ​ការអ្វីមួយ ​តាម​អំពើ​ចិត្តរបស់ខ្លួន ប្រព្រឹត្ត​ទៅតាម​អំពើចិត្ត​របស់បុគ្គលដទៃ ទៅទីណា តាមសេចក្តី​ពេញចិត្ត​ខ្លួន ​មិនបានទេ។ លុះសម័យជាខាងក្រោយមក បុរស​នោះ បាន​រួច​អំពី​ភាវៈ​នៃខ្លួន ​ជាទាសៈគេនោះ ជាអ្នក​ធ្វើការងារអ្វីមួយ តាមអំពើចិត្តរបស់ខ្លួនបាន មិនប្រព្រឹត្ត​ទៅតាមអំពើចិត្តរបស់បុគ្គលដទៃ បានរួចជាអ្នកជា ទៅទីណា តាមសេចក្តីពេញចិត្ត​របស់​ខ្លួន​ក៏​បាន។ បុរស​នោះ មានសេចក្តី​ត្រិះរិះ​យ៉ាងនេះថា កាលពីមុន អាត្មាអញ ជាទាសៈគេ មិន​បានធ្វើ​ការអ្វីមួយ​តាមអំពើចិត្តរបស់ខ្លួន ប្រព្រឹត្ត​ទៅតាមអំពើចិត្ត​របស់​បុគ្គល​ដទៃ ទៅទីណា តាម​សេចក្តីពេញចិត្តខ្លួន​មិនបានឡើយ ឥឡូវនេះ អាត្មាអញ ​រួច​អំពី​​ភាវៈនៃខ្លួន​ជាទាសៈគេហើយ ជាអ្នក​ធ្វើការងារអ្វីមួយ ​តាមអំពើចិត្តរបស់ខ្លួនបាន មិនប្រព្រឹត្ត​ទៅ​តាម​អំពើចិត្តរបស់បុគ្គលដទៃ បានជាអ្នកជា ទៅទីណា តាមសេចក្តី​ពេញ​ចិត្ត​​ខ្លួនក៏បាន។ បុរស​នោះ គប្បីបាននូវបាមោជ្ជៈ បាននូវសេចក្តី​សោមនស្ស មានការរួច​អំពី​​ភាវៈនៃខ្លួន​ជាទាសៈគេនោះ ជាហេតុ។​ ម្នាលមាណព មួយ​ទៀត ដូចជា​បុរស​មាន​ទ្រព្យ មាន​ភោគៈ ដើរទៅកាន់ផ្លូវឆ្ងាយដាច់ស្រយាល ដែលជាផ្លូវរកអាហារបានដោយក្រ ជាផ្លូវប្រកប​ដោយ​ភ័យ​ចំពោះមុខ។ លុះសម័យខាងក្រោយមក បុរស​នោះ ​ក៏បានឆ្លងផុត អំពីផ្លូវ​ដាច់​ស្រយាល​នោះ បានដល់ទៅខាងក្នុងស្រុក ដែលជាទីក្សេម ឥតមានភិតភ័យ ដោយសួស្តី។ បុរស​នោះ មានសេចក្តីត្រិះរិះ​យ៉ាងនេះថា កាលពីមុន អាត្មាអញសោត ជាអ្នកមានទ្រព្យ មានភោគៈ បានដើរ​ទៅកាន់ផ្លូវឆ្ងាយ​ដាច់ស្រយាល ដែលជា​ផ្លូវរក​អាហារ​បានដោយក្រ ជាផ្លូវប្រកបដោយភ័យ​ចំពោះ​មុខ ឥឡូវនេះ អាត្មាអញ បានឆ្លង​ផុត​អំពី​​ផ្លូវឆ្ងាយ​ដាច់​ស្រយាល​នោះហើយ បានចូលមកដល់ខាងក្នុង​​ស្រុក ដែលជាទីក្សេម ឥតមានភិតភ័យ ដោយសួស្តី។​ បុរស​នោះ ក៏បាននូវបាមោជ្ជៈ បាននូវសេចក្តី​សោមនស្ស មានការដល់មក​ខាងក្នុងស្រុក ជាទីក្សេមនោះ ជាហេតុ យ៉ាងណាមិញ។​ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ​ពិចារណា​ឃើញ​នូវនីវរណៈទាំង៥ប្រការនេះ ក្នុងខ្លួន ដែលមិនទាន់​លះបង់បាន ដូច​ជាបំណុល ដូចជារោគ ដូចជាគុក ដូចជាអ្នករួច​ជាអ្នកជា ឬ​ដូចជា​ផ្លូវឆ្ងាយដាច់ស្រយាល ដូច្នោះ​ឯង។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុដែលពិចារណាឃើញ នូវ​នីវរណៈធម៌ទាំង៥ប្រការនេះ​ក្នុងខ្លួន ដែលលះបង់បានហើយ ដូចជា​មិនជំពាក់បំណុល ដូចជា​មិនមានរោគ ដូចរួច​អំពី​គុក ដូចជាអ្នក​រួចជាអ្នកជា ដូចជា​ទីដ៏ក្សេម ដូច្នោះឯង កាលបើ​ភិក្ខុនោះ ពិចារណា​ឃើញ​នូវនីវរណៈទាំង៥ប្រការនេះ​ក្នុង​ខ្លួន ដែលលះបង់បានហើយ បាមោជ្ជៈ គឺសេចក្តីរីករាយ រមែងកើតឡើង កាលបើភិក្ខុនោះ មានចិត្តរីករាយ​ហើយ បីតិក៏កើតឡើង កាលបើ​ភិក្ខុ​មាន​​ចិត្តប្រកបដោយបីតិហើយ កាយ រមែងស្ងប់រម្ងាប់ កាលបើភិក្ខុ​មានកាយ​ស្ងប់រម្ងាប់​ហើយ រមែង​ទទួលនូវសេចក្តីសុខ ចិត្តរបស់ភិក្ខុ ដែលមានសេចក្តី​សុខ រមែងតាំង​ខ្ជាប់។ ភិក្ខុនោះ ក៏ស្ងាត់ចាកកាមទាំងឡាយ ស្ងាត់​ចាក​ពូកអកុសលធម៌​ហើយ បានដល់នូវ​បឋមជ្ឈាន ដែលប្រកបដោយ​វិតក្កៈ ​វិចារៈ មានបីតិ និងសុខៈ កើតអំពីសេចក្តី​ស្ងាត់ ​សម្រាន្ត​ឥរិយាបថនៅ។ ភិក្ខុនោះ តែងញុំាងករជកាយនេះ ឲ្យជ្រួតជ្រាប ឲ្យស្កប់​ស្កល់ ឲ្យពេញលេញ ឲ្យផ្សព្វផ្សាយ ដោយបីតិ និងសុខៈ ដែលកើតអំពីសេចក្តីស្ងប់ស្ងាត់ ប្រទេសបន្តិចបន្តួច នៃកាយ​ទាំង​អស់ ​របស់ភិក្ខុនោះ ឈ្មោះថា មិនបានផ្សព្វផ្សាយ ដោយបីតិ និងសុខៈ ដែលកើត​អំពីសេចក្តីស្ងប់ស្ងាត់ មិនមានឡើយ។ ម្នាលមាណព ដូចជាអ្នកផ្ងូតទឹកក្តី​ កូនសិស្សរបស់អ្នកផ្ងូតទឹកក្តី ដែលជាអ្នកឈ្លាសវៃ រោយរាយ​នូវ​លំអិត​សម្រាប់ងូត ក្នុងភាជន៍សម្រិទ្ធិ ហើយស្រោច ប្រស់​ព្រំ​ដោយទឹក ឯដុំលំអិត សម្រាប់​ងូតនោះ ក៏រលាយទៅដោយទឹក ជ្រួតជ្រាបទៅក្នុងទឹក ច្រឡូកច្រឡំ​ទៅដោយទឹក ទាំង​ខាង​ក្នុង ខាងក្រៅ មិនបានខ្ចាត់ខ្ចាយពីគ្នាឡើយ ដូចម្តេចមិញ ម្នាលមាណព ភិក្ខុបានសម្រេច​បឋមជ្ឈាន ក៏ដូច្នោះឯង។បេ។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុស្ងាត់ចាក​កាម​ទាំងឡាយ​ហើយ ស្ងាត់ចាកអកុសលធម៌​ទាំងឡាយហើយ បានដល់នូវ​បឋមជ្ឈាន ដែល​ប្រកបដោយវិតក្កៈ វិចារៈ មានបីតិ និងសុខៈ កើតអំពីសេចក្តីស្ងាត់ សម្រាន្តឥរិយាបថនៅ ភិក្ខុនោះ តែងញុំាងករជកាយនេះ ឲ្យជ្រួតជ្រាប ឲ្យស្កប់ស្កល់ ឲ្យពេញលេញ ឲ្យផ្សព្វផ្សាយ ដោយបីតិ និងសុខៈ ដែលកើតអំពីសេចក្តីស្ងប់ស្ងាត់ ប្រទេសបន្តិចបន្តួច ​នៃ​កាយ​​ទាំង​អស់​របស់ភិក្ខុនោះ ឈ្មោះថា មិនបានផ្សព្វផ្សាយ ដោយបីតិ និងសុខៈ ដែល​កើត​​​អំពីសេចក្តីស្ងាត់ មិនមានឡើយ ដោយអំពើណា។ អំពើនេះឯង ជាសមាធិរបស់ភិក្ខុ​នោះ។

[១២៨] ម្នាលមាណព មួយវិញទៀត ភិក្ខុបានរម្ងាប់វិតក្កៈ វិចារៈហើយ ក៏បាន​ចូល​ដល់​ទុតិយជ្ឈាន ជាធម្មជាតជាក់ច្បាស់ក្នុងខ្លួន ប្រកបដោយ​សេចក្តីជ្រះថ្លា គឺសទ្ធា មាន​សភាពជាចិត្តខ្ពស់ឯង គ្មាន​វិតក្កៈ វិចារៈ មានតែបីតិ និងសុខៈ ដែលកើតអំពីសមាធិ គឺ​បឋមជ្ឈាន សម្រាន្តឥរិយាបថនៅ។ ភិក្ខុនោះ តែង​ញុំាងករជកាយនេះ ឲ្យជ្រួតជ្រាប ឲ្យស្កប់ស្កល់ ឲ្យពេញលេញ ឲ្យផ្សព្វផ្សាយ ដោយបីតិ និងសុខៈ ដែលកើតអំពីសមាធិ ប្រទេសបន្តិចបន្តួច​ នៃ​កាយ​​ទាំង​អស់ ​របស់ភិក្ខុនោះ ឈ្មោះថា មិនបានផ្សព្វផ្សាយ ដោយបីតិ និងសុខៈ ដែលកើត​អំពីសមាធិ មិនមានឡើយ។ ម្នាលមាណព ដូច​ជា​អន្លង់ទឹកដ៏ជ្រៅ មានទឹកជោរឡើង ប្រឡាយ​ជាទីហូរនៃ​ទឹក ក្នុងទិសខាងកើត នៃ​អន្លង់​ទឹក​នោះ ក៏មិន​មានឡើយ ប្រឡាយ​ជាទីហូរនៃ​ទឹកក្នុងទិសខាងត្បូង ក៏មិន​មាន ប្រឡាយ​ជាទីហូរនៃ​ទឹកក្នុងទិសខាងលិច ក៏មិន​មាន ប្រឡាយ​ជាទីហូរនៃ​ទឹក ក្នុងទិសខាងជើង ក៏មិន​មាន បើមានភ្លៀង​បង្អុរចុះនូវធារទឹក​ដោយប្រពៃ សព្វៗកាល ធារទឹកត្រជាក់ ក៏ស្រាប់តែ​ជោរឡើងអំពីអន្លង់ទឹកនោះ ហើយញុំាង​អន្លង់ទឹកនោះ ឲ្យជ្រួតជ្រាប ឆ្អែតស្កប់ស្កល់ បរិបូណ៌ ផ្សព្វផ្សាយដោយទឹកត្រជាក់នោះឯង ប្រទេស​បន្តិច​បន្តួច​នៃ​អន្លង់ទឹកទាំងអស់នោះ ឈ្មោះថា មិនបានផ្សព្វផ្សាយដោយទឹកត្រជាក់ មិនមាន​ឡើយ ដូចម្តេចមិញ ម្នាលមាណព ភិក្ខុដែលបានទុតិយជ្ឈាន ដ៏ដូច្នោះឯង។បេ។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុបានរម្ងាប់វិតក្កៈ និងវិចារៈហើយ។បេ។ បានដល់នូវទុតិយជ្ឈាន សម្រាន្ត​ឥរិយាបថ​នៅ ភិក្ខុនោះ តែងញុំាងករជកាយនេះ ឲ្យជ្រួតជ្រាប ឲ្យឆ្អែតស្កប់ស្កល់ ឲ្យពេញលេញ ឲ្យផ្សព្វផ្សាយ ដោយបីតិ និងសុខៈ ដែលកើតអំពីសមាធិ ប្រទេសបន្តិចបន្តួច​នៃ​កាយ​​ទាំង​អស់​របស់ភិក្ខុនោះ ឈ្មោះថា មិនបានផ្សព្វផ្សាយ ដោយបីតិ និងសុខៈ ដែលកើត​អំពី​សមាធិ មិនមានឡើយ ដោយអំពើណា។ អំពើនេះឯង ជាសមាធិរបស់ភិក្ខុនោះដែរ។

[១២៩] ម្នាលមាណព មួយវិញទៀត ភិក្ខុនឿយណាយ ចាកបីតិ ហើយ​ប្រកប​ដោយ​​ឧបេក្ខាផង មានសតិ និងសម្បជញ្ញៈផង ទទួល​នូវសុខ ដោយនាមកាយផង ព្រះអរិយៈ​ទាំងឡាយ តែងសរសើរនូវបុគ្គល ដែលបាន​តតិយជ្ឈានថា បុគ្គល​ដែលបាន​នូវ​តតិយជ្ឈាន មានចិត្តប្រកបដោយ​ឧបេក្ខា មានស្មារតី នៅជា​សុខ ដូច្នេះ ព្រោះ​តតិយជ្ឈាន​ណា ក៏បានដល់នូវតតិយជ្ឈាននោះ សម្រាន្តឥរិយាបថនៅ។ ភិក្ខុនោះ តែងញុំាងករជកាយនេះ ឲ្យជ្រួតជ្រាប ឲ្យឆ្អែតស្កប់ស្កល់ ឲ្យពេញលេញ ឲ្យផ្សព្វផ្សាយ ដោយសុខៈ ដែលប្រាសចាកបីតិ ប្រទេសបន្តិចបន្តួច ​នៃ​កាយ​​ទាំង​អស់​របស់​ភិក្ខុនោះ ឈ្មោះថា មិនបានផ្សព្វផ្សាយ ដោយសុខៈ ដែលប្រាសចាកបីតិ មិនមានឡើយ។ ម្នាលមាណព ដូចជាជលជាតិពួកខ្លះ គឺផ្កាព្រលិតក្តី ផ្កាឈូកក្រហមក្តី ផ្កាឈូកសក្តី ក្នុងត្រពាំង ព្រលិតក្តី ក្នុងត្រពាំង​ឈូកក្រហមក្តី ក្នុងត្រពាំងឈូកសក្តី ដុះក្នុងទឹក ចំរើនក្នុងទឹក លូតលាស់តាមទឹក លិចនៅក្នុងទឹក ឯជលជាតិទាំងនោះ តែងជ្រួតជ្រាប ឆ្អែតស្កប់ស្កល់ បរិបូណ៌ ផ្សព្វផ្សាយ ដោយទឹកត្រជាក់ រហូតដល់​ចុង រហូតដល់គល់ អវយវៈបន្តិចបន្តួច​ នៃ​ជលជាតិទាំង​អស់ គឺព្រលិតក្តី ឈូកក្រហមក្តី ឈូកសក្តី ឈ្មោះថា មិនបានផ្សព្វផ្សាយ ដោយទឹកត្រជាក់ មិនមានឡើយ ដូចម្តេចមិញ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ​ដែលបាន​តតិយជ្ឈាន ក៏ដូច្នោះឯង។បេ។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុនឿយណាយ​ចាក​បីតិហើយ​។បេ។ ក៏បានដល់នូវតតិយជ្ឈាន សម្រាន្ត​ឥរិយាបថនៅ ភិក្ខុនោះ​ញុំាងករជ​កាយ​នេះ​ ឲ្យជ្រួតជ្រាប ឆ្អែតស្កប់ស្កល់ ឲ្យពេញលេញ ឲ្យផ្សព្វផ្សាយ ដោយសុខៈ ដែលប្រាសចាក​បីតិ ប្រទេសបន្តិចបន្តួច ​នៃ​កាយ​​ទាំង​អស់​របស់ភិក្ខុនោះ ឈ្មោះថា មិនបានផ្សព្វផ្សាយ ដោយសុខៈ ដែលប្រាសចាកបីតិ មិនមានឡើយ ដោយអំពើណា។ អំពើនេះ ជាសមាធិរបស់ភិក្ខុនោះឯងដែរ។

[១៣០] ម្នាលមាណព មួយវិញទៀត ព្រោះលះបង់នូវសុខ ព្រោះលះបង់នូវទុក្ខ​ ព្រោះរំលត់នូវសោមនស្ស និងទោមនស្ស ក្នុងកាលមុនហើយ ភិក្ខុក៏បានដល់នូវ​ចតុត្ថជ្ឈាន មានអារម្មណ៍ ​មិនជាទុក្ខ មិនជាសុខ គឺជាឧបេក្ខា មានសតិដ៏បរិសុទ្ធ ដែលកើតអំពី​ឧបេក្ខា ​សម្រាន្តឥរិយាបថនៅ។ ភិក្ខុនោះ​ តែងញុំាងករជកាយ​នេះ ឲ្យផ្សព្វ​ផ្សាយ ដោយចិត្តបរិសុទ្ធ ផូរផង់ អង្គុយនៅ ឯប្រទេសបន្តិចបន្តួច​ នៃ​កាយ​​ទាំង​អស់​របស់​ភិក្ខុ​នោះ ឈ្មោះថា មិនបានផ្សព្វផ្សាយ ដោយចិត្តដ៏បរិសុទ្ធ ផូរផង់ មិនមានឡើយ។ ម្នាលមាណព ដូច​បុរស​យកសំពត់សស្អាត ដណ្តប់កាយ ព្រមទាំងក្បាល អង្គុយនៅ ប្រទេសបន្តិចបន្តួច ​នៃ​កាយ​​ទាំង​អស់ ​របស់បុរសនោះឯង ឈ្មោះថា មិនបានផ្សព្វផ្សាយ ដោយសំពត់​សស្អាត មិនមានឡើយ ដូចម្តេចមិញ ម្នាលមាណព។បេ។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ ព្រោះលះបង់នូវសុខៈ។បេ។ ក៏បានដល់នូវចតុត្ថជ្ឈាន សម្រាន្តឥរិយាបថនៅ ភិក្ខុ​នោះ​ តែងញុំាងករជកាយ​នេះ ឲ្យផ្សព្វ​ផ្សាយ ដោយចិត្តដ៏បរិសុទ្ធ ផូរផង់ អង្គុយនៅ ឯប្រទេសបន្តិចបន្តួច​ នៃ​កាយ​​ទាំង​អស់​របស់​ភិក្ខុ​នោះ ឈ្មោះថា មិនបានផ្សព្វផ្សាយ ដោយចិត្តដ៏បរិសុទ្ធ ផូរផង់ មិនមានឡើយ ដូច្នោះឯង ដោយអំពើណា អំពើនេះឯង ជាសមាធិ របស់ភិក្ខុនោះ។ ម្នាលមាណព នេះឯង ជាអរិយសមាធិក្ខន្ធនោះ ដែល​សម្តេច​ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់​បានពោលសរសើរហើយ ទាំង​ទ្រង់ណែនាំប្រជុំជននេះ ឲ្យ​ប្រតិបត្តិ ឲ្យតាំងនៅ ឲ្យប្រតិស្ឋាន ឯកិច្ច ដែលគួរធ្វើតទៅ ក្នុងសាសនានេះ នៅមាន​ទៀត។ សុភមាណព ពោលសរសើរថា បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ហេតុនេះអស្ចារ្យ​ណាស់ បពិត្រ​ព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ហេតុនេះ មិនធ្លាប់មាន បែរជាមានបាន បពិត្រព្រះអានន្ទ​ដ៏ចំរើន ក៏អរិយសមាធិក្ខន្ធនោះ​ បរិបូណ៌ហើយ មិនមែន​មិនបរិបូណ៌​ទេ បពិត្រ​ព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះករុណា មិនដែលឃើញនូវ​អរិយសមាធិក្ខន្ធ ដែល​បរិបូណ៌​ហើយ​យ៉ាងនេះ ក្នុងពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដទៃ ខាងក្រៅពុទ្ធសាសនានេះឡើយ បពិត្រ​ព្រះអានន្ទ​ដ៏ចំរើន ឯពួកសមណព្រាហ្មណ៍ដទៃ ខាងក្រៅពុទ្ធសាសនានេះ គង់​បាន​ឃើញ​អរិយសមាធិក្ខន្ធ ដែលបរិបូណ៌ហើយយ៉ាងនេះ ក្នុងខ្លួនដែរ តែសមណព្រាហ្មណ៍​ទាំង​នោះឯង ពេញចិត្តដោយគុណ ត្រឹមតែសមាធិក្ខន្ធប៉ុណ្ណោះថា ល្មមហើយដោយ​គុណ​ មានប្រមាណប៉ុណ្ណេះ សម្រេចហើយដោយគុណ មានប្រមាណ​ប៉ុណ្ណេះ ប្រយោជន៍​នៃ​សាមញ្ញគុណ យើងបានដល់ហើយដោយលំដាប់ កិច្ចនីមួយ ដែលយើង​ទាំងឡាយ​គប្បីធ្វើ​តទៅ មិនមានឡើយ។ ចំណែកព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ពោលយ៉ាង​នេះថា កិច្ចដែលគួរធ្វើតទៅ ក្នុងសាសនានេះ នៅមានទៀត។

[១៣១] មាណពសួរថា បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ចុះអរិយបញ្ញាខន្ធ ដែលព្រះ​គោតម​ដ៏ចំរើន ទ្រង់បានពោលសរសើរហើយ ទាំងបានណែនាំប្រជុំជននេះ ឲ្យតាំងនៅ ឲ្យប្រតិស្ឋាន នោះ តើដូចម្តេច។ ព្រះអានន្ទតបថា កាលបើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន បរិសុទ្ធ ផូរផង់ មិនមានទីទួល គឺកិលេស ប្រាសចាកឧបក្កិលេស មានសភាពជាចិត្តទន់ គួរដល់​ភាវនាកម្ម ជាចិត្តនឹងធឹង ​មិនញាប់​ញ័រទៅតាមអារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ ភិក្ខុនោះ រមែង​ផ្ចង់តម្រង់ បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បីញាណទស្សនៈ។³¹⁾ ភិក្ខុនោះ ដឹងច្បាស់​យ៉ាងនេះ​ថា កាយរបស់​អាត្មាអញនេះឯង មានរូប​ប្រកប​ដោយ​មហា​ភូតរូប​៤ កើតមកអំពីមាតា បិតា មានសេចក្តីចំរើន ដោយជាតិបាយ និងនំ មានការ​លាប ដុសខាត់ បំបាត់ក្លិនអាក្រក់ និងការគក់ច្របាច់ជានិច្ច និងការបែកធ្លាយ ខ្ចាត់ខ្ចាយទៅជា​ធម្មតា ក៏វិញ្ញាណរបស់អាត្មាអញនេះ អាស្រ័យនៅក្នុងកាយនេះ ជាប់​នៅ​ក្នុងកាយនេះ។ ម្នាលមាណព ដូចកែវពិទូរ្យដ៏ល្អ មានជាតិដ៏បរិសុទ្ធ មាន​ជ្រុង៨ ដែលជាង​បាន​ឆ្នៃ​ល្អ​ហើយ មានសម្បុរភ្លឺថ្លា ជ្រះថ្លាដោយវិសេស បរិបូណ៌​ដោយអាការទាំងពួង (មានដុស​លាង​ជាដើម) ប្រសិនបើគេដោតអំបោះទៅក្នុងកែវនោះ ជាអំបោះ​មានពណ៌​ខៀវក្តី លឿងក្តី ក្រហមក្តី សសុទ្ធក្តី សស្រទន់ក្តី បុរសដែលមានភ្នែកភ្លឺ គប្បី​យកកែវ​នោះ មកដាក់លើដៃ ហើយពិចារណាមើលថា នេះជាកែវពិទូរ្យដ៏ល្អ មាន​ជាតិដ៏បរិសុទ្ធ មានជ្រុង៨ ដែលជាងបានឆ្នៃល្អហើយ មានសម្បុរ​ភ្លឺថ្លា ជ្រះថ្លាដោយវិសេស បរិបូណ៌​ដោយអាការ​ទាំងពួង អំបោះដែលគេដោតក្នុងកែវនោះ ជាអំបោះ​មានពណ៌​ខៀវ​ក្តី លឿងក្តី ក្រហមក្តី សសុទ្ធក្តី សស្រទន់ក្តី យ៉ាងណាមិញ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ​ដែល​បាន​ញាណទស្សនៈ ក៏យ៉ាងនោះឯង។បេ។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ កាលបើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន បរិសុទ្ធ ផូរផង់ មិនមានទីទួល គឺកិលេស ប្រាសចាក​ឧបក្កិលេស មានសភាវពជាចិត្តទន់ គួរដល់​ភាវនាកម្ម ជាចិត្តនឹងធឹង ​មិនញាប់ញ័រ ទៅតាមអារម្មណ៍​យ៉ាងនេះហើយ តម្រង់​ផ្ចង់ បង្អោន​ចិត្តទៅ ដើម្បី​ញាណទស្សនៈ គឺវិបស្សនាញាណ ភិក្ខុ ក៏ដឹងច្បាស់​យ៉ាងនេះ​ថា កាយរបស់​អាត្មាអញនេះឯង មានរូប​ប្រកប​ដោយមហាភូតរូប៤ កើតអំពីមាតា បិតា មានសេចក្តីចំរើនដោយជាតិបាយ និងនំ មានការ​លាប ដុសខាត់ បំបាត់ក្លិនអាក្រក់ និងការគក់ច្របាច់ជានិច្ច និងការបែកធ្លាយ ខ្ចាត់ខ្ចាយទៅជា​ធម្មតា ក៏ឯវិញ្ញាណ​របស់​អាត្មា​អញនេះ អាស្រ័យនៅក្នុងកាយនេះ ជាប់​នៅ​ក្នុងកាយនេះ ដោយអំពើណា។ អំពើនេះឯង ជាបញ្ញារបស់ភិក្ខុនោះ។

[១៣២] ភិក្ខុនោះ កាលបើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន បរិសុទ្ធផូរផង់ មិនមានទីទួល គឺកិលេស ប្រាសចាកឧបក្កិលេស មានសភាពជាចិត្តទន់ គួរដល់​ភាវនាកម្ម ជាចិត្តនឹងធឹង​មិនញាប់​ញ័រទៅតាមអារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ ក៏តម្រង់ផ្ចង់បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បី​និមិ្មត​នូវកាយ ដែលសម្រេចអំពីចិត្ត។ ភិក្ខុនោះ ក៏និម្មិតនូវកាយដទៃ ចេញអំពីកាយនេះ មានរូប​សម្រេច​អំពីចិត្ត មានអវយវៈតូចធំ សព្វគ្រប់ មានឥន្ទ្រិយ​មិនថោកថយ។ ម្នាលមាណព ដូចជាបុរសដកបណ្តូលចេញ អំពីស្មៅយាប្លង បុរសនោះ មានសេចក្តីត្រិះរិះយ៉ាងនេះថា នេះជាស្មៅយាប្លង នេះជាបណ្តូល ឯស្មៅយាប្លងដទៃ បណ្តូលដទៃ តែថាបណ្តូល​ដែលអាត្មាអញដកចេញ​មក គឺដកអំពី​ស្មៅ​យាប្លង​ហ្នឹងឯង។ ម្នាលមាណព មួយទៀត ដូចជាបុរសហូត​ដាវ​ចេញ​អំពីស្រោម បុរសនោះ​រមែង​មាន​សេចក្តី​ត្រិះរិះ​យ៉ាងនេះថា នេះជាដាវ នេះជាស្រោម ឯដាវដទៃ ស្រោមដទៃ តែថាដាវដែលអាត្មាអញ​ហូតចេញ គឺហូតចេញមកអំពីស្រោមហ្នឹងឯង។ ម្នាលមាណព ពុំនោះសោត ដូចបុរស ទាញយកពស់​ចេញ​អំពី​ស្រោម បុរសនោះ មានសេចក្តីត្រិះរិះ​យ៉ាងនេះថា នេះជាពស់ នេះជាស្រោម ឯពស់ដទៃ ស្រោមដទៃ តែថាពស់​ដែល​អាត្មាអញ ទាញចេញពីស្រោម​ហ្នឹងឯង ដូចម្តេចមិញ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ ដែល​បាន​ញាណទស្សនៈ ក៏ដូច្នោះឯង។បេ។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ កាលបើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន។បេ។ ​មិនញាប់​ញ័រទៅតាមអារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ ក៏តម្រង់ផ្ចង់ បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បី​និមិ្មត​នូវ​កាយ ដែលសម្រេចមកអំពីចិត្ត ដោយអំពើណា។បេ។ អំពើនេះឯង ជាបញ្ញារបស់​ភិក្ខុនោះ។

[១៣៣] ភិក្ខុនោះ កាលបើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន បរិសុទ្ធផូរផង់ មិនមានទីទួល គឺកិលេស ប្រាស​ចាកឧបក្កិលេស មានសភាពជាចិត្តទន់ គួរដល់​ភាវនាកម្ម ជាចិត្តនឹងធឹង​មិនញាប់​ញ័រទៅតាមអារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ ក៏តម្រង់ផ្ចង់ បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បី​តាក់​តែង​ឫទ្ធិ។ ភិក្ខុនោះ រមែងបាននូវការ​តាក់តែងឫទ្ធិជាច្រើនប្រការ គឺថាមនុស្ស​ម្នាក់ ធ្វើ​ឲ្យ​ទៅជាមនុស្សច្រើននាក់ក៏បាន មនុស្ស​ច្រើននាក់ ធ្វើឲ្យទៅជាមនុស្សម្នាក់ក៏បាន ដើរទៅ​មិនជាប់ជំពាក់នឹងទីវាល ទីខាងក្រៅ ទីខាងក្រៅជញ្ជាំង ទីខាងក្រៅកំពែង និងទីខាង​ក្រៅ​ភ្នំ ដូចជាដើរទៅក្នុងអាកាសក៏បាន។ ភិក្ខុនោះ ធ្វើនូវការងើបឡើង ឬមុជចុះក្នុង​ផែន​ដី ដូចជាងើបឡើង ឬមុជចុះ​ក្នុងទឹកក៏បាន ដើរលើទឹក ក៏មិនបែកធ្លាយទឹក ហាក់ដូចជា​ដើរលើផែនដី​ក៏បាន ទៅឯអាកាសទាំងភ្នែន ដូចជាសត្វសកុណជាតិ ដែល​មានស្លាប​ក៏បាន យកដៃទៅស្ទាបអង្អែល​ ចាប់ពាល់ព្រះចន្ទ និង​ព្រះអាទិត្យទាំងនេះ ដែលមានឫទ្ធិ​ច្រើន​យ៉ាង​នោះ មានអានុភាពច្រើនយ៉ាងនេះក៏បាន ធ្វើអំណាច​ឲ្យប្រព្រឹត្តទៅ ដោយកាយ ដរាប​ដល់​ព្រហ្មលោកក៏បាន។ ម្នាលមាណព មួយទៀត ដូចជាស្មូនឆ្នាំងក្តី កូនសិស្ស​របស់​ស្មូនឆ្នាំងក្តី ដែលឈ្លាសវៃ កាលបើ​ដីស្អិតដែលគេធ្វើបរិកម្មល្អហើយ បើ​ប្រាថ្នានឹងធ្វើភាជន៍ដ៏ប្លែកណាៗ ក៏គប្បីធ្វើឲ្យសម្រេច​នូវភាជន៍នោះៗបាន ម្នាលមាណព ពុំនោះសោត ដូចជាងភ្លុកក្តី កូនសិស្ស​របស់​ជាងភ្លុកក្តី ដែលឈ្លាសវៃ កាលបើ​ភ្លុក​ដែល​គេ​ធ្វើបរិកម្មល្អហើយ បើចង់ធ្វើនូវ​គ្រឿង​ប្រើប្រាស់ ជាវិការៈនៃ​ភ្លុក​ដ៏​ប្លែក​ណាៗ គប្បីធ្វើ​ឲ្យសម្រេចនូវគ្រឿង​ប្រើប្រាស់ ជាវិការៈ​នៃ​ភ្លុក​ដ៏ប្លែកនោះៗបាន ម្នាលមាណព ពុំនោះ​សោត ដូចជាជាងមាសក្តី កូនសិស្សរបស់ជាងមាសក្តី ដែល​ឈ្លាស​វៃ កាលបើមាស​ដែល​គេ​ធ្វើបរិកម្ម​ល្អហើយ បើចង់ធ្វើគ្រឿង​ប្រើប្រាស់ ជាវិការៈ​នៃមាស​ដ៏​ប្លែក​ណាៗ ក៏គប្បីធ្វើ​ឲ្យ​សម្រេច​នូវ​គ្រឿង​ប្រើប្រាស់ ជាវិការៈនៃ​មាសដ៏ប្លែកនោះៗបាន ដូចម្តេចមិញ ម្នាល​មាណព ភិក្ខុ កាល​បើ​ចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន បរិសុទ្ធផូរផង់ មិនមានទីទួល គឺ​កិលេស ប្រាសចាក​ឧបក្កិលេស មាន​សភាព​ជា​ចិត្តទន់ គួរដល់​ភាវនាកម្ម ជាចិត្តនឹងធឹង​មិនញាប់​ញ័រទៅតាមអារម្មណ៍ យ៉ាង​នេះ​ហើយ ក៏តម្រង់ផ្ចង់បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បី​តាក់​តែង​​ឫទ្ធិបាន ភិក្ខុ​នោះ រមែងបាននូវ​ការតាក់តែង​ឫទ្ធិ ជាច្រើនប្រការ គឺមនុស្ស​ម្នាក់ ធ្វើ​ឲ្យ​ទៅជាមនុស្ស​ច្រើន​នាក់ក៏បាន។បេ។ ញុំាងអំណាច​ឲ្យប្រព្រឹត្តទៅ ដោយកាយ ដរាប​ដល់ព្រហ្មលោក​ក៏បាន។ អំពើនេះឯង ជាបញ្ញារបស់ភិក្ខុនោះ។

[១៣៤] ភិក្ខុនោះ កាលបើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន។បេ។ មិនញាប់​ញ័រទៅតាមអារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ ក៏តម្រង់ផ្ចង់បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បី​ទិព្វសោតធាតុ (ត្រចៀកទិព្វ)។ ភិក្ខុនោះ រមែងឮនូវសម្លេងពីរយ៉ាងបាន គឺសម្លេងជាទិព្វ១ សម្លេងជារបស់​មនុស្សធម្មតា១ ដែល​នៅក្នុងទីឆ្ងាយក្តី ក្នុងទីជិតក្តី ដោយទិព្វសោតធាតុ ដ៏បរិសុទ្ធ កន្លងបង់នូវ​សោតធាតុ​ ជារបស់មនុស្សធម្មតា។ ម្នាលមាណព ដូច​បុរស អ្នកដើរ​ទៅកាន់​ផ្លូវឆ្ងាយ បុរសនោះ ឮសម្លេងស្គរធំក្តី សម្លេងសំភោរក្តី សម្លេងស័ង្ខក្តី សម្លេងស្គរជ័យក្តី សម្លេងស្គរតូចក្តី បុរសនោះ ក៏មាន​សេចក្តីត្រិះរិះយ៉ាងនេះថា សម្លេងស្គរធំដូច្នេះក្តី សម្លេងសំភោរដូច្នេះ​ក្តី សម្លេងស័ង្ខដូច្នេះក្តី សម្លេងស្គរជ័យដូច្នេះក្តី សម្លេងស្គរតូចដូច្នេះក្តី ដូចម្តេចមិញ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ ដែលបានទិព្វសោតធាតុ ក៏ដូច្នោះឯង។បេ។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ កាលបើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន។បេ។ មិនញាប់ញ័រទៅតាមអារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ រមែងឮសម្លេងពីរយ៉ាងបាន គឺសម្លេងជាទិព្វ១ សម្លេងជារបស់​មនុស្សធម្មតា១ ដែលនៅ​ក្នុង​ទី​ឆ្ងាយ​ក្តី ក្នុងទីជិតក្តី ដោយទិព្វសោតធាតុ ដ៏បរិសុទ្ធស្អាត កន្លងបង់​នូវសោតធាតុ ជា​របស់​មនុស្សធម្មតា។ អំពើនេះឯង ជាបញ្ញារបស់ភិក្ខុនោះ។

[១៣៥] ភិក្ខុនោះ កាលបើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន បរិសុទ្ធផូរផង់ មិនមានទីទួល គឺកិលេស ប្រាស​​ចាកឧបក្កិលេស មានសភាពជាចិត្តទន់ គួរដល់​ភាវនាកម្ម ជាចិត្តនឹងធឹង ​មិនញាប់​ញ័រទៅតាមអារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ ក៏តម្រង់ផ្ចង់បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បី​ចេតោបរិយញ្ញាណ គឺការកំណត់ដឹង​នូវចិត្តនៃសត្វដទៃ។ ភិក្ខុនោះ ក៏កំណត់ដឹង​នូវ​ចិត្ត​របស់ពួកសត្វដទៃ បុគ្គលដទៃ ដោយចិត្ត​របស់ខ្លួន​បាន គឺចិត្តដែលប្រកបដោយរាគៈក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តប្រកបដោយរាគៈ ចិត្តដែល​ប្រាស​ចាក​រាគៈក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តប្រាសចាករាគៈ ចិត្តដែលប្រកបដោយទោសៈ​ក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្ត​ប្រកប​ដោយ​ទោសៈ ចិត្តដែល​ប្រាស​ចាកទោសៈក្តី ក៏ដឹង​ច្បាស់​ថា ចិត្តប្រាសចាកទោសៈ ចិត្ត​ដែល​ប្រកប​ដោយមោហៈក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តប្រកបដោយមោហៈ ចិត្តដែល​ប្រាស​ចាក​មោហៈក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្ត​ប្រាសចាក​មោហៈ ចិត្តដែលរួញថយក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តរួញថយ ចិត្តដែលរាយមាយក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តរាយមាយ ចិត្តដែលជាមហគ្គតៈ គឺចិត្តដល់នូវ​ភាវៈ​ជាធំ បានខាងរូបាវចរ និងអរូបាវចរក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តជាមហគ្គតៈ ចិត្តដែលមិនមែន​ជា​មហគ្គតៈ គឺកាមាវចរក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តមិនមែនជាមហគ្គតៈ ចិត្តដែលជាសឧត្តរៈ គឺកាមាវចរក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តជាសឧត្តរៈ ចិត្តដែលជាអនុត្តរៈ គឺ រូបាវចរ និងអរូបាវចរក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តជាអនុត្តរៈ ចិត្តដែល​តាំងខ្ជាប់ខ្ជួនក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន ចិត្តដែល​មិនទាន់បានតាំងខ្ជាប់ខ្ជួនក្តី³²⁾ ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្ត​មិនទាន់បានតាំងខ្ជាប់​ខ្ជួន​ ចិត្តដែលរួចស្រឡះ (ចាកកិលេស) ហើយក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តរួចស្រឡះហើយ ចិត្តដែលមិនទាន់រួចស្រឡះ​ក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តមិនទាន់​រួចស្រឡះ។ ម្នាលមាណព ដូច​ស្ត្រីក្តី បុរសក្តី ដែល​នៅក្មេង ជាក្រមុំ កម្លោះ នៅកំពុងចូលចិត្ត នឹង​គ្រឿងប្រដាប់​តាក់​តែង​រាង​កាយ កាល​ឆ្លុះ​មើល​ស្រមោល​មុខ របស់ខ្លួន​នៅក្នុងកញ្ចក់ ដ៏ស្អាត ផូរផង់ក្តី ក្នុងភាជន៍​ដ៏ពេញ​ដោយទឹក​ថ្លាក្តី បើស្រមោលមុខរបស់ខ្លួន ប្រកបដោយទោស មានមុន (ជាដើម)ក្តី ក៏ដឹងថា ​ប្រកប​ដោយទោស បើស្រមោលមុខរបស់ខ្លួន មិនប្រកបដោយទោសក្តី ក៏ដឹងថា មិន​ប្រកប​ដោយទោស ដូចម្តេចមិញ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ​ដែលបាន​ចេតោបរិយញ្ញាណ ក៏ដូច្នោះឯង។បេ។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ កាលបើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន។បេ។ មិនញាប់​ញ័រ​ទៅ​តាម​អារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ ក៏តម្រង់ផ្ចង់​បង្អោន​​ចិត្ត​ទៅ ដើម្បី​ចេតោបរិយញ្ញាណ។ ភិក្ខុនោះ ក៏កំណត់ដឹងនូវ​ចិត្តរបស់ពួក​សត្វ​ដទៃ បុគ្គលដទៃ ដោយចិត្ត​របស់ខ្លួន គឺចិត្ត​ដែល​ប្រកប​ដោយ​រាគៈក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តប្រកបដោយរាគៈ។បេ។ ចិត្តមិនទាន់បាន​រួច​ស្រឡះ​ក្តី ក៏ដឹងច្បាស់ថា ចិត្តមិនទាន់បាន​រួចស្រឡះ ដោយអំពើណា។ អំពើនេះឯង ជាបញ្ញារបស់ភិក្ខុនោះ។

[១៣៦] ភិក្ខុនោះ កាលបើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន។បេ។ មិនញាប់​ញ័រទៅតាមអារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ ក៏តម្រង់ផ្ចង់បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បី​បុព្វេនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ។ ភិក្ខុនោះ ក៏រលឹកនូវខន្ធ ដែលសត្វអាស្រ័យ​នៅ ក្នុងកាលមុនជាច្រើនប្រការ រលឹកខន្ធដូចម្តេច គឺរលឹក​បាន​១ជាតិ ២ជាតិ ៣ជាតិ ៤ជាតិ ៥ជាតិ ១០ជាតិ ២០ជាតិ ៣០ជាតិ ៤០ជាតិ ៥០ជាតិ ១០០ជាតិ ១ពាន់ជាតិ ១សែនជាតិក៏បាន រលឹកនូវសំវដ្តកប្បជាច្រើនក៏បាន វិវដ្តកប្បជាច្រើនក៏បាន ​សំវដ្តវិវដ្តកប្បជាច្រើនក៏បានថា អាត្មាអញ បានកើត​ក្នុង​ភព​ឯណោះ មានឈ្មោះយ៉ាងនេះ មានគោត្រយ៉ាងនេះ មានសម្បុរ​យ៉ាងនេះ មានអាហារ​យ៉ាង​នេះ បានទទួលសុខ និងទុក្ខ​យ៉ាងនេះ មានកំណត់​អាយុត្រឹមប៉ុណ្ណេះ លុះអាត្មា​អញ​ច្យុត​ចាកអត្តភាពនោះហើយ ក៏បានទៅកើត​ក្នុងភព​ឯណោះ ដែល​ទៅកើតក្នុងភពនោះ ក៏មានឈ្មោះយ៉ាងនេះ មានគោត្រយ៉ាងនេះ មាន​សម្បុរ​​យ៉ាងនេះ មានអាហារយ៉ាងនេះ បានទទួលសុខ និងទុក្ខ​យ៉ាងនេះ មានកំណត់​អាយុត្រឹមប៉ុណ្ណេះ លុះច្យុត​ចាកអត្តភាពនោះហើយ ក៏បានមកកើត​ក្នុងភពនេះ។ ភិក្ខុនោះ រលឹក​បាននូវខន្ធ ដែលខ្លួន​អាស្រ័យ​នៅ ក្នុងកាលមុនជាច្រើនប្រការ ព្រមទាំងអាការ គឺសម្បុរ និងអាហារ​ជាដើម ព្រមទាំងឧទ្ទេស គឺឈ្មោះ និងគោត្រយ៉ាងនេះ។ម្នាលមាណព ដូច​បុរស ចេញអំពីស្រុក​របស់ខ្លួន ហើយទៅកាន់ស្រុកដទៃ ​ចេញ​អំពីស្រុកនោះ ហើយទៅកាន់​ស្រុកដទៃទៀត បុរសនោះឯង ក៏ត្រឡប់​មកពីស្រុកនោះ ហើយមកកាន់ស្រុករបស់ខ្លួនវិញ ហើយបុរសនោះ ក៏នឹងរលឹកឃើញយ៉ាងនេះថា អាត្មាអញ បានចេញអំពីស្រុក​របស់ខ្លួន ហើយទៅកាន់ស្រុកឯណោះ ដែលទៅដល់ស្រុកនោះ អាត្មាអញ បានឈរយ៉ាងនេះ បានអង្គុយយ៉ាងនេះ បាននិយាយយ៉ាងនេះ នៅស្ងៀម​យ៉ាងនេះ លុះអាត្មាអញ ​ចេញ​អំពីស្រុកនោះហើយ ទៅកាន់​ស្រុកឯណោះ ដែលទៅដល់ស្រុក​នោះ អាត្មាអញ បានឈរយ៉ាងនេះ បានអង្គុយយ៉ាងនេះ បាននិយាយយ៉ាងនេះ នៅស្ងៀម​យ៉ាងនេះ ឥឡូវ​នេះ អាត្មាអញ ត្រឡប់មកពីស្រុកនោះ មកកាន់​ស្រុក​របស់​ខ្លួនវិញហើយ ដូចម្តេចមិញ ម្នាលមាណព ភិក្ខុដែលបានបុព្វេនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ ក៏ដូច្នោះឯង។បេ។ ម្នាលមាណព​ ភិក្ខុ កាល​បើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន។បេ។ មិនញាប់​ញ័រទៅតាមអារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ ក៏តម្រង់ផ្ចង់បង្អោន​ចិត្តទៅ ដើម្បី​បុព្វេនិវាសានុស្សតិញ្ញាណ ភិក្ខុនោះ ក៏រលឹកនូវ​បុព្វេនិវាសជាច្រើនប្រការ រលឹក​បានដូចម្តេច គឺរលឹកបាន​១ជាតិ ២ជាតិ​។បេ។ ភិក្ខុនោះ រលឹកបាននូវបុព្វេនិវាសជាច្រើនប្រការ ព្រមទាំងអាការ ព្រមទាំងឧទ្ទេស យ៉ាងនេះ ដោយអំពើណា។ អំពើនេះឯង ជាបញ្ញារបស់បុរសនោះ។

[១៣៧] ភិក្ខុនោះ កាលបើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន។បេ។ មិនញាប់​ញ័រទៅតាមអារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ ក៏តម្រង់ផ្ចង់បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បីសត្តានំចុតូបបាតញ្ញាណ គឺសេចក្តី​ដឹងនូវចុតិ និងបដិសន្ធិនៃសត្វទាំងឡាយ។ ភិក្ខុនោះ មានចក្ខុដូចជាទិព្វ ដ៏បរិសុទ្ធ កន្លង​បង់​នូវចក្ខុ​ជារបស់នៃមនុស្សធម្មតា រមែងឃើញ​នូវ​សត្វទាំងឡាយ ដែលច្យុត ដែល​កើត​ ជាសត្វថោកទាប ឧត្តម មានសម្បុរល្អ មានសម្បុរអាក្រក់ មានគតិល្អ មានគតិអាក្រក់ ដឹងច្បាស់​នូវ​សត្វ ដែលប្រព្រឹត្តទៅតាមកម្មរបស់ខ្លួនថា អើហ្ន៎ សត្វទាំងអម្បាលនេះ ប្រកប​ដោយ​កាយទុច្ចរិត ប្រកបដោយ​វចីទុច្ចរិត ប្រកបដោយ​មនោទុច្ចរិត ជាអ្នក​ដៀល​ព្រះអរិយៈ​បុគ្គលទាំង​ឡាយ ជាមិច្ឆាទិដ្ឋិ ប្រកាន់​អំពើជាមិច្ឆាទិដ្ឋិ សត្វទាំងនោះ លុះ​រំលាង​កាយទៅបន្ទាប់អំពីមរណៈ ក៏ទៅកើត​ក្នុងអបាយ³³⁾ ទុគ្គតិ³⁴⁾ វិនិបាត³⁵⁾ នរក³⁶⁾ មួយ​សោត អើហ្ន៎ សត្វទាំងអម្បាលនេះ ប្រកបដោយ​កាយសុចរិត ប្រកបដោយ​វចីសុចរិត ប្រកបដោយ​មនោសុចរិត មិនតិះដៀល​នូវ​ព្រះអរិយបុគ្គលទាំង​ឡាយ ជាសម្មាទិដ្ឋិ ប្រកាន់នូវ​អំពើជាសម្មាទិដ្ឋិ សត្វទាំងនោះ លុះដល់រំលាងកាយទៅ បន្ទាប់​អំពី​មរណៈ ក៏ទៅកើតក្នុងលោក គឺមនុស្ស សុគតិ និងសួគ៌ ភិក្ខុនោះ មានចក្ខុដូចជាទិព្វ ដ៏​បរិសុទ្ធ កន្លងបង់នូវចក្ខុ​ជារបស់​មនុស្ស​ធម្មតា រមែងឃើញ​នូវ​សត្វទាំងឡាយ ដែលច្យុត ដែលកើត ជាសត្វទាបថោក ឧត្តម មានសម្បុរល្អ មានសម្បុរអាក្រក់ មានគតិល្អ មាន​គតិ​អាក្រក់ ដឹងច្បាស់​នូវ​សត្វទាំងឡាយ ដែលប្រព្រឹត្តទៅតាមកម្មរបស់ខ្លួន ដោយ​ប្រការ​ដូច្នេះឯង។ ម្នាលមាណព ​ដូចជា​ប្រាសាទ ដែលតាំងនៅក្បែរផ្លូវត្រឡែងកែង ជាកណ្តាល​ក្រុង បុរសដែលមានភ្នែក (ភ្លឺ) ឈរនៅ​លើប្រាសាទនោះ គប្បី​ឃើញ​នូវមនុស្សទាំងឡាយ ដែលចូលទៅកាន់ផ្ទះក្តី ចេញអំពីផ្ទះក្តី ត្រាច់សញ្ចរអំពី​ច្រកផ្លូវ ទៅកាន់ថ្នល់ក្តី ដែល​អង្គុយ​ក្បែរផ្លូវត្រឡែងកែង នាកណ្តាលក្រុងក្តី បុរសនោះ គប្បីដឹងច្បាស់​ យ៉ាងនេះថា មនុស្សទាំងនុ៎ះ ដើរចូលមកកាន់ផ្ទះ មនុស្សទាំងនុ៎ះ​ ចេញមក​អំពី​ផ្ទះ មនុស្សទាំងនុ៎ះ សញ្ចរអំពី​ច្រកផ្លូវ ទៅកាន់ថ្នល់ មនុស្សទាំងនុ៎ះ អង្គុយ​នៅ​ក្បែរ​ផ្លូវ​ត្រឡែងកែង នាកណ្តាល​ក្រុង ដូចម្តេចមិញ​ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ ដែលបានសត្តានំចុតូបបាតញ្ញាណ ក៏ដូច្នោះឯង។បេ។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ កាលបើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន។បេ។ មិនញាប់​ញ័រ​ទៅ​តាម​អារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ ក៏​តម្រង់ ផ្ចង់បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បីសត្តានំចុតូបបាតញ្ញាណ។ ភិក្ខុនោះ មានចក្ខុដូចជាទិព្វ ដ៏បរិសុទ្ធ កន្លងបង់នូវចក្ខុ​ជារបស់មនុស្សធម្មតា រមែង​ឃើញ​​នូវ​សត្វទាំងឡាយ ដែលច្យុត ដែលកើត ជាសត្វទាបថោក ឧត្តម មាន​សម្បុរ​ល្អ មាន​សម្បុរ​អាក្រក់ មានគតិល្អ មានគតិអាក្រក់ ដឹងច្បាស់​នូវ​សត្វ ដែល​ប្រព្រឹត្តទៅ តាម​កម្ម​របស់​ខ្លួន ដោយអំពើណា។ អំពើនេះឯង ជាបញ្ញារបស់ភិក្ខុនោះ។

[១៣៨] ភិក្ខុនោះ កាលបើចិត្តតាំងខ្ជាប់ខ្ជួន បរិសុទ្ធ ផូរផង់ មិនមានទីទួល គឺ​កិលេស ប្រាស​​​ចាកឧបក្កិលេស មានសភាពជាចិត្តទន់ គួរដល់​ភាវនាកម្ម ជាចិត្តនឹងធឹង ​មិនញាប់​ញ័រទៅតាមអារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ ក៏តម្រង់ផ្ចង់បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បី​ អាសវក្ខយញ្ញាណ គឺសេចក្តីដឹងនូវធម៌ ជាគ្រឿងអស់​ទៅនៃ​អាសវៈ។ ភិក្ខុនោះ ក៏​ដឹង​តាមពិតថា នេះជាទុក្ខ ដឹងតាមពិតថា នេះជាហេតុនាំឲ្យកើតទុក្ខ ដឹងតាមពិតថា នេះ​ជាសេចក្តីរលត់ទុក្ខ ដឹងតាមពិតថា នេះជាបដិបទា នាំឲ្យបានដល់នូវ​សេចក្តី​រលត់ទុក្ខ ដឹងតាមពិតថា នេះជាអាសវៈ ដឹងតាមពិតថា ធម៌នេះ ជាហេតុនាំឲ្យកើតអាសវៈ ដឹងតាមពិតថា នេះជាសេចក្តី​រលត់​អាសវៈ ដឹងតាមពិតថា នេះជាបដិបទា នាំឲ្យ​បានដល់​នូវសេចក្តី​រលត់អាសវៈ។ កាលបើភិក្ខុនោះដឹងយ៉ាងនេះ ឃើញយ៉ាងនេះហើយ ចិត្ត​ក៏​ផុត​ស្រឡះ​ ចាក​កាមាសវៈផង ចិត្តក៏ផុត​ស្រឡះ​ ចាក​ភវាសវៈផង ចិត្តក៏ផុតស្រឡះ ចាក​អវិជ្ជាសវៈផង។ កាលបើចិត្តផុតស្រឡះហើយ សេចក្តី​ដឹងក៏កើតឡើងថា ចិត្ត​ផុត​ស្រឡះ​ហើយ។ ភិក្ខុនោះ ក៏ដឹងច្បាស់ថា កំណើតអស់ហើយ មគ្គព្រហ្មចរិយៈ អាត្មាអញ បាន​ប្រព្រឹត្ត​​គ្រប់គ្រាន់ហើយ សោឡសកិច្ច អាត្មាអញ បានធ្វើ​ស្រេចហើយ ករណីយកិច្ចដទៃ ប្រព្រឹត្តទៅ ​ដើម្បី​សោឡសកិច្ចនេះទៀត មិនមានឡើយ។ ម្នាលមាណព ដូច​ជាអន្លង់ទឹក លើកំពូល​ភ្នំ ដែលថ្លាឈ្វេង ឥតមានកករល្អក់ បុរសដែល​មានភ្នែកភ្លឺ ឈរទៀប​មាត់​នៃអន្លង់​ទឹក​នោះ គប្បីឃើញនូវខ្យង និងគ្រំក្តី ដុំក្រួស និងបំណែកក្តី ហ្វូង​ត្រីដែល​ហែល​ទៅមក ឬឋិតនៅក្តី បុរសនោះ ក៏មានសេចក្តី​ត្រិះរិះយ៉ាងនេះថា អន្លង់ទឹក​នេះឯង ថ្លាឈ្វេង ឥតមានកករល្អក់ ខ្យង និងគ្រំទាំងឡាយនេះក្តី ដុំក្រួស និងបំណែក​ទាំងឡាយនេះក្តី ហ្វូងត្រីទាំង​ឡាយនេះ ដែលកំពុងហែលទៅមក ឬកំពុង​ឋិតនៅក្តី ក្នុងអន្លង់ទឹកនោះ យ៉ាងណាមិញ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ ដែលបានអាសវក្ខយញ្ញាណ ក៏​យ៉ាង​នោះឯង។បេ។ ម្នាលមាណព ភិក្ខុ កាលបើចិត្ត​តាំងខ្ជាប់ខ្ជួន។បេ។ មិនញាប់​ញ័រ​ទៅ​តាម​អារម្មណ៍ យ៉ាងនេះហើយ ក៏តម្រង់ផ្ចង់បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បីអាសវក្ខយញ្ញាណ។ ភិក្ខុនោះ ក៏​ដឹង​តាម​ពិត​ថា នេះជាទុក្ខ។បេ។ ដឹងតាមពិតថា នេះជាបដិបទា នាំឲ្យ​បានដល់​នូវ​សេចក្តីរលត់អាសវៈ។ ភិក្ខុនោះ កាលបើដឹងយ៉ាងនេះ ឃើញយ៉ាងនេះហើយ ចិត្តក៏ផុតស្រឡះ​ចាក​កាមាសវៈផង ចិត្តក៏ផុត​ស្រឡះ​ចាក​ភវាសវៈផង ចិត្តក៏ផុតស្រឡះ ចាកអវិជ្ជាសវៈផង។ កាលបើចិត្តផុតស្រឡះហើយ សេចក្តី​ដឹងក៏កើតឡើងថា ចិត្តផុតស្រឡះហើយ។ ភិក្ខុនោះ ក៏ដឹងច្បាស់ថា កំណើតនៃ​អាត្មាអញ​អស់​ហើយ មគ្គព្រហ្មចរិយៈ អាត្មាអញ បានប្រព្រឹត្ត​គ្រប់គ្រាន់ហើយ សោឡសកិច្ច អាត្មាអញ ក៏បាន​ធ្វើ​​ស្រេចហើយ ករណីយកិច្ចដទៃ នៃអាត្មាអញ ដែលប្រព្រឹត្តទៅ​ ដើម្បីសោឡសកិច្ច​នេះ​ទៀត មិន​មាន​ឡើយ ដោយអំពើណា។ អំពើនេះឯង ជាបញ្ញារបស់ភិក្ខុនោះ។

[១៣៩] ម្នាលមាណព នេះឯងជាអរិយបញ្ញាខន្ធ ដែលព្រះមានព្រះភាគអង្គ​នោះ ទ្រង់បានពោលសរសើរហើយ ទាំងបានណែនាំប្រជុំជននេះ ឲ្យតាំងនៅ ឲ្យប្រតិស្ឋាន កិច្ចដែលគួរធ្វើតទៅទៀត ក្នុងសាសនានេះ មិនមានឡើយ។ សុភមាណព ពោល​សរសើរ​ថា បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន អស្ចារ្យ​ណាស់ បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ហេតុនេះ មិនធ្លាប់​មាន បែរជាមានបាន បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន អរិយបញ្ញាខន្ធនោះ​ បរិបូណ៌ហើយ មិនមែន​​មិនបរិបូណ៌​ទេ បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះករុណា មិនដែលឃើញនូវ​អរិយបញ្ញាខន្ធ ដែល​បរិបូណ៌​​យ៉ាងនេះ ក្នុងសមណព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដទៃ ខាង​ក្រៅ​ពុទ្ធ​សាសនានេះឡើយ កិច្ចនីមួយ ដែលយើងទាំងឡាយ គប្បីធ្វើ​តទៅទៀត មិនមានឡើយ។ បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ពីរោះណាស់ បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ពីរោះ​ណាស់ បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ធម៌ដែលលោកម្ចាស់ សំដែងហើយ ដោយ​អនេក​បរិយាយ យ៉ាងនេះ (ភ្លឺច្បាស់ណាស់) ដូចជាគេ​ផ្ងារនូវភាជន៍ ដែលផ្កាប់ ឬ​ដូចជា​គេ​បើក​បង្ហាញ​របស់ដែល​កំបាំង ពុំនោះ ដូចជាគេ​ប្រាប់​ផ្លូវ ដល់អ្នកវង្វេងផ្លូវ ពុំនោះសោត ដូចជា​គេ​បំភ្លឺ​ប្រទីប ​ក្នុង​ទី​ងងឹត​ ដោយគិតថា មនុស្សដែល​មានចក្ខុ​ (ភ្លឺ) នឹងមើលឃើញរូប​ទាំងឡាយ បពិត្រព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះករុណានេះ សូមដល់នូវ​ព្រះគោតម​ដ៏​ចំរើន​ផង ព្រះធម៌ផង ព្រះភិក្ខុសង្ឃផង ជាសរណៈ ចាប់ដើមតាំងអំពី​ថ្ងៃនេះទៅ សូមព្រះអានន្ទដ៏ចំរើន ជ្រាបនូវខ្ញុំព្រះករុណាថា ជាឧបាសក ដល់នូវ​សរណគមន៍ ស្មើដោយជីវិត។

[១៤០] ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ។ សម័យមួយ ព្រះមានព្រះភាគជាម្ចាស់ ទ្រង់គង់​នៅក្នុងបាវារិកម្ពវ័ន ជិតស្រុក​នាលន្ទា។ គ្រានោះ គហបតិបុត្រ ឈ្មោះកេវដ្តៈ ចូលទៅ​គាល់​ព្រះមានព្រះភាគ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏ថ្វាយបង្គំ​ព្រះមានព្រះភាគ ហើយអង្គុយ​ក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះកេវដ្តៈគហបតិបុត្រ អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ ទើប​ក្រាបបង្គំទូលសេចក្តីនេះ នឹងព្រះមានព្រះភាគថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ស្រុកនាលន្ទា​នេះ ជាស្រុកស្តុកស្តម្ភ បរិបូណ៌ (ដោយ​ទ្រព្យរបស់ផ្សេងៗ) មានជនច្រើន មានមនុស្ស​កុះករ មានមនុស្សជ្រះថ្លា​ក្រាស់ក្រែល ចំពោះព្រះមានព្រះភាគ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ភិក្ខុ​ណា អាចនឹងធ្វើឥទ្ធិបាដិហារ្យ ឲ្យក្រៃលែងជាងមនុស្សធម៌ គឺកុសលកម្ម១០ សូម​ព្រះមានព្រះភាគ បង្គាប់​ភិក្ខុនោះ១រូប (ឲ្យធ្វើ) កាលបើយ៉ាងនេះ អ្នកស្រុកនាលន្ទានេះ ក៏​នឹងរឹងរឹតតែជ្រះថ្លាឡើង ក្នុងព្រះមានព្រះភាគ។ កាលកេវដ្តគហបតិបុត្រ ក្រាបបង្គំ​ទូល​យ៉ាងនេះហើយ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់នឹងកេវដ្តគហបតិបុត្រថា ម្នាល​កេវដ្តៈ តថាគត មិនសំដែងធម៌ដល់ភិក្ខុ​ទាំងឡាយយ៉ាងនេះថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ អ្នកទាំងឡាយ​ ចូរមកធ្វើបាដិហារ្យ ឲ្យក្រៃលែងជាងមនុស្សធម៌ ដល់ពួកគ្រហស្ថ អ្នក​ស្លៀក​ពាក់សដូច្នេះឡើយ។ កេវដ្តគហបតិបុត្រ បានក្រាបបង្គំទូលសេចក្តីនេះ នឹងព្រះមានព្រះភាគ ជាគំរប់២ដងទៀតថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គ មិនបានតាំង​ព្រះមានព្រះភាគ (ឲ្យសំដែង)ទេ ខ្ញុំព្រះអង្គ គ្រាន់តែក្រាបបង្គំទូល​យ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ស្រុកនាលន្ទា​នេះ ជាស្រុកស្តុកស្តម្ភ បរិបូណ៌ (ដោយ​ទ្រព្យរបស់ផ្សេងៗ) មានជនច្រើន មានមនុស្ស​កុះករ មានមនុស្សជ្រះថ្លា​ក្រាស់ក្រែល ចំពោះព្រះមានព្រះភាគ បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ភិក្ខុ​ណា អាចនឹងធ្វើឥទ្ធិបាដិហារ្យ ឲ្យក្រៃលែងជាងមនុស្សធម៌បាន សូម​ព្រះមានព្រះភាគ បង្គាប់​ភិក្ខុនោះ១រូប (ឲ្យធ្វើ) កាលបើយ៉ាងនេះ អ្នកស្រុកនាលន្ទានេះ ​នឹងរឹងរឹតតែជ្រះថ្លាឡើង ក្នុងព្រះមានព្រះភាគ។ (កេវដ្តគហបតិបុត្រ ក្រាបបង្គំ​ទូលនូវសេចក្តីនេះទៀត) ជាគំរប់៣ដងផង។បេ។

[១៤១] ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលកេវដ្តៈ បាដិហារ្យ៣យ៉ាងនេះ ដែល​តថាគត ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ហើយ ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តម ដោយខ្លួនឯងហើយ អាចនឹងសំដែង​បាន បាដិហារ្យ៣យ៉ាង តើដូចម្តេច គឺឥទ្ធិបាដិហារ្យ១ អាទេសនាបាដិហារ្យ១ អនុសាសនី​បាដិហារ្យ១។ ម្នាលកេវដ្តៈ ចុះ ឥទ្ធិបាដិហារ្យ តើដូចម្តេច ម្នាលកេវដ្តៈ ភិក្ខុក្នុងសាសនា​នេះ បាននូវឥទ្ធិវិធី គឺការតាក់តែងឫទ្ធិបានជាច្រើនប្រការ មនុស្សម្នាក់ ឲ្យទៅជាច្រើន​នាក់​ក៏បាន មនុស្សច្រើននាក់ ឲ្យទៅជាម្នាក់ក៏បាន ដើរទៅមិនជាប់​ជំពាក់នឹងទីវាល ទីខាងក្រៅ ទីខាងក្រៅជញ្ជាំង ទីខាងក្រៅកំពែង និងទីខាងក្រៅភ្នំ ដូចជាដើរទៅ ក្នុង​អាកាស​ក៏បាន ងើបឡើង​ទាំងមុជចុះក្នុងផែនដី ដូចជាងើបមុជ ក្នុងទឹកក៏បាន ដើរទៅក្នុងទឹក ក៏មិនបែកធ្លាយទឹក ដូចជា​ដើរលើផែនដីក៏បាន ទៅក្នុង​អាកាសទាំងភ្នែន ដូចជាសកុណជាតិ ដែលមានស្លាបក៏បាន យកដៃទៅស្ទាបអង្អែល ចាប់ពាល់នូវព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្យទាំងនេះ ដែលមានឫទ្ធិច្រើនយ៉ាងនេះ មានអានុភាពច្រើនយ៉ាងនេះក៏​បាន ធ្វើអំណាចឲ្យប្រព្រឹត្តទៅ ដោយកាយ ដរាបដល់ព្រហ្មលោកក៏បាន។ កុលបុត្រឯ​ណានីមួយ ជាអ្នកមានសទ្ធាជ្រះថ្លា ឃើញភិក្ខុនោះ ដែលបាននូវឥទ្ធិវិធីជាច្រើនប្រការ គឺ​មនុស្សម្នាក់ ឲ្យទៅជាច្រើន​នាក់​ក៏បាន មនុស្សច្រើននាក់ ឲ្យទៅជាម្នាក់ក៏បាន ដើរ​ទៅ​មិន​ជាប់​​ជំពាក់នឹងទីវាល ទីខាងក្រៅ ទីខាងក្រៅជញ្ជាំង ទីខាងក្រៅកំពែង និងខាងក្រៅភ្នំ ដូចជាដើរទៅ ក្នុង​អាកាស​ក៏បាន ងើបឡើង​ ទាំងមុជចុះក្នុងផែនដី ហាក់ដូចជាងើបមុជ ក្នុងទឹកក៏បាន ដើរទៅក្នុងទឹក ក៏មិនបែកធ្លាយទឹក ហាក់ដូចជា​ដើរលើផែនដីក៏បាន ទៅ​ក្នុង​​អាកាសទាំងភ្នែន ដូចជាសកុណជាតិ ដែលមានស្លាបក៏បាន យកដៃទៅស្ទាបអង្អែល ចាប់ពាល់នូវព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្យទាំងនេះ ដែលមានឫទ្ធិច្រើនយ៉ាងនេះ មាន​អានុភាព​ច្រើនយ៉ាងនេះក៏​បាន ធ្វើអំណាចឲ្យប្រព្រឹត្តទៅ ដោយកាយ ដរាប​ដល់​ព្រហ្ម​លោក​ក៏បាន។ កុលបុត្រដែលមានសទ្ធាជ្រះថ្លានោះ ក៏ប្រាប់នូវដំណើរ​ភិក្ខុនោះ ដល់​អ្នកដទៃ ដែលមិនទាន់មានសទ្ធា មិនទាន់មានសេចក្តីជ្រះថ្លាថា ឱហ្ន៎ ហេតុនេះជា​អស្ចារ្យ​ពេកណាស់ ឱហ្ន៎ ហេតុនេះមិនធ្លាប់មាន បែរជាមានបាន ភាវៈនៃសមណៈ ជាអ្នក​មាន​ឫទ្ធិច្រើន មានអានុភាពច្រើន ព្រោះខ្ញុំបានឃើញភិក្ខុឯណោះ ដែលបាននូវឥទ្ធិវិធី​ជាច្រើនប្រការគឺ ធ្វើមនុស្សម្នាក់ ឲ្យទៅជាច្រើន​នាក់​ក៏បាន មនុស្សច្រើននាក់ ឲ្យទៅ​ជា​ម្នាក់វិញ​ក៏បាន។បេ។ ធ្វើអំណាចឲ្យប្រព្រឹត្តទៅ ដោយកាយ ដរាបដល់ព្រហ្មលោក​ក៏បាន។ ជនដែល​មិនទាន់មានសទ្ធា មិនទាន់មានសេចក្តីជ្រះថ្លា គប្បីនិយាយប្រាប់​ដំណើរ​ភិក្ខុ​នោះ ទៅនឹងកុលបុត្រ ដែលមានសទ្ធាជ្រះថ្លានោះ យ៉ាងនេះថា ម្នាលអ្នកដ៏ចំរើន មាន​វិជ្ជាមួយយ៉ាង ឈ្មោះគន្ធារិ គឺវិជ្ជាដែលឫសី​ ឈ្មោះគន្ធារៈ តាក់តែងទុកមក ភិក្ខុនោះ បាននូវឥទ្ធិវិធី​ជាច្រើនប្រការ ដោយវិជ្ជានោះ។បេ។ ធ្វើអំណាច ឲ្យប្រព្រឹត្តទៅដោយកាយ ដរាបដល់ព្រហ្មលោកក៏បាន។ ម្នាលកេវដ្តៈ អ្នកសំគាល់​សេចក្តីនោះដូចម្តេច ជនដែល​មិន​ទាន់​មានសទ្ធា មិនទាន់មានសេចក្តីជ្រះថ្លានោះ នឹងគប្បី​និយាយពាក្យយ៉ាងនេះ ទៅនឹង​កុលបុត្រ ដែលមានសទ្ធាជ្រះថ្លានោះដែរឬ។ កេវដ្តគហបតិបុត្រ ក្រាបបង្គំទូលតបថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ជននោះ​គប្បីនិយាយដែរ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលកេវដ្តៈ តថាគត ពិចារណាឃើញច្បាស់ នូវទោសក្នុងឥទ្ធិបាដិហារ្យនេះហើយ ទើប​នឿយណាយធុញទ្រាន់ ខ្ពើមរអើម ចាកឥទ្ធិបាដិហារ្យ។

[១៤២] ម្នាលកេវដ្តៈ ចុះ អាទេសនាបាដិហារ្យ តើដូចម្តេច។ ម្នាលកេវដ្តៈ ភិក្ខុ​ក្នុង​សាសនានេះ ទាយនូវចិត្តខ្លះ ទាយនូវចេតសិកខ្លះ³⁷⁾ ទាយនូវការត្រិះរិះខ្លះ ទាយនូវការពិចារណាខ្លះ របស់​ពួកសត្វដទៃ បុគ្គលដទៃថា មនោរបស់អ្នកយ៉ាងនេះខ្លះ មនោរបស់អ្នក មានប្រការ​ដូច្នេះខ្លះ ចិត្តរបស់អ្នកដូច្នេះខ្លះ។ កុលបុត្រឯណានីមួយ ដែលមានសទ្ធាជ្រះថ្លា ឃើញ​ភិក្ខុ​នោះ ដែលទាយនូវចិត្តខ្លះ ទាយនូវចេតសិកខ្លះ ទាយនូវការត្រិះរិះខ្លះ ទាយនូវ​ការ​ពិចារ​ណាខ្លះ របស់​ពួកសត្វដទៃ បុគ្គលដទៃថា មនោរបស់អ្នកយ៉ាងនេះខ្លះ មនោ​របស់​អ្នក មានប្រការ​ដូច្នេះខ្លះ ចិត្តរបស់អ្នកដូច្នេះខ្លះ។ កុលបុត្រដែលមានសទ្ធាជ្រះថ្លានោះ ក៏ប្រាប់នូវដំណើរ​ភិក្ខុនោះ ដល់​ជនដទៃ ដែលជាអ្នកមិនទាន់មានសទ្ធា មិនទាន់​មាន​សេចក្តី​ជ្រះថ្លាថា ឱហ្ន៎ ហេតុនេះជា​អស្ចារ្យ​ណាស់ ឱហ្ន៎ ហេតុនេះមិនធ្លាប់មាន បែរ​ជា​មាន​បាន ភាវៈនៃសមណៈ ជាអ្នក​មាន​ឫទ្ធិច្រើន មានអានុភាពច្រើន ព្រោះខ្ញុំបាន​ឃើញ​ភិក្ខុ​ឯណោះ ដែលទាយនូវចិត្តខ្លះ ទាយនូវចេតសិកខ្លះ ទាយនូវការត្រិះរិះខ្លះ ទាយនូវ​ការ​ពិចារណាខ្លះ របស់​ពួកសត្វដទៃ បុគ្គលដទៃថា មនោរបស់អ្នកយ៉ាងនេះខ្លះ មនោ​របស់​អ្នក មានប្រការ​ដូច្នេះខ្លះ ចិត្តរបស់អ្នកដូច្នេះខ្លះ។ ជនដែល​មិនទាន់មានសទ្ធា មិនទាន់​ជ្រះថ្លានោះ គប្បីនិយាយប្រាប់​ដំណើរ​ភិក្ខុ​នោះ ទៅនឹងកុលបុត្រ ដែល​មាន​សទ្ធា​ជ្រះថ្លានោះ យ៉ាងនេះថា ម្នាលអ្នកដ៏ចំរើន មាន​វិជ្ជាមួយយ៉ាង ឈ្មោះមណិកា³⁸⁾ ជាវិជ្ជាសម្រាប់ដឹងចិត្តបុគ្គលដទៃ ភិក្ខុនោះ​ទាយនូវចិត្តខ្លះ ទាយនូវចេតសិកខ្លះ ទាយនូវការត្រិះរិះខ្លះ ទាយនូវការពិចារណាខ្លះ របស់​ពួកសត្វដទៃ បុគ្គលដទៃ ដោយវិជ្ជានោះថា មនោរបស់អ្នកយ៉ាងនេះខ្លះ មនោរបស់អ្នក មានប្រការ​ដូច្នេះខ្លះ ចិត្តរបស់អ្នកដូច្នេះខ្លះ។ ម្នាលកេវដ្តៈ អ្នកសំគាល់​នូវហេតុនោះដូចម្តេច ជន​ដែល​​មិន​ទាន់​មានសទ្ធា មិនទាន់ជ្រះថ្លា នឹងគប្បី​និយាយពាក្យយ៉ាងនេះ ទៅនឹង​កុលបុត្រ ដែលមានសទ្ធា មានសេចក្តីជ្រះថ្លានោះដែរឬ។ គហបតិបុត្រ ក្រាបបង្គំទូលតបថា បពិត្រ​ព្រះអង្គ​ដ៏ចំរើន ជននោះ​គប្បីនិយាយដែរ។ ម្នាលកេវដ្តៈ តថាគត កាលពិចារណា​ឃើញ​ច្បាស់ នូវទោសក្នុងអាទេសនាបាដិហារ្យនេះឯង ទើប​នឿយណាយធុញទ្រាន់ ខ្ពើមរអើម ចាកអាទេសនាបាដិហារ្យ។

[១៤៣] ម្នាលកេវដ្តៈ ចុះ អនុសាសនីបាដិហារ្យ តើដូចម្តេច។ ម្នាលកេវដ្តៈ ភិក្ខុ​ក្នុង​សាសនានេះ តែងប្រៀនប្រដៅយ៉ាងនេះថា អ្នកទាំងឡាយ ចូរត្រិះរិះយ៉ាងនេះចុះ កុំ​ត្រិះរិះយ៉ាងនេះឡើយ អ្នកទាំងឡាយ ចូរធ្វើទុកក្នុងចិត្តយ៉ាងនេះចុះ កុំធ្វើទុក​ក្នុងចិត្ត​យ៉ាង​នេះឡើយ អ្នកទំាងឡាយ ចូរលះបង់នូវ​តម្រេក​ ក្នុងបញ្ចកាមគុណនេះ អ្នក​ទាំងឡាយ ចូរដល់នូវលោកុត្តរធម៌នេះ ហើយសម្រេចឥរិយាបថនៅ។ ម្នាលកេវដ្តៈ នេះ​តថាគតហៅថា អនុសាសនីបាដិហារ្យ។

[១៤៤] ម្នាលកេវដ្តៈ មួយវិញទៀត ព្រះតថាគត កើតឡើងក្នុងលោកនេះ ជាអរហន្តសម្មាសម្ពុទ្ធ។បេ។ (អ្នកប្រាជ្ញគប្បីសំដែងឲ្យពិស្តារ ដូចក្នុងសាមញ្ញផលសូត្រ​ផងចុះ)។បេ។ ម្នាលកេវដ្តៈ នេះតថាគតហៅថា អនុសាសនីបាដិហារ្យ។ ភិក្ខុបានដល់​នូវ​ទុតិយជ្ឈាន។ តតិយជ្ឈាន។ ចតុត្ថជ្ឈាន ហើយសម្រាន្តឥរិយាបថនៅ។ ម្នាលកេវដ្តៈ នេះតថាគតហៅថា អនុសាសនីបាដិហារ្យ។បេ។ ភិក្ខុតម្រង់ផ្ចង់បង្អោនចិត្តទៅ ដើម្បី​ញាណទស្សនៈ។ ម្នាលកេវដ្តៈ នេះតថាគតហៅថា អនុសាសនីបាដិហារ្យ។បេ។ ភិក្ខុ​ដឹងច្បាស់ថា កិច្ចដទៃប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីសោឡសកិច្ចនេះទៀត មិនមានឡើយ ម្នាលកេវដ្តៈ នេះតថាគតហៅថា អនុសាសនីបាដិហារ្យ។ ម្នាលកេវដ្តៈ បាដិហារ្យ​ទាំង៣​យ៉ាងនេះឯង ដែលតថាគតធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់ ដោយបញ្ញាដ៏ឧត្តម ដោយខ្លួនឯង ហើយ​អាច​សំដែងបាន។

[១៤៥] ម្នាលកេវដ្តៈ រឿងធ្លាប់មានមកថា ភិក្ខុមួយរូប ក្នុងភិក្ខុសង្ឃនេះឯង កើតមាន​សេចក្តីត្រិះរិះ​ក្នុងចិត្តយ៉ាងនេះថា មហាភូតរូបទាំង៤នេះគឺ បឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមានសេសសល់ក្នុងទីណាហ្ន៎។ ម្នាលកេវដ្តៈ លំដាប់នោះ ភិក្ខុចូលកាន់សមាធិ តាមបែបផែននៃចិត្តរបស់យោគី ដែល​តាំង​ខ្ជាប់ដោយសមាធិ ផ្លូវជាទីទៅកាន់ទេវលោក ក៏កើតប្រាកដឡើង។ ម្នាលកេវដ្តៈ គ្រានោះ ភិក្ខុនោះ ចូលទៅរកពួកទេវតា ដែលឋិតនៅក្នុងឋានចាតុម្មហារាជិកា លុះ​ចូល​ទៅដល់ហើយ បានសួរសេចក្តីនេះ នឹងពួកទេវតាដែលឋិតនៅក្នុងឋានចាតុម្មហារាជិកា​ថា ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺ បឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមានសេសសល់ក្នុងទីណាហ្ន៎។ ម្នាលកេវដ្តៈ កាលភិក្ខុនោះសួរយ៉ាងនេះហើយ ពួកទេវតា ដែលឋិតនៅក្នុងឋានចាតុម្មហារាជិកា បាន​ឆ្លើយតបសេចក្តី​នេះ នឹងភិក្ខុនោះថា បពិត្រភិក្ខុ យើងទាំងឡាយនេះឯង មិនដឹងថា មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺបឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមានសេសសល់ក្នុងទីណាទេ បពិត្រភិក្ខុ តែមានមហារាជ៤ព្រះអង្គ ឧត្តម ថ្លៃថ្លា​ជាង​យើងទាំងឡាយ មហារាជទាំង៤នោះ គប្បីដឹងយ៉ាងនេះថា មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺ​បឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមាន​សេសសល់​ក្នុង​ទី​ណា ដូច្នេះ (មិនខាន)។ ម្នាលកេវដ្តៈ លំដាប់នោះ ភិក្ខុក៏ចូលទៅរកមហារាជ​ទាំង​៤​ព្រះអង្គ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏សួរសេចក្តីនេះ នឹងមហារាជ​ទាំង៤ថា ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺបឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមានសេសសល់ក្នុងទីណាហ្ន៎។ ម្នាលកេវដ្តៈ កាលភិក្ខុនោះ​សួរ​យ៉ាង​នេះ​ហើយ មហារាជទាំង៤ព្រះអង្គ ​ឆ្លើយតបសេចក្តី​នេះ នឹងភិក្ខុនោះថា បពិត្រភិក្ខុ សូម្បី​យើង​ទាំងឡាយ ក៏មិនដឹងសេចក្តីនេះដែរ។បេ។ បពិត្រភិក្ខុ តែមានទេវតា​ទាំងឡាយ ដែលឋិត​នៅក្នុងឋាន​តាវត្តិង្ស ឧត្តម ថ្លៃថ្លា​ជាង​យើងទាំងឡាយ ពួកទេវតាទាំងនោះឯង គប្បីដឹងសេចក្តីនេះ។បេ។ ម្នាលកេវដ្តៈ គ្រានោះ ភិក្ខុក៏ចូលទៅរកពួកទេវតា ដែល​ឋិតនៅក្នុងឋាន​តាវត្តិង្ស លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏បានសួរសេចក្តីនេះ នឹងពួកទេវតា ដែល​ឋិតនៅក្នុងឋានតាវត្តិង្សថា ម្នាល​អាវុសោ​ទាំងឡាយ មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺបឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមាន​សេសសល់​ក្នុង​ទី​ណាហ្ន៎។ ម្នាលកេវដ្តៈ កាលភិក្ខុនោះសួរយ៉ាងនេះហើយ ពួកទេវតា ដែល​ឋិត​នៅ​ក្នុង​ឋានតាវត្តិង្ស ​ឆ្លើយតបសេចក្តី​នេះ នឹងភិក្ខុនោះថា បពិត្រភិក្ខុ យើងទាំងឡាយ ក៏មិនដឹង​សេចក្តីនេះដែរ។បេ។ បពិត្រភិក្ខុ តែមានទេវរាជ ឈ្មោះសក្កៈ ជាធំ​ជាងទេវតា​ទាំងឡាយ ឧត្តម ថ្លៃថ្លា​ជាង​យើងទាំងឡាយ សក្កទេវរាជនោះឯង គប្បីដឹងសេចក្តីយ៉ាងនេះ។បេ។ ម្នាលកេវដ្តៈ ភិក្ខុនោះ ក៏ចូលទៅរកសក្កទេវរាជ ជាធំជាងទេវតាទាំងឡាយ លុះចូល​ទៅ​ដល់​ហើយ ក៏សួរនូវសេចក្តីនេះ នឹងសក្កទេវរាជ ជាធំជាងទេវតាទាំងឡាយថា ម្នាល​អាវុសោ​ មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺបឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមានសេសសល់ក្នុងទីណាហ្ន៎។ ម្នាលកេវដ្តៈ កាលបើភិក្ខុនោះ​សួរយ៉ាង​នេះ​ហើយ សក្កទេវរាជ ជាធំជាងទេវតាទាំងឡាយ បាន​ឆ្លើយតបសេចក្តី​នេះ នឹងភិក្ខុនោះថា បពិត្រភិក្ខុ ខ្ញុំព្រះករុណា ក៏មិនដឹងសេចក្តីនេះដែរ។បេ។ បពិត្រភិក្ខុ តែមានទេវតា ឈ្មោះយាមៈ (ទេវតាឋិតនៅក្នុងឋានយាមៈ)។បេ។ ទេវបុត្រឈ្មោះសុយាមៈ។បេ។ ទេវបុត្រ​ឈ្មោះតុសិតៈ (ទេវតាឋិតនៅក្នុងឋានតុសិត)។បេ។ ទេវបុត្រឈ្មោះ​សន្តុសិតៈ។បេ។ ទេវតាឈ្មោះ និម្មានរតី (ទេវតា ដែលឋិតនៅក្នុងឋាននិម្មានរតី)។បេ។ ទេវបុត្រឈ្មោះសុនិម្មិតៈ។បេ។ ទេវតាឈ្មោះ បរនិម្មិតវសវតី្ត (ទេវតា ឋិតនៅក្នុងឋាន​បរនិម្មិតវសវត្តី)។បេ។ ទេវបុត្រឈ្មោះបរនិម្មិតវសវត្តី ឧត្តម ថ្លៃថ្លា​ជាង​យើងទាំងឡាយ ទេវបុត្រឈ្មោះ បរនិម្មិតវសវត្តីនោះ គប្បីដឹងយ៉ាងនេះថា មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺ​បឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមាន​សេសសល់​ក្នុង​ទី​ណា (មិនខាន)។

[១៤៦] ម្នាលកេវដ្តៈ លំដាប់នោះឯង ភិក្ខុនោះ ចូលទៅរកទេវបុត្រ ឈ្មោះ​វសវត្តី លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏បានសួរសេចក្តីនេះ នឹងទេវបុត្រឈ្មោះ វសវត្តីថា ម្នាល​អាវុសោ​ មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺបឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមានសេសសល់ក្នុងទីណាហ្ន៎។ ម្នាលកេវដ្តៈ កាលភិក្ខុនោះសួរយ៉ាងនេះហើយ ទេវបុត្រឈ្មោះ វសវត្តី ក៏បាន​ឆ្លើយតបសេចក្តី​នេះ នឹងភិក្ខុនោះថា បពិត្រភិក្ខុ ខ្ញុំព្រះករុណា ក៏មិនដឹងថា មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺបឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមានសេសសល់ក្នុងទីណាដែរ។ បពិត្រភិក្ខុ តែមានពួកទេវតា ឈ្មោះ ព្រហ្មកាយិកៈ (ទេវតា ដែលរាប់បញ្ចូលក្នុងពួកព្រហ្ម) ឧត្តម ថ្លៃថ្លា​ជាង​យើងទាំងឡាយ ពួកទេវតានោះ គប្បីដឹងសេចក្តីយ៉ាងនេះ (មិនខាន)។បេ។ ម្នាលកេវដ្តៈ លំដាប់នោះ ភិក្ខុនោះ ក៏ចូលកាន់សមាធិ តាមបែបផែន​នៃចិត្ត​របស់​យោគី ដែលតាំងខ្ជាប់ ដោយសមាធិ ផ្លូវជាទីទៅកាន់​ព្រហ្មលោក ក៏កើតប្រាកដឡើង។

[១៤៧] ម្នាលកេវដ្តៈ គ្រានោះឯង ភិក្ខុនោះ ក៏ចូលទៅរកពួកទេវតា ដែលរាប់បញ្ចូល​ក្នុងពួកព្រហ្ម លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏បានសួរ​សេចក្តី​នេះ នឹង​ទេវតា ដែល​រាប់បញ្ចូល​ក្នុងពួកព្រហ្មថា ម្នាលអាវុសោទាំងឡាយ មហាភូតរូប៤នេះ។បេ។ វាយោធាតុ១ រលត់ ក្នុងទីណាហ្ន៎។ ម្នាលកេវដ្តៈ កាលភិក្ខុនោះសួរយ៉ាងនេះហើយ ពួកទេវតា ដែលរាប់បញ្ចូលក្នុងពួកព្រហ្ម បានឆ្លើយតបសេចក្តី​នេះ នឹងភិក្ខុនោះថា បពិត្រភិក្ខុ យើងក៏មិនដឹងសេចក្តីនេះដែរ។បេ។ បពិត្រភិក្ខុ តែមានព្រហ្មឈ្មោះ មហាព្រហ្ម គ្របសង្កត់លើសត្វឯទៀត សត្វឯទៀត មិនអាចគ្របសង្កត់​លើបាន ជាអ្នកឃើញ​ហេតុ​គ្រប់យ៉ាង ជាអ្នកធ្វើ​ជនទាំងពួង ឲ្យលុះក្នុង​អំណាចខ្លួន ជាឥស្សរៈក្នុងលោក ជាអ្នកសាងលោក តាក់តែងលោក ជាចម្បងជាងសត្វ​លោក ជាអ្នកបែង³⁹⁾ សត្វលោក ជាអ្នកស្ទាត់ជំនាញ ជាបិតារបស់សត្វ ដែលប្រសូតចេញ​មកហើយ និងសត្វនៅក្នុងផ្ទៃ ឧត្តម ថ្លៃថ្លា​ជាង​យើងទាំងឡាយ មហាព្រហ្មនោះឯង គប្បីដឹងសេចក្តីយ៉ាងនេះថា មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺ​បឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមាន​សេសសល់​ក្នុង​ទី​ណា (មិនខាន)។ ភិក្ខុនោះសួរថា ម្នាល​អាវុសោ ចុះឥឡូវនេះ មហាព្រហ្មនោះ នៅក្នុងទីណា។ ពួកទេវតានោះ ឆ្លើយតបថា បពិត្រភិក្ខុ យើងទាំងឡាយ ក៏មិនដឹងថា ព្រហ្មនៅ​ក្នុងទី​ណា ឬនៅក្នុងទីចំណែកនៃទិសណាដែរ បពិត្រភិក្ខុ ប៉ុន្តែនិមិត្តទាំងឡាយតែងប្រាកដ ពន្លឺ​តែង​កើតច្បាស់ រស្មីតែងកើតប្រាកដក្នុងទីណា ព្រហ្មនឹង​មានប្រាកដក្នុងទីនោះ នេះជាបុព្វនិមិត្ត ដើម្បីមានប្រាកដនៃព្រហ្ម គឺពន្លឺក៏កើតច្បាស់ រស្មីមានប្រាកដ។ ម្នាលកេវដ្តៈ លំដាប់នោះ មិនយូរប៉ុន្មានឡើយ មហាព្រហ្មនោះ ក៏មានរូបប្រាកដឡើង។

[១៤៨] ម្នាលកេវដ្តៈ គ្រានោះឯង ភិក្ខុនោះ ចូលទៅរកមហាព្រហ្ម លុះចូល​ទៅ​ដល់​ហើយ បានសួរសេចក្តីនេះ នឹងមហាព្រហ្មនោះថា ម្នាល​អាវុសោ មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺបឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមានសេសសល់​ក្នុង​ទី​ណាហ្ន៎។ ម្នាលកេវដ្តៈ កាលភិក្ខុនោះសួរយ៉ាងនេះហើយ មហាព្រហ្មនោះ ក៏ឆ្លើយ​តប​សេចក្តី​​នេះ នឹងភិក្ខុនោះថា បពិត្រភិក្ខុ ខ្ញុំជាព្រហ្មឈ្មោះ មហាព្រហ្ម គ្របសង្កត់​លើ​សត្វ​ឯ​ទៀត សត្វឯទៀត មិនអាចគ្របសង្កត់​លើបាន ជាអ្នកឃើញ​ហេតុ​គ្រប់យ៉ាង ជាអ្នកធ្វើ​ជន​ទាំង​ពួង ឲ្យលុះក្នុង​អំណាចរបស់ខ្លួន ជាឥស្សរៈក្នុងលោក ជាអ្នកសាងលោក តាក់តែង​លោក ជាចម្បងជាងសត្វ​លោក ជាអ្នកបែងសត្វលោក ជាអ្នកស្ទាត់ជំនាញ ជាបិតា​របស់​សត្វ ដែលប្រសូត​មកហើយ និងសត្វនៅក្នុងផ្ទៃ។ ម្នាលកេវដ្តៈ ភិក្ខុនោះ បានសួរ​នូវ​សេចក្តី​នេះ នឹងមហាព្រហ្មនោះ ជាគំរប់​២ដងទៀតថា ម្នាលអាវុសោ អាត្មាមិនមែនសួរ​អ្នក​យ៉ាង​នេះថា អ្នកជាព្រហ្ម ឈ្មោះ​មហាព្រហ្ម គ្របសង្កត់លើសត្វឯទៀត សត្វឯទៀត មិនអាច​គ្រប​សង្កត់​លើបាន ជាអ្នកឃើញ​ហេតុ​គ្រប់យ៉ាង ជាអ្នកធ្វើ​ជនទាំងពួង ឲ្យលុះក្នុង​អំណាច​របស់ខ្លួន ជាឥស្សរៈក្នុងលោក ជាអ្នកសាងលោក តាក់តែងលោក ជាចម្បងជាង​សត្វ​​ ជាអ្នកបែងសត្វលោក ជាអ្នកស្ទាត់ជំនាញ ជាបិតារបស់សត្វ ដែលប្រសូតចេញ​មកហើយ និងសត្វនៅក្នុងផ្ទៃ ដូច្នេះទេ ម្នាលអាវុសោ ឯអាត្មាសួរអ្នកយ៉ាងនេះថា ម្នាល​អាវុសោ មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺបឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមានសេសសល់ក្នុងទីណាហ្ន៎ ដូច្នេះទេតើ។ ម្នាលកេវដ្តៈ មហាព្រហ្មនោះ បានឆ្លើយតបសេចក្តី​នេះនឹងភិក្ខុនោះ ជាគំរប់២ដងទៀតថា បពិត្រភិក្ខុ ខ្ញុំជាព្រហ្ម ឈ្មោះ​មហាព្រហ្ម គ្របសង្កត់លើសត្វឯទៀត សត្វឯទៀត មិនអាចគ្របសង្កត់​លើបាន ជាអ្នក​ឃើញ​​ហេតុ​គ្រប់យ៉ាង ជាអ្នកធ្វើ​ជនទាំងពួង ឲ្យលុះក្នុង​អំណាចរបស់ខ្លួន ជាឥស្សរៈ​ក្នុង​លោក ជាអ្នកសាងលោក តាក់តែងលោក ជាចម្បងជាងសត្វ​លោក ជាអ្នកបែង​សត្វ​លោក ជាអ្នកស្ទាត់ជំនាញ ជាបិតារបស់សត្វ ដែលប្រសូតចេញ​មកហើយ និងសត្វ​នៅ​ក្នុង​ផ្ទៃ។ ម្នាលកេវដ្តៈ ភិក្ខុនោះ បានសួរនូវសេចក្តី​នេះ នឹងមហាព្រហ្ម ជាគំរប់​៣ដងទៀតថា ម្នាលអាវុសោ អាត្មាមិនមែនសួរអ្នក​យ៉ាងនេះថា អ្នកជាព្រហ្ម ឈ្មោះ​មហាព្រហ្ម គ្របសង្កត់លើសត្វឯទៀត សត្វឯទៀត មិនអាចគ្របសង្កត់​លើបាន ជាអ្នក​ឃើញ​​ហេតុ​គ្រប់យ៉ាង ជាអ្នកធ្វើ​ជនទាំងពួង ឲ្យលុះក្នុង​អំណាចខ្លួន ជាឥស្សរៈក្នុងលោក ជាអ្នកសាងលោក តាក់តែងលោក ជាចម្បងជាងសត្វ​លោក ជាអ្នកបែងសត្វលោក ជា​អ្នក​ស្ទាត់ជំនាញ ជាបិតានៃសត្វ ដែលប្រសូតចេញ​មកហើយ និងសត្វនៅក្នុងផ្ទៃ ដូច្នេះ​ទេ ម្នាលអាវុសោ ឯអាត្មាសួរអ្នកយ៉ាងនេះថា ម្នាលអាវុសោ មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺ​បឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមាន​សេសសល់​ក្នុង​ទី​ណាហ្ន៎ ដូច្នេះទេតើ។

[១៤៩] ម្នាលកេវដ្តៈ គ្រានោះ មហាព្រហ្មនោះ ចាប់ដើមដៃភិក្ខុនោះ ហើយនាំចៀសចេញទៅ ក្នុងទីដ៏សមគួរ ហើយនិយាយ​សេចក្តីនេះ នឹងភិក្ខុ​នោះថា បពិត្រ​ភិក្ខុ ទេវតា ដែលរាប់បញ្ចូល​ក្នុងពួកព្រហ្មទាំងនេះឯង តែងស្គាល់នូវខ្ញុំ​យ៉ាងនេះថា ហេតុអ្វីនីមួយ ឈ្មោះថា ព្រហ្មមិនដឹង មិនឃើញ មិនស្គាល់ មិនធ្វើឲ្យច្បាស់​នោះ មិនមាន​ឡើយ ព្រោះហេតុនោះ ទើបខ្ញុំមិនព្យាករ ក្នុងទីចំពោះ​មុខនៃទេវតាទាំងនុ៎ះ បពិត្រ​ភិក្ខុ ខ្ញុំ​សោត ក៏មិនដឹងថា មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺបឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមានសេសសល់ក្នុងទីណាដែរ បពិត្រភិក្ខុ លោកម្ចាស់​ លះបង់​ចោលព្រះមានព្រះភាគហើយ ដល់នូវការស្វែងរក (បុគ្គល) ខាងក្រៅវិញ ដើម្បី​ព្យាករណ៍នូវ​ប្រស្នានេះ ដោយអំពើណា អំពើនោះ លោកម្ចាស់ធ្វើមិនល្អទេ អំពើនោះ លោកម្ចាស់ធ្វើខុសហើយ បពិត្រភិក្ខុ ព្រោះហេតុនោះ លោកម្ចាស់ចូលទៅគាល់​ព្រះមានព្រះភាគអង្គនោះ ហើយសួរនូវប្រស្នានេះចុះ បើព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ព្យាករ ដល់លោកម្ចាស់យ៉ាងណា លោកម្ចាស់គប្បីចាំទុកនូវ​សេចក្តីនោះ យ៉ាងនោះចុះ។

[១៥០] ម្នាលកេវដ្តៈ គ្រានោះឯង ភិក្ខុនោះ ក៏បាត់អំពីព្រហ្មលោក មកប្រាកដក្នុង​ទីចំពោះមុខតថាគត (រហ័ស) ប្រៀបដូចជាបុរសមានកំឡាំង លាដៃដែលបត់ចូល ឬ​បត់​ចូលនូវដៃដែលលាចេញ។ ម្នាលកេវដ្តៈ គ្រានោះឯង ភិក្ខុនោះ ថ្វាយបង្គំ​តថាគតរួច​ហើយ ក៏អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ។ ម្នាលកេវដ្តៈ លុះភិក្ខុនោះ​អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ ក៏​បាន​សួរ​នូវសេចក្តីនេះ នឹងតថាគតថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន មហាភូតរូបទាំង៤នេះ គឺបឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមានសេសសល់ក្នុងទីណាហ្ន៎។ ម្នាលកេវដ្តៈ កាលភិក្ខុនោះសួរយ៉ាងនេះហើយ តថាគត ក៏បានសំដែង​សេចក្តីនេះ នឹងភិក្ខុ​នោះថា ម្នាលភិក្ខុ រឿងធ្លាប់​មានមកហើយថា មានពួកឈ្មួញសមុទ្រ បាននាំយកសត្វ​ស្លាប ដែលជាសត្វ​មើលឃើញ​ត្រើយសមុទ្រ ហើយចុះទៅកាន់សមុទ្រដោយសំពៅ ពួកឈ្មួញទាំងនោះ កាលបើសំពៅដែលបើកទៅ មើលមិនឃើញត្រើយសមុទ្រ ក៏លែងសត្វបក្សីដែលមើលឃើញត្រើយសមុទ្រ សត្វបក្សីនោះ ក៏ហើរទៅកាន់ទិស​ខាង​កើត ទៅកាន់ទិសខាងត្បូង ទៅកាន់ទិសខាងលិច ទៅកាន់ទិសខាងជើង ទៅកាន់ទិស​ខាង​លើ ទៅកាន់ទិសតូច បើសត្វបក្សីនោះ មើលឃើញត្រើយសមុទ្រជុំវិញ ក៏ហើរ​បាត់​ទៅតែម្តង ប្រសិនបើ សត្វបក្សីនោះ មើលមិនឃើញត្រើយសមុទ្រជុំវិញទេ​ ក៏ហើរ​ត្រឡប់​មករកសំពៅនោះវិញ ម្នាលភិក្ខុ ខ្លួនអ្នក បានដើរស្វែងរក (បុគ្គល) ដើម្បីព្យាករណ៍​នូវ​ប្រស្នានេះ រហូតដល់ព្រហ្មលោក ក៏ត្រឡប់មកកាន់សំណាក់នៃតថាគត​វិញដូច្នោះឯង ម្នាលភិក្ខុ ប្រស្នានេះ អ្នកមិនត្រូវ​សួរយ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន មហាភូតរូប​ទាំង​៤​នេះ គឺបឋវីធាតុ១ អាបោធាតុ១ តេជោធាតុ១ វាយោធាតុ១ តែងរលត់ ឥតមាន​សេស​សល់​ក្នុងទីណាហ្ន៎ ដូច្នេះឡើយ។ ម្នាលភិក្ខុ ប្រស្នានោះ អ្នកត្រូវសួរយ៉ាងនេះថា។

[១៥១] អាបោធាតុក្តី បឋវីធាតុក្តី តេជោធាតុក្តី វាយោធាតុក្តី មិនតាំងនៅ​ក្នុងទី​ណា (ឧបាទាយរូប) ដែលមានសណ្ឋានវែងក្តី ខ្លីក្តី តូចក្តី ធំក្តី ល្អក្តី អាក្រក់ក្តី រលត់​ក្នុងទីណា នាម និងរូបរលត់ ឥតមានសេសសល់ក្នុងទីណា។

[១៥២] វិញ្ញាណ គឺព្រះនិព្វាន មិនមែនជាទីសម្រាប់ឃើញ (ដោយ​ចក្ខុបាន)ទេ ជាធម្មជាតគ្មានទីបំផុត មានពន្លឺ (កម្មដ្ឋាន) ដោយជុំវិញ អាបោធាតុក្តី បឋវីធាតុ​ក្តី តេជោធាតុក្តី វាយោធាតុក្តី មិនតាំងនៅក្នុងព្រះនិព្វាននុ៎ះឡើយ (ឧបាទាយរូប) ដែល​មានសណ្ឋានវែងក្តី ខ្លីក្តី តូចក្តី ធំក្តី ល្អ អាក្រក់ក្តី តែងរលត់ ក្នុងព្រះនិព្វាននុ៎ះ នាម​និងរូប តែងរលត់ ឥតមានសេសសល់ក្នុងព្រះនិព្វាននុ៎ះ នាម និងរូបនោះ តែងរលត់​ក្នុងព្រះ​និព្វាននុ៎ះ ព្រោះរលត់​ទៅនៃវិញ្ញាណ។

ព្រះមានព្រះភាគ បានសំដែងព្រះសូត្រនេះចប់ហើយ។ កេវដ្តគហបតិបុត្រ ក៏​មានចិត្តរីករាយ ត្រេកអរនឹងភាសិត របស់ព្រះមានព្រះភាគ។

[១៥៣] ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ។ សម័យមួយ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ព្រះ​ដំណើរ ទៅកាន់ចារិក ក្នុងដែនកោសល ព្រមដោយពួកភិក្ខុច្រើន ប្រមាណ៥០០រូប ក៏​បានទៅដល់ស្រុកឈ្មោះ សាលវតិកា⁴⁰⁾ ក៏សម័យនោះឯង ព្រាហ្មណ៍ឈ្មោះលោហិច្ច នៅអាស្រ័យ​ក្នុងស្រុក​សាលវតិកា ដែលជាស្រុកកុះករដោយ​សត្វ គឺមនុស្ស និងតិរច្ឆាន មានដំរី សេះ ជាដើម បរិបូណ៌ដោយ​ស្មៅ ឧស និងទឹក បរិបូណ៌ដោយស្រូវអង្ករ ជាព្រះរាជទ្រព្យ ដែលព្រះបាទបសេនទិកោសល ទ្រង់​ព្រះរាជទាន ជាព្រះអំណោយ ជារង្វាន់​ដ៏ប្រសើរ។

[១៥៤] ជួនសម័យនោះឯង ទិដ្ឋិអាក្រក់ មានសភាពដូច្នោះ ក៏កើតឡើង ដល់​លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ថា សមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ ក្នុងលោកនេះ គប្បីបាននូវកុសលធម៌ លុះ​បាននូវកុសលធម៌ហើយ មិនគប្បីប្រាប់ដល់អ្នកដទៃទេ ព្រោះថា អ្នកដទៃ នឹងធ្វើអ្វី​ឲ្យ​អ្នកដទៃបាន ដូចជាបុគ្គលកាត់ចំណងចាស់ ចងចំណងថ្មីដទៃវិញ យ៉ាងណាមិញ សេចក្តីនេះ ក៏យ៉ាងនោះដែរ អាត្មាអញ (យល់) ថា លោភធម៌ដ៏លាមក អ្នកដទៃ​នឹង​ធ្វើ​អ្វី​ឲ្យអ្នកដទៃបាន។ តមកលោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ បានឮដំណឹងថា ព្រះសមណគោតម ជាសក្យបុត្ត ចេញចាកសក្សត្រកូល ទៅបួស ហើយទ្រង់ព្រះដំណើរ​ទៅកាន់ចារិក ក្នុង​ដែនកោសល ព្រមដោយភិក្ខុសង្ឃជាច្រើន ប្រមាណ៥០០រូប បានដល់មកស្រុក​សាលវតិកាហើយ កិត្តិសព្ទសរសើរ​ព្រះ​គោតម​ដ៏ចំរើននោះ ពីរោះ ឮខ្ចរខ្ចាយ សុស​សាយ​យ៉ាងនេះថា ព្រះមានព្រះភាគ​អង្គ​នោះ។បេ។ ព្រះអង្គបានត្រាស់ដឹងនូវ​អរិយសច្ចធម៌ ទ្រង់លែង​វិល​​មក​កាន់​ភព​ថ្មីទៀត ទ្រង់បាន​ត្រាស់​ដឹង​ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ជាក់ច្បាស់នូវព្រះនិព្វាន ចំពោះព្រះអង្គ ហើយ​ញុំាង​លោកនេះ ព្រមទាំង​ទេវលោក មារ​លោក ព្រហ្មលោក ញុំាង​ពពួក​សត្វ ព្រមទាំង​​សមណៈ និងព្រាហ្មណ៍ ទាំង​មនុស្ស​ជាសម្មតិ​ទេព និង​មនុស្ស​ដ៏​សេស ឲ្យបាន​ត្រាស់​ដឹង​ផង ទ្រង់សំដែង​ធម៌ ពីរោះបទដើម បទ​កណ្តាល និងបទចុង ព្រះអង្គ ប្រកាសនូវ​ព្រហ្មចរិយធម៌ ព្រមទាំង​អត្ថ និងព្យញ្ជនៈ ដ៏​ពេញ​បរិបូណ៌ បរិសុទ្ធ​ទាំង​អស់ កិរិយាដែល​បានឃើញ បានជួបនឹងព្រះអរហន្តទាំងឡាយ មាន​សភាពដូច្នេះ ជាការប្រពៃណាស់។

[១៥៥] លំដាប់នោះឯង លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ បាននិយាយ​នឹងអ្នកផ្ងូតទឹក ឈ្មោះ​រោសិកៈថា ម្នាលរោសិកៈ ជាសំឡាញ់ អ្នកចូរមកអាយ អ្នកចូរទៅរកព្រះសមណគោតម លុះចូលទៅដល់ហើយ ចូរទូលសួរនូវសេចក្តីមិនមានអាពាធ មិនមានរោគ ការក្រោក​ឡើង​ដោយរហ័សរហួន កំលាំងកាយ និងធម៌ជាគ្រឿងនៅជាសុខ ចំពោះ​ព្រះសមណគោតម តាមពាក្យរបស់យើងថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ (ផ្តាំឲ្យ) ទូលសួរនូវសេចក្តីមិនមានអាពាធ មិនមានរោគ ការក្រោក​ឡើង​ដោយរហ័សរហួន កំលាំងកាយ និងធម៌ជាគ្រឿងនៅជាសុខ ចំពោះ​ព្រះគោតមដ៏​ចំរើន រួចហើយ ចូរទូលយ៉ាងនេះថា សូមព្រះគោតមដ៏ចំរើន ព្រមដោយភិក្ខុសង្ឃ ទទួល​ភត្តរបស់លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ដើម្បីឆាន់ក្នុងថ្ងៃស្អែកនេះ។ អ្នកផ្ងូតទឹក ឈ្មោះ​រោសិកៈ ទទួល​ពាក្យរបស់លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ថា បាទ អ្នកម្ចាស់ ហើយក៏ដើរចូលទៅរក​ព្រះមានព្រះភាគ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏ក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះមានព្រះភាគ ហើយអង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះអ្នកផ្ងូតទឹកឈ្មោះរោសិកៈ អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ​ស៊ប់​ហើយ ក៏បានយកសេចក្តីនេះ ក្រាបបង្គំទូល​ព្រះមានព្រះភាគថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ (ផ្តាំឲ្យ) ទូលសួរនូវសេចក្តីមិនមានអាពាធ មិនមានរោគ ការក្រោក​ឡើង​ដោយរហ័សរហួន កំលាំងកាយ និងធម៌ជាគ្រឿងនៅជាសុខ ចំពោះ​ព្រះមានព្រះភាគ ហើយឲ្យទូលនិមន្តព្រះអង្គ យ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សូម​ព្រះមានព្រះភាគ ព្រមដោយភិក្ខុសង្ឃ ទទួលភត្តរបស់លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ដើម្បី​ឆាន់​ក្នុង​ថ្ងៃស្អែកនេះ។ ព្រះមានព្រះភាគ ក៏ទ្រង់ទទួលនិមន្ត ដោយតុណ្ហីភាព។

[១៥៦] លំដាប់នោះ​ អ្នកផ្ងូតទឹកឈ្មោះ រោសិកៈ ដឹងច្បាស់ថា ព្រះមានព្រះភាគ ទទួល​និមន្តហើយ ក៏ក្រោកចាកអាសនៈ ក្រាបថ្វាយបង្គំលាព្រះមានព្រះភាគ ធ្វើ​ប្រទក្សិណ រួចហើយដើរចូលទៅរកលោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ លុះចូលទៅដល់ហើយ បាន​និយាយ​ប្រាប់សេចក្តីនុ៎ះ ចំពោះលោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ថា ខ្ញុំបានទូលព្រះមានព្រះភាគនោះ តាមពាក្យរបស់អ្នកម្ចាស់ហើយថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ឲ្យ​ទូលសួរនូវសេចក្តីមិនមានអាពាធ មិនមានរោគ ការក្រោក​ឡើង​ដោយរហ័សរហួន កំលាំងកាយ និងធម៌ជាគ្រឿងនៅជាសុខ ចំពោះ​ព្រះមានព្រះភាគ ហើយឲ្យ​និមន្ត​ព្រះអង្គ យ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន សូមព្រះមានព្រះភាគ ព្រមដោយភិក្ខុសង្ឃ ទទួល​ភត្ត​របស់លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ដើម្បីឆាន់ក្នុងថ្ងៃស្អែកនេះ ឯឥឡូវ ព្រះមានព្រះភាគនោះ ក៏ទ្រង់​បានទទួលនិមន្តស្រេចហើយ។ លុះកន្លងរាត្រីនោះហើយ លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ឲ្យ​តាក់តែងខាទនីយាហារ ដ៏ឆ្ងាញ់ពីសារ ក្នុងផ្ទះរបស់ខ្លួន រួចហើយ ហៅអ្នកផ្ងូតទឹក​ឈ្មោះ​រោសិកៈមកនិយាយថា ម្នាលរោសិកៈ​ជាសំឡាញ់ អ្នកចូរមកអាយ អ្នកចូរទៅរក​ព្រះសមណគោតម លុះចូលទៅដល់ហើយ ចូរក្រាបទូលភត្តកាល ចំពោះ​ព្រះសមណគោតមថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន កាលនេះ ជាកាលគួរហើយ ភត្តក៏​សម្រេចហើយ។ អ្នកផ្ងូតទឹកឈ្មោះរោសិកៈ ទទួលពាក្យរបស់​លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ថា បាទ អ្នកដ៏ចំរើន ហើយក៏ដើរចូលទៅរកព្រះមានព្រះភាគ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏ក្រាបថ្វាយ​បង្គំព្រះមានព្រះភាគ រួចហើយឈរក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះអ្នកផ្ងូតទឹកឈ្មោះ​រោសិកៈ ឈរក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ ក៏ក្រាបបង្គំទូលនូវ​ភត្តកាល ចំពោះព្រះមានព្រះភាគ​ថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន កាលនេះ ជាកាលគួរហើយ ភត្តក៏សម្រេចហើយ។

[១៥៧] លំដាប់នោះ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ស្បង់ប្រដាប់បាត្រ និងចីវរ​ក្នុង​បុព្វណ្ហសម័យ ហើយស្តេចចូលទៅក្នុងស្រុកឈ្មោះ សាលវតិកានោះ ព្រមដោយ​ភិក្ខុសង្ឃ។ សម័យនោះឯង អ្នកផ្ងូតទឹកឈ្មោះរោសិកៈ ក៏ដើរតាមក្រោយៗ នៃ​ព្រះមានព្រះភាគ។ វេលានោះ អ្នកផ្ងូតទឹកឈ្មោះរោសិកៈ បានយកសេចក្តីនេះ ក្រាប​បង្គំទូល​ព្រះមានព្រះភាគថា បពិត្រព្រះអង្គដ៏ចំរើន ទិដ្ឋិអាក្រក់ មានសភាព​យ៉ាងនេះ កើតឡើងដល់លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ថា សមណព្រាហ្មណ៍ក្នុងលោកនេះ គប្បីបាន​នូវ​កុសលធម៌ លុះបាននូវកុសលធម៌ហើយ មិនគប្បីប្រាប់ដល់អ្នកដទៃទេ ព្រោះថា អ្នក​ដទៃ​នឹងធ្វើអ្វី​ឲ្យអ្នកដទៃបាន ដូចជាបុគ្គលកាត់ចំណងចាស់ ហើយចង​ចំណងថ្មីដទៃវិញ យ៉ាង​ណាមិញ សេចក្តីនេះ យ៉ាងនោះដែរ អាត្មាអញ (យល់) ថា លោភធម៌ដ៏លាមក អ្នក​ដទៃ​នឹងធ្វើអ្វីឲ្យអ្នកដទៃបាន សូមទ្រង់ព្រះមេត្តាប្រោស សូមព្រះមានព្រះភាគ ជួយ​ដោះ​លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ឲ្យរួចចាកទិដ្ឋិអាក្រក់នុ៎ះចេញ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាល​រោសិកៈ កិច្ចប៉ុណ្ណេះ មិនមែនជាភារៈ នៃតថាគតទេ ម្នាលរោសិកៈ កិច្ចប៉ុណ្ណេះ មិនសម​គួរដល់​តថាគតទេ។ រួចព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ព្រះដំណើរទៅកាន់លំនៅ​លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍នោះ លុះចូលទៅដល់ហើយ ទ្រង់គង់លើអាសនៈ ដែលគេក្រាល​ថ្វាយ។ គ្រានោះឯង លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ បានអង្គាសថ្វាយខាទនីយភោជនីយាហារ ដ៏​ឆ្ងាញ់​ពីសាដោយដៃខ្លួនឯង ចំពោះ​ព្រះភិក្ខុសង្ឃ មានព្រះពុទ្ធជាប្រធាន ឲ្យឆ្អែតស្កប់​ស្កល់ ត្រាតែហាមឃាត់។

[១៥៨] លុះព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់សោយស្រេច លែងលូកព្រះហស្តទៅក្នុង​បាត្រហើយ លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ក៏កាន់យកអាសនៈមួយ ដ៏ទាបហើយ អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់សួរសេចក្តីនុ៎ះ ចំពោះលោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ដែល​អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរថា ម្នាលលោហិច្ច បានឮថា ទិដ្ឋិអាក្រក់យ៉ាងនេះ កើតឡើង​ដល់​អ្នកថា សមណព្រាហ្មណ៍ក្នុងលោកនេះ គប្បីបាន​នូវ​កុសលធម៌ លុះបាន​នូវ​កុសលធម៌​ហើយ មិនគប្បីប្រាប់ដល់អ្នកដទៃទេ ព្រោះអ្នក​ដទៃ​នឹងធ្វើអ្វី​ឲ្យអ្នកដទៃបាន ដូចជាបុគ្គលកាត់ចំណងចាស់ ចោលចេញហើយ ចងនូវ​ចំណងថ្មីដទៃវិញ យ៉ាង​ណា​មិញ សេចក្តីនេះ ក៏យ៉ាងនោះដែរ អាត្មាអញ (យល់) ថា លោភធម៌ដ៏លាមក អ្នក​ដទៃ​នឹងធ្វើអ្វីឲ្យអ្នកដទៃបានដូច្នេះ ពិតមែនឬ។ លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន យ៉ាងនោះមែន។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលលោហិច្ច អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះដូចម្តេច អ្នកអាស្រ័យនៅក្នុងស្រុកសាលវតិកា មិនមែនឬ។ លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន យ៉ាងនោះមែន។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលលោហិច្ច ជនណានិយាយយ៉ាងនេះថា លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ គ្រប់គ្រង​ស្រុកសាលវតិកា សួយណាដែលកើតឡើងក្នុងស្រុកសាលវតិកា លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ត្រូវ​បរិភោគសួយនោះតែម្នាក់ឯង មិនត្រូវឲ្យអ្នកដទៃទេ (បើ) ជននោះ និយាយយ៉ាងនេះ តើ​ឈ្មោះថា អ្នកធ្វើសេចក្តីអន្តរាយ ដល់ពួកញាតិមិត្ត និងកម្មករដែលរស់នៅ ព្រោះ​អាស្រ័យនឹងអ្នក ឬក៏មិនមែនទេ។ លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ឈ្មោះថា អ្នកធ្វើសេចក្តីអន្តរាយមែន។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់​ត្រាស់សួរថា (បើ) ជននោះឈ្មោះថា អ្នកធ្វើសេចក្តីអន្តរាយ តើជននោះ នឹងហៅថា អ្នក​អនុគ្រោះដោយប្រយោជន៍ ដល់ពួកញាតិមិត្តទាំងនោះ ឬមិនអនុគ្រោះ ដោយប្រយោជន៍​ទេ។ លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ហៅថា អ្នក​មិនអនុគ្រោះ​ដោយប្រយោជន៍ទេ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា (បើ) ជននោះ​មិន​អនុគ្រោះ ដោយប្រយោជន៍ហើយ នឹងហៅថា អ្នកតាំងចិត្តមេត្តាទៅរកញាតិមិត្តទាំង​នោះ ឬហៅថា ជាសឹកសត្រូវ។ លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ហៅថា សឹកសត្រូវ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា កាលបើចិត្តជាសឹកសត្រូវ​ តាំងឡើងហើយ នឹង​ហៅថា ជននោះជាមិច្ឆាទិដ្ឋិ ឬជាសម្មាទិដ្ឋិ។ លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ហៅថាជាមិច្ឆាទិដ្ឋិ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលលោហិច្ច តថាគតតែងពោលនូវគតិ២យ៉ាង គឺនរក១ កំណើតសត្វតិរច្ឆាន១ គតិ​ណាមួយ ចំពោះ​ជនជាមិច្ឆាទិដ្ឋិ។

[១៥៩] ព្រះមានព្រះភាគ ត្រាស់សួរថា ម្នាលលោហិច្ច អ្នក​សំគាល់​សេចក្តី​នោះ​ដូចម្តេច ក្រែងព្រះបាទបសេនទិកោសល គ្រប់គ្រងដែនកាសី និងកោសលឬ។ លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ពិតមែន។ ព្រះមានព្រះភាគ ត្រាស់ថា ម្នាលលោហិច្ច ជនណានិយាយយ៉ាងនេះថា ព្រះបាទ​បសេនទិកោសល គ្រប់គ្រងដែនកាសី និងដែនកោសល សួយណាកើតឡើង ក្នុងដែន​កាសី និងកោសល ព្រះបាទបសេនទិកោសល ត្រូវ​បរិភោគសួយនោះ តែមួយព្រះអង្គឯង មិនត្រូវប្រទានដល់ពួកជនដទៃទេ (បើ) ជននោះ និយាយយ៉ាងនេះ តើ​នឹងចាត់ជាអ្នក​ធ្វើ​សេចក្តីអន្តរាយ ដល់អ្នកទាំងឡាយ និងពួកជនដទៃ ដែលរស់នៅដោយសារ​ព្រះបាទ​បសេនទិកោសលនោះ ឬមិនមែនទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ចាត់ជាអ្នកធ្វើ​សេចក្តី​អន្តរាយ។ (បើ) ចាត់ជាអ្នកធ្វើសេចក្តីអន្តរាយហើយ តើនឹងចាត់ជាអ្នក​អនុគ្រោះ​ដោយ​ប្រយោជន៍ ដល់ពួកជនទាំងនោះ ឬមិនចាត់ជាអ្នកអនុគ្រោះ ដោយប្រយោជន៍​ទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន មិនចាត់ជាអ្នកអនុគ្រោះ​ដោយប្រយោជន៍ទេ។ (បើ) មិនចាត់ជននោះ ថាជាអ្នក​អនុគ្រោះ ដោយប្រយោជន៍ទេ តើនឹងចាត់ថាជា​អ្នក​តាំង​មេត្តាចិត្ត ទៅរកញាតិមិត្តទាំង​នោះ ឬចាត់ថាជាសឹកសត្រូវ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ចាត់ថាជាសឹកសត្រូវ។ កាលបើចិត្តជាសឹកសត្រូវ​ កើតឡើងហើយ តើនឹងចាត់​ជននោះ​ជា​មិច្ឆាទិដ្ឋិ ឬជាសម្មាទិដ្ឋិ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ចាត់ថាជាមិច្ឆាទិដ្ឋិ។ ម្នាលលោហិច្ច តថាគត តែងសំដែងនូវគតិ២យ៉ាង គឺនរក១ កំណើតសត្វតិរច្ឆាន១ គតិ​ណាមួយ ចំពោះ​ជនជាមិច្ឆាទិដ្ឋិ។

១៦០>[១៦០]</span> ម្នាលលោហិច្ច បានឮមកថា ជនណាមួយនិយាយយ៉ាងនេះថា លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ នៅគ្រប់គ្រងស្រុកសាលវតិកា សួយណាដែលកើតឡើង​ ក្នុង​ស្រុកសាលវតិកា លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ត្រូវ​បរិភោគសួយនោះតែម្នាក់ឯង មិនត្រូវ​ឲ្យ​ដល់ពួកជនដទៃទេ (បើ) ជននោះ និយាយយ៉ាងនេះ ឈ្មោះថា ជាអ្នកធ្វើសេចក្តីអន្តរាយ ដល់ពួកញាតិមិត្ត និងកម្មករដែលរស់នៅដោយសារអ្នក កាលបើជាអ្នកធ្វើ​សេចក្តី​អន្តរាយហើយ ឈ្មោះថា ជាអ្នកមិន​អនុគ្រោះដោយប្រយោជន៍ កាលបើមិនអនុគ្រោះ​ដោយប្រយោជន៍ហើយ ចិត្តជាសឹកសត្រូវ ក៏កើតប្រាកដឡើង កាលបើចិត្តជាសឹកសត្រូវ កើតប្រាកដឡើងហើយ បុគ្គលនោះ ឈ្មោះថា ជាមិច្ឆាទិដ្ឋិ។ ម្នាលលោហិច្ច យ៉ាង​ហ្នឹង​ហើយ (បើ) ជនណាមួយនិយាយ​យ៉ាងនេះថា សមណព្រាហ្មណ៍ក្នុងលោកនេះ គប្បីបានសម្រេចកុសលធម៌ លុះ​បានសម្រេចកុសលធម៌ហើយ មិនគប្បីប្រាប់​ដល់​បុគ្គលដទៃទេ ព្រោះថា បុគ្គលដទៃ នឹងធ្វើអ្វី​ឲ្យ​បុគ្គលដទៃបាន។ ដូចបុគ្គល​កាត់​ចំណង​ចាស់ចោលចេញ។បេ។ នឹងធ្វើ។ ជនដែលនិយាយយ៉ាងនេះ នោះ ឈ្មោះថា ជាអ្នកធ្វើ​សេចក្តីអន្តរាយ ដល់ពួកកុលបុត្ត អ្នកអាស្រ័យនូវធម្មវិន័យ ដែលតថាគត បាន​ប្រកាស​ស្រេចហើយ បានសម្រេចគុណវិសេស ដ៏លើសលុប មានសភាពយ៉ាងនោះ ទាំងធ្វើ​ឲ្យ​ជាក់ច្បាស់នូវ​សោតាបត្តិផលខ្លះ ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នូវ​សកទាគាមិផលខ្លះ ធ្វើឲ្យជាក់​ច្បាស់​នូវអនាគាមិផលខ្លះ ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នូវ​អរហត្តផលខ្លះ ទាំងដល់ពួកកុលបុត្រ (ដែល​ស្តាប់ធម្មទេសនារបស់​ព្រះតថាគតហើយ តែមិនទាន់​បានលុះអរិយភូមិនៅឡើយ) គ្រាន់​តែបង្អោនចិត្តទៅកាន់ទេវលោក ដើម្បីកើតក្នុងទេវលោក កាលបើជាអ្នកធ្វើសេចក្តី​អន្តរាយ​ហើយ ឈ្មោះថា ជាអ្នកមិនអនុគ្រោះដោយប្រយោជន៍ កាលបើមិនអនុគ្រោះ​ដោយ​ប្រយោជន៍ហើយ ចិត្តជាសត្រូវ ក៏កើតប្រាកដឡើង កាលបើចិត្តជាសត្រូវកើត​ប្រាកដហើយ ជននោះឈ្មោះថា មិច្ឆាទិដ្ឋិ។ ម្នាលលោហិច្ច តថាគត តែងពោល​នូវគតិ២​យ៉ាង គឺនរក១ កំណើតសត្វតិរច្ឆាន១ គតិណាមួយ ចំពោះជនជាមិច្ឆាទិដ្ឋិ។

[១៦១] ម្នាលលោហិច្ច បានឮមកថា ជនណាមួយ និយាយយ៉ាងនេះថា ព្រះបាទបសេនទិកោសល នៅគ្រប់គ្រងដែនកាសី និងកោសល សួយណាដែលកើត​ឡើង ក្នុងដែន​កាសី និងកោសល ព្រះបាទបសេនទិកោសល ត្រូវសោយសួយនោះ តែមួយ​ព្រះអង្គឯង មិនត្រូវប្រទានដល់ពួកជនដទៃទេ ជនដែលនិយាយយ៉ាងនេះ នោះ ឈ្មោះថា ជាអ្នក​ធ្វើ​សេចក្តីអន្តរាយ ដល់រាជបរិពារ គឺពួកអ្នករាល់គ្នា និងពួកជនឯទៀត ដែលរស់នៅដោយសារ​ព្រះបាទ​បសេនទិកោសល កាលបើជាអ្នកធ្វើ​សេចក្តី​អន្តរាយ​ហើយ ឈ្មោះថាជាអ្នកមិន​អនុគ្រោះ​ ដោយ​ប្រយោជន៍ កាលបើមិនអនុគ្រោះ ដោយ​ប្រយោជន៍ហើយ ចិត្តជាសឹកសត្រូវ ឈ្មោះថា កើតប្រាកដឡើង កាលបើ​ចិត្ត​ជា​សឹក​សត្រូវ​ កើតប្រាកដហើយ ជននោះ ឈ្មោះថាជា​មិច្ឆាទិដ្ឋិ។ ម្នាលលោហិច្ច យ៉ាងហ្នឹង​ហើយ (បើ) ជនណាមួយ និយាយ​យ៉ាងនេះថា សមណៈ ឬព្រាហ្មណ៍ ក្នុងលោកនេះ គប្បីបានសម្រេចកុសលធម៌ លុះ​បានសម្រេចកុសលធម៌ហើយ មិនគប្បីប្រាប់​បុគ្គល​ឯទៀតទេ ព្រោះថា បុគ្គលឯទៀត នឹងធ្វើអ្វី​ឲ្យ​បុគ្គលឯទៀតបាន។ ដូចជាបុគ្គល​កាត់​ចំណង​ចាស់ចោលចេញហើយ ចងចំណងថ្មីដទៃទៀតឡើងវិញ ដូច្នេះឯង ខ្ញុំយល់​ថា លោភធម៌ ជាអំពើដ៏លាមក ព្រោះហេតុថា បុគ្គលឯទៀត នឹងធ្វើអ្វីឲ្យបុគ្គល​ឯទៀត​កើត។ ជនដែលនិយាយយ៉ាងនេះ នោះ ឈ្មោះថា ជាអ្នកធ្វើ​សេចក្តីអន្តរាយ ដល់ពួកកុលបុត្រ ដែលអាស្រ័យនូវធម្មវិន័យ ដែលតថាគត សំដែងហើយ បានសម្រេចគុណវិសេស ដ៏​លើសលុប មានសភាពយ៉ាងនេះ ហើយធ្វើ​ឲ្យ​ជាក់ច្បាស់នូវ​សោតាបត្តិផលខ្លះ ធ្វើឲ្យ​ជាក់​ច្បាស់​នូវ​សកទាគាមិផលខ្លះ ធ្វើឲ្យជាក់​ច្បាស់​នូវអនាគាមិផលខ្លះ ធ្វើឲ្យជាក់ច្បាស់នូវ​អរហត្តផលខ្លះ ទាំងដល់ពួកកុលបុត្រ (ដែល​បានស្តាប់ធម្មទេសនារបស់​តថាគតហើយ តែមិនទាន់​បានលុះអរិយភូមិនៅឡើយ) គ្រាន់​តែបង្អោនចិត្តទៅកាន់ទេវលោក ដើម្បី​កើត​ក្នុង​ទេវលោក កាលបើជាអ្នកធ្វើសេចក្តី​អន្តរាយ​ហើយ ឈ្មោះថា ជាអ្នកមិន​អនុគ្រោះ ដោយ​ប្រយោជន៍ កាលបើមិនអនុគ្រោះ​ ដោយ​ប្រយោជន៍ ចិត្តជាសឹកសត្រូវ ឈ្មោះថា កើតប្រាកដឡើង កាលបើចិត្តជាសឹកសត្រូវកើត​ឡើងហើយ ជននោះ ឈ្មោះថា មិច្ឆាទិដ្ឋិ។ ម្នាលលោហិច្ច តថាគត តែងពោល​នូវគតិ២​យ៉ាង គឺនរក១ កំណើត​សត្វតិរច្ឆាន១ គតិណាមួយ ចំពោះជនជាមិច្ឆាទិដ្ឋិ។

[១៦២] ម្នាលលោហិច្ច គ្រូទាំង៣ពួកនេះ ដែលគួរដល់ការចោទប្រកាន់បាន​ក្នុងលោក មួយទៀត ជនណា ចោទប្រកាន់ពួកគ្រូ ដែលមានសភាព​យ៉ាងនេះ ការ​ចោទ​ប្រកាន់នោះ​ជាការពិតប្រាកដ ប្រកបដោយធម៌ ឥតទោសទេ គ្រូទាំង៣ពួកនោះ តើ​ដូចម្តេចខ្លះ ម្នាលលោហិច្ច គ្រូពួកខ្លះ ក្នុងលោកនេះ ចេញចាកផ្ទះ ហើយចូលទៅ​កាន់​ផ្នួស ដើម្បីប្រយោជន៍ ដល់សាមញ្ញគុណណា ប្រយោជន៍នៃសាមញ្ញគុណនោះ គ្រូនោះ មិនបានសម្រេចឡើយ។ គ្រូនោះមិនបានសម្រេចប្រយោជន៍​នៃសាមញ្ញគុណនោះ ហើយ​សំដែង​ធម៌ដល់ពួកសាវ័កថា អំពើនេះ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីប្រយោជន៍ ដល់អ្នកទាំងឡាយ អំពើនេះ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសេចក្តីសុខ ដល់អ្នកទាំងឡាយ។ ពួកសាវ័ករបស់គ្រូនោះ រមែង​មិនស្តាប់ មិនផ្អៀងត្រចៀកស្តាប់ មិនតាំងចិត្តប្រុងស្តាប់ ដើម្បីឲ្យដឹងច្បាស់ឡើយ មានតែ​នាំគ្នាប្រព្រឹត្តគេចចេញ ចាកពាក្យប្រដៅរបស់គ្រូ។ គ្រូនោះ អ្នកផងគួរចោទប្រកាន់ យ៉ាង​នេះថា លោកមានអាយុ ចេញចាកផ្ទះ ហើយចូលទៅ​កាន់​ផ្នួស ដើម្បីប្រយោជន៍ ដល់​សាមញ្ញគុណ​ណា (បើ) ប្រយោជន៍នៃសាមញ្ញគុណនោះ លោកមិនទាន់​បាន​សម្រេច​ទេ លោកមិនទាន់បានសម្រេចប្រយោជន៍​នៃសាមញ្ញគុណនោះ ហើយ​សំដែង​ធម៌ដល់​ពួក​សាវ័កថា អំពើនេះ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីប្រយោជន៍ ដល់អ្នកទាំងឡាយ អំពើនេះ ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដើម្បី​សេចក្តីសុខ ដល់អ្នកទាំងឡាយ។ សាវ័កទាំងនោះ របស់លោក រមែង​មិនស្តាប់ មិនផ្អៀងត្រចៀកស្តាប់ មិនតាំងចិត្តប្រុងស្តាប់ ដើម្បីឲ្យដឹងច្បាស់ មានតែ​នាំគ្នា​ប្រព្រឹត្ត​គេច​ចេញ ចាកពាក្យប្រដៅរបស់គ្រូ បុរសចូលទៅរកស្ត្រី ដែលមិនស្ម័គ្រ គឺស្ត្រីដែល​មិន​ប្រាថ្នារួមសំវាសជាមួយ ឬចូលទៅឱបស្ត្រីពីខាងក្រោយ សេចក្តីនេះ ឧបមាយ៉ាងណា បុគ្គលដែល​និយាយថា ខ្ញុំ (យល់)ថា លោភធម៌ ជាធម៌លាមក បុគ្គលដទៃដូចម្តេច នឹងធ្វើ​អ្វីឲ្យបុគ្គលដទៃបាន ក៏យ៉ាងនោះដែរ។ ម្នាលលោហិច្ច នេះឯងជាគ្រូទី១ ដែលគួរ​ដល់ការចោទប្រកាន់បានក្នុងលោក បើអ្នកណាចោទប្រកាន់​គ្រូ មានសភាព​ដូច្នោះ ការចោទប្រកាន់នោះ ជាការពិតប្រាកដ ប្រកបដោយធម៌ ឥតមានទោសទេ។

[១៦៣] ម្នាលលោហិច្ច សេចក្តីតទៅទៀតថា គ្រូពួកខ្លះ ក្នុងលោកនេះ ចេញចាក​ផ្ទះ ចូលទៅ​កាន់​ផ្នួស ដើម្បីប្រយោជន៍ ដល់សាមញ្ញគុណណា ប្រយោជន៍នៃ​សាមញ្ញគុណ​នោះ គ្រូនោះ មិនទាន់បានសម្រេចនៅឡើយ។ គ្រូនោះ មិនទាន់បាន​សម្រេច​ប្រយោជន៍​​នៃសាមញ្ញគុណនោះ ហើយ​សំដែង​ធម៌ដល់ពួកសាវ័កថា អំពើនេះ ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដើម្បីប្រយោជន៍ ដល់អ្នកទាំងឡាយ អំពើនេះ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសេចក្តីសុខ ដល់​អ្នក​ទាំងឡាយ ដូច្នេះ។ សាវ័កទាំងនោះ របស់គ្រូនោះ ក៏ស្តាប់ ផ្អៀងត្រចៀកស្តាប់ តាំងចិត្តប្រុងស្តាប់ ដើម្បីដឹងច្បាស់ មិន​នាំគ្នាប្រព្រឹត្តគេចវេះចេញ ចាកពាក្យ​ប្រដៅ​របស់​គ្រូទេ។ គ្រូនោះ អ្នកផងគួរចោទប្រកាន់ យ៉ាង​នេះថា លោកមានអាយុ ចេញចាកផ្ទះ ចូលទៅ​កាន់​ផ្នួស ដើម្បីប្រយោជន៍ ដល់​សាមញ្ញគុណ​ណា ប្រយោជន៍នៃ​សាមញ្ញគុណ​នោះ លោកមិនទាន់​បាន​សម្រេច លោកមិនទាន់បានសម្រេចប្រយោជន៍​នៃសាមញ្ញគុណ​នោះទេ ហើយ​សំដែង​ធម៌ ដល់​ពួក​សាវ័កថា អំពើនេះ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីប្រយោជន៍ ដល់​អ្នកទាំងឡាយ អំពើនេះ ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដើម្បី​សេចក្តីសុខ ដល់អ្នកទាំងឡាយ ដូច្នេះ។ សាវ័កទាំងនោះ របស់គ្រូនោះ ក៏ស្តាប់ ផ្អៀងត្រចៀកស្តាប់ តាំងចិត្តប្រុងស្តាប់ ដើម្បីដឹង​ច្បាស់ មិន​នាំគ្នា​ប្រព្រឹត្ត​គេចវេះ​ចេញ ចាកពាក្យប្រដៅរបស់គ្រូទេ បុគ្គល លះបង់ស្រែ​របស់ខ្លួនចេញហើយ ទៅសំគាល់ស្រែរបស់បុគ្គល​ដទៃថាគួរជំរះ (ស្មៅ) សេចក្តីនេះ ឧបមាយ៉ាងណា បុគ្គលដែល​និយាយថា ខ្ញុំយល់ថា លោភធម៌ ជាធម៌លាមក បុគ្គល​ដទៃ​នឹង​ធ្វើ​អ្វីឲ្យបុគ្គលដទៃបាន ក៏យ៉ាងនោះដែរ។ ម្នាលលោហិច្ច នេះជាគ្រូទី២ ដែលគួរ​ដល់​ការ​ចោទប្រកាន់ក្នុងលោក បើបុគ្គលណា ចោទប្រកាន់​គ្រូ មានសភាព​យ៉ាងនេះ ការចោទ​ប្រកាន់នោះ ជាការពិតប្រាកដ ប្រកបដោយធម៌ ឥតមានទោសទេ។

[១៦៤] ម្នាលលោហិច្ច សេចក្តីតទៅទៀតថា គ្រូពួកខ្លះ ក្នុងលោកនេះ ចេញចាក​ផ្ទះ ទៅ​កាន់​ផ្នួស ដើម្បីប្រយោជន៍ ដល់សាមញ្ញគុណណា ប្រយោជន៍នៃ​សាមញ្ញគុណ​នោះ គ្រូនោះ មិនទាន់បានសម្រេចនៅឡើយ។ គ្រូនោះ មិនទាន់បាន​សម្រេច​សាមញ្ញគុណនោះ ហើយ​សំដែង​ធម៌ ដល់ពួកសាវ័កថា អំពើនេះ ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដើម្បីប្រយោជន៍ ដល់អ្នកទាំងឡាយ អំពើនេះ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសេចក្តីសុខ ដល់​អ្នក​ទាំងឡាយ ដូច្នេះ។ សាវ័កទាំងនោះ របស់គ្រូនោះ ក៏មិនស្តាប់ មិនផ្អៀងត្រចៀកស្តាប់ មិនតាំងចិត្តប្រុងស្តាប់ ដើម្បីឲ្យដឹងច្បាស់ទេ មានតែ​នាំគ្នាប្រព្រឹត្តគេចវេះចេញ ចាកពាក្យ​ប្រដៅ​របស់​គ្រូ គ្រូនោះ គួរឲ្យអ្នកផងចោទប្រកាន់ យ៉ាង​នេះថា លោកមានអាយុ ចេញ​ចាក​ផ្ទះ ចូលទៅ​កាន់​ផ្នួស ដើម្បីប្រយោជន៍ ដល់​សាមញ្ញគុណ​ណា ប្រយោជន៍នៃ​សាមញ្ញគុណ​នោះ លោកមិន​បាន​សម្រេចនៅឡើយ លោកមិនទាន់​សម្រេច​សាមញ្ញគុណ​​នោះ ហើយ​សំដែង​ធម៌ ដល់​ពួក​សាវ័កថា អំពើនេះ ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដើម្បី​ប្រយោជន៍ ដល់​អ្នកទាំងឡាយ អំពើនេះ ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​ដើម្បី​សេចក្តីសុខ ដល់អ្នកទាំងឡាយ ដូច្នេះ។ សាវ័កទាំងនោះ របស់គ្រូនោះ ក៏មិនស្តាប់ មិនផ្អៀងត្រចៀកស្តាប់ មិនតាំងចិត្តប្រុងស្តាប់ ដើម្បីឲ្យដឹង​ច្បាស់ទេ មានតែ​ប្រព្រឹត្ត​គេចវេះ​ចេញ ចាកពាក្យ​ប្រដៅរបស់គ្រូ បុគ្គលកាត់ចំណងចាស់ចេញហើយ ចងចំណងថ្មីដទៃឡើងវិញ សេចក្តី​នេះ ឧបមាយ៉ាងណា បុគ្គលដែល​និយាយថា ខ្ញុំយល់ថា លោភធម៌ ជាធម៌លាមក បុគ្គល​ដទៃ​ នឹងជួយ​ធ្វើ​អ្វី ដល់បុគ្គលដទៃបាន ក៏យ៉ាងនោះដែរ។ ម្នាលលោហិច្ច នេះជាគ្រូទី៣ ដែលគួរ​ដល់​ការ​ចោទប្រកាន់ក្នុងលោកបាន បើអ្នកណា ចោទប្រកាន់​គ្រូ មានសភាព​យ៉ាងនេះ ការចោទ​ប្រកាន់នោះ ជាការពិតប្រាកដ ប្រកបដោយធម៌ ឥតទោសទេ។ ម្នាលលោហិច្ច គ្រូទាំង៣ពួកនេះឯង ដែលគួរ​ដល់​ការ​ចោទប្រកាន់ក្នុងលោកបាន បើ​អ្នក​ណា ចោទប្រកាន់​គ្រូទាំងឡាយ មានសភាព​យ៉ាងនេះ ការចោទ​ប្រកាន់នោះ ជាការ​ពិត​ប្រាកដ ប្រកបដោយធម៌ ឥតទោសទេ។

[១៦៥] កាលព្រះមានព្រះភាគ ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយ លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ក៏ក្រាប​បង្គំទូលព្រះមានព្រះភាគ យ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន គ្រូណាមួយ ដែល​មិន​គួរដល់​ការចោទប្រកាន់ ក្នុងលោក តើមានឬទេ។ ព្រះមានព្រះភាគ ត្រាស់ថា ម្នាលលោហិច្ច គ្រូដែលមិនគួរដល់ការចោទប្រកាន់ក្នុងលោកមានដែរ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ចុះគ្រូដូចម្តេច ដែលមិន​គួរដល់​ការចោទប្រកាន់ ក្នុងលោក។ ម្នាលលោហិច្ច ព្រះតថាគត កើតឡើងក្នុងលោកនេះ ជាព្រះអរហន្ត សម្មាសម្ពុទ្ធ។បេ។ (បណ្ឌិតគប្បីសំដែងឲ្យពិស្តារ ដូចក្នុងសាមញ្ញផលសូត្រផងចុះ)។បេ។ ម្នាលលោហិច្ច ភិក្ខុ​ជាអ្នកបរិបូណ៌ ដោយសីល យ៉ាងនេះឯង។បេ។ បានដល់នូវបឋមជ្ឈាន។ ម្នាលលោហិច្ច សាវ័ក រមែងសម្រេចនូវគុណវិសេសដ៏លើសលុប មានសភាពយ៉ាងនេះ ក្នុងសំណាក់​នៃ​សាស្តាណា។ ម្នាលលោហិច្ច សាស្តានេះឯង មិនគួរដល់ការចោទប្រកាន់ ក្នុងលោកឡើយ បើអ្នកណាចោទប្រកាន់សាស្តា មានសភាពយ៉ាងនេះ ការចោទប្រកាន់នោះ ជាការ​មិនពិត​ប្រាកដ មិនប្រកបដោយធម៌ ប្រកបដោយ​ទោសវិញ។បេ។ ភិក្ខុ បានដល់នូវទុតិយជ្ឈាន។ នូវតតិយជ្ឈាន។ នូវចតុត្ថជ្ឈាន។ ម្នាលលោហិច្ច សាវ័ក ដែលសម្រេច នូវគុណវិសេសលើសលុប មានសភាពយ៉ាងនេះ ក្នុងសំណាក់​នៃ​សាស្តា​ណា។ ម្នាលលោហិច្ច សាស្តានេះឯង មិនគួរដល់ការចោទប្រកាន់ ក្នុងលោកឡើយ បើបុគ្គលណា ចោទប្រកាន់សាស្តា មានសភាពយ៉ាងនេះ ការចោទប្រកាន់នោះ ជាការ​មិនពិត​ប្រាកដ មិនប្រកបដោយធម៌ ប្រកបដោយ​ទោសវិញ។បេ។ ភិក្ខុតម្រង់ផ្ចង់​បង្អោន​ចិត្តទៅ ដើម្បីញាណទស្សនៈ។ ម្នាលលោហិច្ច សាវ័ក ដែលសម្រេចនូវគុណវិសេសដ៏​លើស​លុបយ៉ាងនេះ ក្នុងសំណាក់​នៃ​សាស្តាណា។បេ។ ដឹងច្បាស់ថា កិច្ចដទៃក្រៅពីនេះ​ទៅទៀត មិនមានឡើយ។ ម្នាលលោហិច្ច សាវ័ក ដែលសម្រេច​នូវគុណ​វិសេស​ដ៏លើសលុបយ៉ាងនេះ ក្នុងសំណាក់​នៃ​សាស្តាណា។ ម្នាលលោហិច្ច សាស្តានេះឯង ដែលមិនគួរដល់ការចោទប្រកាន់ ក្នុងលោកឡើយ បើបុគ្គលណា ចោទប្រកាន់សាស្តា មានសភាពយ៉ាងនេះ ការចោទប្រកាន់នោះ ជាការ​មិនពិត​ប្រាកដ មិនប្រកបដោយធម៌ ប្រកបដោយ​ទោសវិញ។

[១៦៦] លុះព្រះមានព្រះភាគ ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយ លោហិច្ចព្រាហ្មណ៍ ក្រាបបង្គំ​ទូលព្រះមានព្រះភាគយ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន បុរសចាប់សក់បុរសផងគ្នា ដែលធ្លាក់ទៅក្នុងជ្រោះជ្រៅ ទាញឡើងលើគោកបានយ៉ាងណា ព្រះគោតមដ៏ចំរើន ក៏ស្រង់​ខ្ញុំព្រះអង្គ ដែលធ្លាក់ទៅក្នុងជ្រោះជ្រៅ គឺអបាយភូមិ យកមកដាក់លើគោក គឺ​ឋានសួគ៌ បានយ៉ាងនោះដែរ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ពីរោះណាស់ បពិត្រ​ព្រះគោតម​ដ៏ចំរើន ពីរោះណាស់ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ដូចជាគេផ្ងារវត្ថុ​ដែល​ផ្កាប់ ឬដូចជា​បើក​នូវវត្ថុដែល​កំបាំង ពុំនោះសោត ដូចជាគេ​ប្រាប់​ផ្លូវ ដល់អ្នកវង្វេងផ្លូវ ដូច្នោះឯង។បេ។ សូម​ព្រះគោតមដ៏ចំរើន ជ្រាបនូវខ្ញុំព្រះអង្គថា ជាឧបាសក អ្នកដល់នូវព្រះ​រតនត្រ័យ ជា​សរណៈ ស្មើដោយជីវិត តាំងអំពី​ថ្ងៃនេះ​ជាដើមទៅ។បេ។

[១៦៧] ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ។ សម័យមួយ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ពុទ្ធ​ដំណើរ​ទៅកាន់ចារិក ក្នុងកោសលជនបទ ព្រមដោយភិក្ខុសង្ឃច្រើន ប្រមាណ៥០០រូប បានដល់​ទៅស្រុកព្រាហ្មណ៍ ឈ្មោះមនសាកត របស់កោសលជនបទ។ ឮថា ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់​ប្រថាប់នៅក្នុងអម្ពវ័ន ជិតឆ្នេរស្ទឹងអចិរវតី ក្នុងទិសខាងជើង នៃមនសាកតគ្រាម ជិត​ស្រុកមនសាកតនោះ។

[១៦៨] សម័យនោះ ពួកព្រាហ្មណមហាសាល ដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញច្រើន​នាក់ មកសំណាក់នៅក្នុងស្រុកមនសាកត ព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ឈ្មោះអ្វីខ្លះ គឺឈ្មោះវង្គី​ព្រាហ្មណ៍⁴¹⁾ តារុក្ខព្រាហ្មណ៍​⁴²⁾ បោក្ខរសាតិព្រាហ្មណ៍⁴³⁾ ជាណុសោនិព្រាហ្មណ៍⁴⁴⁾ តោទេយ្យព្រាហ្មណ៍⁴⁵⁾ និងពួក​ព្រាហ្មណមហាសាលឯទៀត ដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញ។ គ្រានោះ ពួកមាណព ជា​វាសេដ្ឋគោត្រ និងភារទ្វាជគោត្រ កំពុងនាំគ្នាដើរត្រសងចុះឡើង ឲ្យស្រួលជើង (ដើម្បី​បន្ទោបង់សេចក្តីរួយស្រពន់) ក៏កើតពាក្យជជែកគ្នា អំពីផ្លូវ និងមិនមែនផ្លូវឡើង។ វាសេដ្ឋ​មាណព បាននិយាយយ៉ាងនេះថា នេះឯងជាផ្លូវត្រង់ នេះឯងជាផ្លូវទៀងទាត់ ជាទី​ស្រោច​ស្រង់សត្វ រមែងនាំអ្នកប្រតិបត្តិតាមផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើតជាមួយនឹងពួក​ព្រហ្មបាន ផ្លូវ​នេះឯង ដែលបោក្ខរសាតិព្រាហ្មណ៍ បានសំដែងប្រាប់។ ចំណែកខាងភារទ្វាជមាណព បាន​និយាយយ៉ាងនេះថា នេះឯងជាផ្លូវត្រង់ នេះឯងជាផ្លូវទៀងទាត់ ជាទី​ស្រោច​ស្រង់​សត្វ រមែងនាំអ្នកប្រតិបត្តិតាមផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើតជាមួយនឹងពួក​ព្រហ្ម ផ្លូវ​នេះឯង ដែលតារុក្ខព្រាហ្មណ៍ បានសំដែងប្រាប់។ វាសេដ្ឋមាណព មិនអាច​ដើម្បីញុំាង​ភារទ្វាជមាណពឲ្យចូលចិត្តបាន ចំណែកភារទ្វាជមាណព ក៏មិនអាចដើម្បីញុំាង​វាសេដ្ឋ​មាណព ឲ្យចូលចិត្តបានដែរ។

[១៦៩] គ្រានោះ វាសេដ្ឋមាណពបានប្រឹក្សា​នឹងភារទ្វាជៈថា ម្នាលភារទ្វាជៈ ព្រះសមណគោតមនេះឯង ជាសក្យបុត្រ ចេញចាក​សក្យត្រកូល មកទ្រង់ព្រះផ្នួស ឥឡូវនេះ គង់នៅក្នុង​អម្ពវ័ន ជិតឆ្នេរស្ទឹងអចិរវតី ទិសខាងជើង នៃ​មនសាកតគ្រាម ក្បែរ​ស្រុកមនសាកត កិត្តិសព្ទ សរសើរព្រះ​គោតម​ដ៏ចំរើននោះ ពីរោះ ឮខ្ចរខ្ចាយ សុសសាយ​​យ៉ាង​នេះថា ព្រះមានព្រះភាគ​​នោះ ព្រះអង្គឆ្ងាយចាក​សេចក្តីសៅហ្មងគ្រប់យ៉ាង ត្រាស់ដឹងនូវញេយ្យធម៌​ទាំងពួងដោយប្រពៃ ចំពោះព្រះអង្គ។បេ។ ទ្រង់លែង​វិលត្រឡប់​មកកាន់ភព​ថ្មីទៀត ម្នាលភារទ្វាជៈ មក យើងទៅរកព្រះសមណគោតម លុះចូលទៅដល់ហើយ យើងនឹងសួរសេចក្តីនុ៎ះ ចំពោះព្រះសមណគោតម (បើ) ព្រះសមណគោតម ទ្រង់ដោះស្រាយ​ដល់ពួកយើងយ៉ាងណា យើងនឹងចាំនូវសេចក្តី​នោះ យ៉ាងនោះ។ ភារទ្វាជមាណព បានទទួលស្តាប់ពាក្យ​របស់វាសេដ្ឋមាណពថា ម្នាលអ្នក​ដ៏ចំរើន យ៉ាងហ្នឹងហើយ។

[១៧០] គ្រានោះ វាសេដ្ឋមាណព និងភារទ្វាជមាណព ក៏ចូលទៅគាល់​ព្រះមានព្រះភាគ លុះចូលទៅដល់ហើយ ក៏ពោលពាក្យសំណេះសំណាល ទៅរកព្រះមានព្រះភាគ លុះបញ្ចប់ពាក្យ ដែលគួររីករាយ និងពាក្យដែលគួរ​រលឹកហើយ ក៏អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរ។ លុះវាសេដ្ឋមាណព អង្គុយក្នុងទីដ៏សមគួរហើយ ក៏បានក្រាបបង្គំទូលព្រះមានព្រះភាគ យ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន កាលដែលយើង​ខ្ញុំ​កំពុងនាំគ្នាដើរត្រសងចុះឡើង ឲ្យស្រួលជើង ក៏កើតសំដីជជែកគ្នា អំពី​ផ្លូវ និងមិនមែនផ្លូវ ក្នុងទីហ្នឹង ខ្ញុំព្រះអង្គពោលយ៉ាងនេះថា នេះឯងជាផ្លូវត្រង់ នេះឯង​ជា​ផ្លូវ​ទៀងទាត់ ជាទី​ស្រោច​ស្រង់សត្វ រមែងនាំអ្នកប្រតិបត្តិតាមផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើតជា​មួយ​នឹង​ពួក​ព្រហ្មបាន ផ្លូវ​នេះឯង ដែលបោក្ខរសាតិព្រាហ្មណ៍ បានសំដែងប្រាប់ ចំណែក​ខាង​ភារទ្វាជមាណព បាន​និយាយយ៉ាងនេះថា នេះឯងជាផ្លូវត្រង់ នេះឯងជាផ្លូវទៀងទាត់ ជាទី​ស្រោច​ស្រង់​សត្វ រមែងនាំអ្នកប្រតិបត្តិតាមផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើតជាមួយនឹងពួក​ព្រហ្ម ផ្លូវ​នេះឯង ដែលតារុក្ខព្រាហ្មណ៍ បានសំដែងប្រាប់ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ការប្រកាន់​ខុសគ្នា ក៏មាន ការជជែកគ្នាក៏មាន ការពោលផ្សេងគ្នាក៏មាន អំពីផ្លូវ និងមិនមែន​ផ្លូវនេះ។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលវាសេដ្ឋ បានឮថា អ្នកនិយាយយ៉ាងនេះថា នេះឯង​ជា​ផ្លូវត្រង់ នេះឯងជាផ្លូវទៀងទាត់ ជាទី​ស្រោច​ស្រង់សត្វ រមែងនាំអ្នក​ប្រតិបត្តិតាម​ផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើតជាមួយនឹងពួក​ព្រហ្ម ផ្លូវ​នេះឯង ដែលបោក្ខរសាតិព្រាហ្មណ៍ បានសំដែងប្រាប់ ឯភារទ្វាជមាណព ពោលយ៉ាងនេះថា នេះជាផ្លូវត្រង់ នេះជាផ្លូវទៀងទាត់ ជាទី​ស្រោច​ស្រង់​សត្វ រមែងនាំអ្នកប្រតិបត្តិតាមផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើតជាមួយនឹងពួក​ព្រហ្ម ផ្លូវ​នេះឯង ដែលតារុក្ខព្រាហ្មណ៍ បានសំដែងប្រាប់ ម្នាលវាសេដ្ឋ កាលបើដូច្នោះ អ្នកទាំងឡាយ ប្រកាន់ខុសគ្នា ព្រោះហេតុដូចម្តេច ជជែកគ្នា ព្រោះហេតុដូចម្តេច ពោលពាក្យផ្សេងគ្នា ព្រោះហេតុដូចម្តេច។ វាសេដ្ឋមាណព ក្រាប​បង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន (យើងខ្ញុំព្រះអង្គ ជជែកគ្នា) ព្រោះផ្លូវ និងមិនមែន​ផ្លូវ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយ គឺពួក​អទ្ធរិយព្រាហ្មណ៍ ពួកតិត្តិរិយ​ព្រាហ្មណ៍ ពួកឆន្ទោកព្រាហ្មណ៍ ពួក​ពវ្ហរិធព្រាហ្មណ៍ បញ្ញត្តផ្លូវទាំងឡាយផ្សេងៗគ្នា ក៏​ពិតមែនហើយ តែថា ផ្លូវទាំងអស់នោះ សុទ្ធតែស្រោចស្រង់សត្វ នាំអ្នកប្រតិបត្តិតាមផ្លូវ​នោះ ឲ្យទៅកើតជាមួយនឹង​ពួកព្រហ្មបាន បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ដូចផ្លូវដ៏ច្រើន ជិត​ស្រុក ឬនិគម ទោះបីជាផ្លូវ​ផ្សេងៗគ្នាមែន ប៉ុន្តែផ្លូវនោះ សុទ្ធតែមូលមករកស្រុកទាំងអស់ ដូចម្តេចមិញ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ពួកព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយ គឺពួក​អទ្ធរិយព្រាហ្មណ៍ ពួកតិត្តិរិយ​ព្រាហ្មណ៍ ពួកឆន្ទោកព្រាហ្មណ៍ ពួក​ពវ្ហរិធព្រាហ្មណ៍ បញ្ញត្ត​ផ្លូវ​ទាំង​ឡាយ​ផ្សេងៗគ្នា ក៏​ពិតមែនហើយ តែផ្លូវទាំងអស់នោះ សុទ្ធតែជាទីស្រោចស្រង់សត្វ រមែង​នាំអ្នកប្រតិបត្តិតាមផ្លូវ​នោះ ឲ្យទៅកើតជាមួយនឹង​ពួកព្រហ្ម ដូច្នោះឯង។ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់សួរថា ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អ្នកនិយាយថា ផ្លូវរបស់ពួកព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ រមែងស្រោចស្រង់សត្វបានឬ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គ និយាយ​ថា ផ្លូវទាំងនោះ រមែងស្រោចស្រង់សត្វបាន។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អ្នកអ្នកនិយាយថា ផ្លូវរបស់ពួកព្រាហ្មណ៍​ទាំងនោះ រមែងស្រោចស្រង់សត្វបានឬ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គ និយាយ​ថា ផ្លូវទាំងនោះ រមែងស្រោចស្រង់សត្វបាន។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អ្នកនិយាយថា ផ្លូវទាំងនោះ រមែងស្រោចស្រង់សត្វបានឬ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គ និយាយ​ថា ផ្លូវទាំងនោះ រមែងស្រោចស្រង់សត្វបាន។

[១៧១] ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់ថាសួរថា ម្នាលវាសេដ្ឋ ចុះបណ្តាពួក​ព្រាហ្មណ៍ ដែលបានសម្រេចត្រៃវិជ្ជា តើមាននរណាមួយ ទោះបីព្រាហ្មណ៍ម្នាក់ក្តី ដែល​ឃើញព្រហ្មផ្ទាល់នឹងភ្នែករបស់ខ្លួន ដែរឬទេ។ វាសេដ្ឋមាណពក្រាបទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ការឃើញនូវព្រហ្មនោះ មិនមានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋ ចុះបណ្តា​ពួក​ព្រាហ្មណ៍ ដែលបានសម្រេចត្រៃវិជ្ជា តើមាននរណាមួយ សូម្បីតែអាចារ្យម្នាក់ ដែល​ឃើញព្រហ្មផ្ទាល់នឹងភ្នែករបស់ខ្លួន ដែរឬទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ការឃើញនូវ​ព្រហ្មនេះ មិនមានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋ ចុះ​បណ្តាពួក​ព្រាហ្មណ៍ ដែលបានសម្រេចត្រៃវិជ្ជា តើមាននរណាមួយ សូម្បីតែអាចារ្យជាប្រធានលើអាចារ្យ ដែល​ឃើញព្រហ្ម​ផ្ទាល់នឹង​ភ្នែករបស់ខ្លួន ដែរឬទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ការឃើញនូវព្រហ្ម​នេះ មិនមានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋ ចុះ​បណ្តាពួក​ព្រាហ្មណ៍ ដែលបានសម្រេចត្រៃវិជ្ជា តើមាននរណាមួយ តាំងអំពីតំណនៃអាចារ្យ​ ជាគំរប់៧មក ដែល​ឃើញព្រហ្មផ្ទាល់នឹងភ្នែករបស់ខ្លួនឬទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ការឃើញនូវព្រហ្មនេះ មិនមានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ចុះពួក​ឫសី​ជាន់មុនៗ ជាអ្នកតែងមន្ត អ្នករាយមន្ត ដល់ពួកព្រាហ្មណ៍ ដែលបានសម្រេចត្រៃវិជ្ជា ពួក​ព្រាហ្មណ៍ ដែលបានសម្រេចត្រៃវិជ្ជា ក្នុងកាល​ឥឡូវនេះ តែងស្វាធ្យាយ តាមបទមន្ត​បែប​បុរាណនេះ ដែលពួកឫសីធ្លាប់ស្វាធ្យាយ ធ្លាប់បង្រៀន ធ្លាប់ប្រមូលទុកមកហើយ តែង​សូត្រតាមបទមន្តនោះ តែង​ពោលតាមបទ​មន្ត ដែលឫសីទាំងឡាយ ពោលមកហើយ តែង​បង្រៀនតាមបទមន្ត ដែលឫសីទាំងឡាយ បង្រៀនមកហើយ ឫសីទាំងនោះឈ្មោះ​អ្វីខ្លះ គឺឫសីឈ្មោះ អដ្ឋកៈ១ វាមកៈ១ វាមទេវៈ១ វេស្សាមិត្តៈ១ យមតគ្គី១ អង្គីរសៈ១ ភារទ្វាជៈ១ វាសេដ្ឋៈ១ កស្សបៈ១ ភគុ១ ឫសីទាំងនោះ តើមាន (ឫសីណាមួយ) ពោល​ពាក្យនេះ នឹងអ្នកថា ព្រហ្មនៅក្នុងទីណា ព្រហ្មមានសណ្ឋានយ៉ាងណា ព្រហ្មនៅត្រង់​កន្លែងណា យើងទាំងឡាយស្គាល់ទីនុ៎ះ យើងទាំងឡាយ ឃើញព្រហ្មនុ៎ះ ដូច្នេះដែរឬទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ការស្គាល់ និងការឃើញនុ៎ះ មិនមានទេ។

[១៧២] ព្រះមានព្រះភាគ ត្រាស់សួរថា ម្នាលវាសេដ្ឋ បណ្តាពួក​ព្រាហ្មណ៍ ដែលបានសម្រេចត្រៃវិជ្ជា តើបានឮថា មាននរណាមួយ សូម្បីតែព្រាហ្មណ៍ម្នាក់ ដែល​ឃើញព្រហ្មផ្ទាល់នឹងភ្នែករបស់ខ្លួន ដែរឬទេ។ វាសេដ្ឋមាណព ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ការឃើញនូវព្រហ្មនេះ មិនមានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋ ចុះបណ្តា​ពួក​ព្រាហ្មណ៍ ដែលបានសម្រេចត្រៃវិជ្ជា តើមាននរណាមួយ សូម្បីតែអាចារ្យម្នាក់ ដែល​ឃើញព្រហ្មនេះផ្ទាល់នឹងភ្នែករបស់ខ្លួន ដែរឬទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ការឃើញនូវ​ព្រហ្មនេះ មិនមានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋ ចុះ​បណ្តាពួក​ព្រាហ្មណ៍ ដែលបានសម្រេចត្រៃវិជ្ជា តើមាននរណាមួយ សូម្បីតែអាចារ្យជាប្រធានលើអាចារ្យ ដែល​ឃើញនូវព្រហ្ម​ផ្ទាល់នឹង​ភ្នែករបស់ខ្លួន ដែរឬទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ការឃើញនូវព្រហ្ម​នេះ មិនមានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋ ចុះ​បណ្តាពួក​ព្រាហ្មណ៍ ដែលបានសម្រេចត្រៃវិជ្ជា តើមាននរណាមួយ តាំងអំពីតំណអាចារ្យ​ ជាជីតារបស់អាចារ្យ ជាគំរប់៧ ដែល​ឃើញព្រហ្មផ្ទាល់​នឹង​ភ្នែក​របស់​ខ្លួន ដែរឬទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ការឃើញនូវព្រហ្មនេះ មិនមានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ចុះពួក​ឫសី​ជាន់មុនៗ ដែលជាអ្នកតែងមន្ត ជាអ្នករាយមន្ត ដល់ពួក​ព្រាហ្មណ៍ ដែលបានសម្រេចត្រៃវិជ្ជា ពួក​ព្រាហ្មណ៍ ដែលបានសម្រេចត្រៃវិជ្ជា ក្នុងកាល​ឥឡូវនេះ តែងស្វាធ្យាយ តាមបទមន្ត​​បុរាណនេះមកហើយ ដែលពួកឫសីធ្លាប់ស្វាធ្យាយ ធ្លាប់បង្រៀន ធ្លាប់ប្រមូលមក តែង​សូត្រតាមបទមន្តនោះ តែង​ពោលតាមបទ​មន្ត ដែល​ឫសី​ទាំងឡាយ ពោលមកហើយ តែង​បង្រៀនតាមបទមន្ត ដែលឫសីទាំងឡាយ បង្រៀន​មក​ហើយ ឫសីទាំងនោះឈ្មោះ​អ្វីខ្លះ គឺឫសីឈ្មោះ អដ្ឋកៈ១ វាមកៈ១ វាមទេវៈ១ វេស្សាមិត្តៈ១ យមតគ្គី១ អង្គីរសៈ១ ភារទ្វាជៈ១ វាសេដ្ឋៈ១ កស្សបៈ១ ភគុ១ ឫសីទាំងនោះ តើមាន (ឫសីណាមួយ) ពោលយ៉ាងនេះ នឹងអ្នកថា ព្រហ្មនៅក្នុងទីណា ព្រហ្ម​មាន​សណ្ឋាន​យ៉ាងណា ព្រហ្មនៅក្នុង​កន្លែងណា យើងទាំងឡាយស្គាល់ទីនុ៎ះ យើងទាំងឡាយ ឃើញព្រហ្មនុ៎ះ ដូច្នេះដែរឬទេ។ ពួកព្រាហ្មណ៍ ដែលបានសម្រេចត្រៃវិជ្ជានោះឯង តែង​និយាយយ៉ាងនេះថា យើងមិនស្គាល់ យើងមិនឃើញទេ តែយើងទាំងឡាយ សំដែងផ្លូវ ដើម្បីកើតជាមួយនឹងព្រហ្មនោះបានថា នេះឯងជាផ្លូវត្រង់ នេះជាផ្លូវទៀងទាត់ ជាទី​ស្រោច​ស្រង់សត្វ រមែងនាំអ្នកប្រតិបត្តិ​តាមផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើតជាមួយនឹងពួកព្រហ្ម​បាន។

[១៧៣] ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់សួរថា ម្នាលវាសេដ្ឋ អ្នកសំគាល់​សេចក្តី​នោះ​ដូចម្តេច កាលបើដូច្នោះ ភាសិតរបស់ពួកព្រាហ្មណ៍ អ្នកត្រៃវិជ្ជា ជាភាសិត​មិនបានសេចក្តី​អស្ចារ្យទេឬ។ វាសេដ្ឋមាណព ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន កាលបើដូច្នេះ តាមដោយនូវពិត ភាសិតរបស់ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា ជាភាសិត​មិនមានសេចក្តី​អស្ចារ្យទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋ ត្រូវហើយ ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា មិនស្គាល់ព្រហ្មណា មិន​ឃើញព្រហ្មណាទេ តែសំដែងនូវផ្លូវដើម្បីកើតជាមួយនឹងព្រហ្មនោះថា នេះឯងជា​ផ្លូវ​ត្រង់ នេះជាផ្លូវទៀងទាត់ ជាទីស្រោច​ស្រង់សត្វ រមែងនាំអ្នកប្រតិបត្តិតាមផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើត​ជាមួយនឹងព្រហ្មបាន ហេតុនុ៎ះ នឹងយកជាការមិនបានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋ ដូចមនុស្ស​មានភ្នែកខ្វាក់ ដើរជាជួរតោងគ្នានឹងគ្នា អ្នកដើរមុន ក៏មើល​មិនឃើញ អ្នកដើរកណ្តាល ក៏​មើលមិនឃើញ អ្នកដើរក្រោយ ក៏​មើលមិនឃើញ ដូចម្តេចមិញ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ភាសិត​របស់​ពួកព្រាហ្មណ៍ អ្នកត្រៃវិជ្ជា ក៏មានទំនងឧបមេយ្យ ដូចជាមនុស្ស​ខ្វាក់ ដើរ​ជាជួរ​ អ្នកដើរមុន ក៏មើល​មិនឃើញ អ្នកដើរកណ្តាល ក៏​មើលមិនឃើញ អ្នកដើរក្រោយ ក៏​មើលមិនឃើញ ដូច្នោះឯង ភាសិតនេះ របស់ពួកព្រាហ្មណ៍ អ្នកត្រៃវិជ្ជានោះ ជាពាក្យ​គួរឲ្យអ្នកផងសើចចំអកបាន ជាភាសិតឱនថយ (លាមក) ជាភាសិតទទេ ជាភាសិត​សោះសូន្យ មែនពិត។ ម្នាលវាសេដ្ឋ អ្នកសំគាល់ហេតុនោះដូចម្តេច ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជា រមែងឃើញព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្យ សូម្បីពួកជនឯទៀតច្រើននាក់ ក៏ឃើញ​ដែរ លុះដល់ព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្យរះឡើងអំពីទីណា អស្តង្គតទៅក្នុងទីណា ក៏នាំគ្នា​អង្វរករសរសើរ ប្រណម្យអញ្ជលី នមស្ការដើរក្រឡឹង។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ដូច្នោះ​មែនហើយ ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា តែងឃើញព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្យ សូម្បី​ពួកជន​ឯទៀត​ច្រើននាក់ ក៏ឃើញ​ដែរ លុះដល់ព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្យរះឡើងអំពីទីណា អស្តង្គតទៅក្នុងទីណា ក៏នាំគ្នា​អង្វរករសរសើរ ប្រណម្យអញ្ជលី នមស្ការដើរក្រឡឹង។

[១៧៤] ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អ្នកសំគាល់​ហេតុ​នោះ​ដូចម្តេច ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជា តែងឃើញព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្យ សូម្បីតែពួកជនឯទៀតច្រើននាក់ ក៏ឃើញព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្យ​ដែរ ព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្យរះឡើងអំពីទីណា អស្តង្គតទៅក្នុងទីណា ក៏នាំគ្នា​អង្វរករសរសើរ ប្រណម្យអញ្ជលី នមស្ការដើរក្រឡឹង ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា ល្មមសំដែងផ្លូវ ដើម្បីកើតជាមួយនឹងព្រះចន្ទ្រ ព្រះអាទិត្យទាំងនោះថា នេះឯង​ជាផ្លូវ​ត្រង់ នេះឯងជាផ្លូវទៀងទាត់ ជាទីស្រោចស្រង់សត្វ រមែងនាំអ្នកប្រតិបត្តិតាមផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើត​ជាមួយនឹងព្រះចន្ទ្រ ព្រះអាទិត្យ ដូច្នេះ មានឬទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន មិនមានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋ បានឮថា ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជា តែងឃើញព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្យ សូម្បីពួកជនឯទៀតច្រើននាក់ ក៏ឃើញ​ដែរ លុះដល់ព្រះចន្ទ្រ និងព្រះអាទិត្យរះឡើងអំពីទីណា អស្តង្គតទៅក្នុងទីណា ក៏នាំគ្នា​អង្វរករសរសើរ ប្រណម្យអញ្ជលី នមស្ការដើរក្រឡឹង ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា មិនល្មម​សំដែង​ ផ្លូវ ដើម្បីកើតជាមួយនឹងព្រះចន្ទ្រ ព្រះអាទិត្យទាំងនោះថា នេះឯង​ជាផ្លូវ​ត្រង់ នេះឯង​ជា​ផ្លូវទៀងទាត់ ជាទីស្រោចស្រង់សត្វ រមែងនាំអ្នកប្រតិបត្តិតាមផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើត​ជាមួយនឹងព្រះចន្ទ្រ ព្រះអាទិត្យបានឡើយ ឮថា ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជា មិនដែល​បានឃើញព្រហ្មផ្ទាល់នឹងភ្នែករបស់ខ្លួនទេ បានឮថា អាចារ្យរបស់​ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជា ក៏មិនដែល​បានឃើញព្រហ្មផ្ទាល់នឹងភ្នែករបស់ខ្លួនទេ បានឮថា ពួកអាចារ្យ​ ជាប្រធាន​លើអាចារ្យ​ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជា ក៏មិនដែល​បានឃើញ​ព្រហ្ម​ផ្ទាល់​នឹងភ្នែក​របស់​ខ្លួនទេ បានឮថា ពួកបុព្វាចារ្យរបស់​ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជា តាំង​អំពីតំណនៃអាចារ្យ ជាជីតារបស់អាចារ្យជាគំរប់៧ ក៏មិនដែល​បានឃើញ​ព្រហ្មផ្ទាល់​នឹង​ភ្នែក​របស់ខ្លួនដែរ បានឮថា ពួកឫសីជាន់មុនៗ ដែលជាអ្នកតែងមន្ត ជាអ្នករាយមន្ត ដល់​ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជា ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជា ក្នុងកាលឥឡូវនេះ តែងស្វាធ្យាយ​តាមបទ​មន្តនេះ ជារបស់ចាស់ ដែលពួកឫសីធ្លាប់ស្វាធ្យាយ ធ្លាប់បង្រៀន ធ្លាប់​ប្រមូលទុក​មកហើយ តែងសូត្រតាមបទមន្តនោះ តែងពោលតាមបទមន្ត ដែលឫសីទាំងឡាយ ពោល​មកហើយ តែងបង្រៀនតាមបទមន្ត ដែលឫសីទាំងឡាយបង្រៀនមកហើយ ឫសី​ណាខ្លះ គឺឫសីឈ្មោះ អដ្ឋកៈ១ វាមកៈ១ វាមទេវៈ១ វេស្សាមិត្តៈ១ យមតគ្គី១ អង្គីរសៈ១ ភារទ្វាជៈ១ វាសេដ្ឋៈ១ កស្សបៈ១ ភគុ១ ឫសីទាំងនោះ បានពោលយ៉ាងនេះ នឹងអ្នកថា ព្រហ្មនៅក្នុងទីណា ព្រហ្មមានសណ្ឋានយ៉ាងណា ព្រហ្មនៅក្នុង​កន្លែងណា យើងស្គាល់​ទីនុ៎ះ យើងឃើញព្រហ្មនុ៎ះ ដូច្នេះដែរឬ។ ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជាទាំងនោះ ក៏ពោល​យ៉ាងនេះថា យើងមិនដែលស្គាល់ព្រហ្មណា មិនដែលឃើញព្រហ្មណាទេ ប៉ុន្តែ យើងសំដែងផ្លូវ ដើម្បីកើតជាមួយនឹងព្រហ្មនោះថា នេះឯង​ជាផ្លូវ​ត្រង់ នេះឯង​ជា​ផ្លូវទៀងទាត់ ជាទីស្រោចស្រង់សត្វ រមែងនាំអ្នកប្រតិបត្តិតាមផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើត​ជាមួយនឹងព្រហ្មបាន។

[១៧៥] ម្នាលវាសេដ្ឋ អ្នកសំគាល់​សេចក្តីនោះដូចម្តេច កាលបើដូច្នោះ ភាសិត​របស់ពួកព្រាហ្មណ៍ អ្នកត្រៃវិជ្ជានោះ ជាភាសិតមិនបានការទេ មិនមែនឬ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន មែនពិតហើយ កាលបើដូច្នោះ ភាសិតរបស់ពួកព្រាហ្មណ៍ អ្នកត្រៃវិជ្ជានោះ ជាភាសិតមិនបានការណ៍ទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ត្រូវហើយ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជាទាំងនោះ មិនដែលស្គាល់ព្រហ្មណា មិនដែលឃើញព្រហ្ម​ណាទេ ប៉ុន្តែហ៊ានសំដែងផ្លូវ ដើម្បីកើតជាមួយនឹងព្រហ្មនោះថា នេះឯង​ជាផ្លូវ​ត្រង់ នេះឯង​ជា​ផ្លូវទៀងទាត់ ជាទីស្រោចស្រង់សត្វ រមែងនាំអ្នកប្រតិបត្តិតាមផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើត​ជាមួយនឹងព្រហ្មនោះបាន ហេតុនេះ នឹងយកជាការណ៍ពុំបានឡើយ។

[១៧៦] ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ដូចជាបុរសពោលយ៉ាងនេះថា ខ្ញុំប្រាថ្នាចង់បាននូវស្ត្រី ដែល​មានរូបល្អ ក្នុងជនបទនេះ។ ជនទាំងឡាយ សួរបុរសនោះយ៉ាងនេះថា នែបុរស​ដ៏​ចំរើន ស្ត្រីមានរូបល្អ ក្នុងជនបទ ដែលអ្នកប្រាថ្នាចង់បាន តើអ្នកស្គាល់ស្ត្រីមានរូបល្អ ក្នុងជនបទនោះ ថាជានាងខត្តិយានី ឬនាងព្រាហ្មណី ជានាងវេស្សី ឬជានាង​សុទ្ទីដែរ​ឬ។ បុរសនោះ កាលគេសួរដូច្នេះហើយ ក៏ប្រាប់ថា ខ្ញុំមិនស្គាល់ទេ។ ជនទាំងឡាយ សួរបុរស​នោះ យ៉ាងនេះថា នែបុរស​ដ៏​ចំរើន ស្ត្រីមានរូបល្អ ក្នុងជនបទ ដែលអ្នកប្រាថ្នាចង់បាន តើអ្នកស្គាល់ស្ត្រីមានរូបល្អ ក្នុងជនបទនោះ ថា មានឈ្មោះយ៉ាងនេះ ឬមានគោត្រ​យ៉ាងនេះ ខ្ពស់ ឬទាប ឬយ៉ាងកណ្តាល ខ្មៅ ឬស្រអែម ឬសម្បុរខ្មៅស្រស់ស្អាតថា នៅ​ក្នុងស្រុកឯណោះ និគមឯណោះ ឬនគរឯណោះដែរឬ។ បុរសនោះ កាលគេសួរ​ដូច្នេះ​ហើយ ក៏ប្រាប់ថា ខ្ញុំមិនស្គាល់ទេ។ ជនទាំងឡាយ សួរបុរសនោះយ៉ាងនេះថា នែបុរស​ដ៏​ចំរើន អ្នកមិនស្គាល់ មិនឃើញស្ត្រីណា អ្នកប្រាថ្នាចង់បានស្ត្រីនោះឬ។ បុរសនោះ ដែលគេ​សួរដូច្នេះហើយ ក៏ប្រាប់ថា បាទ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះដូច​ម្តេច កាលបើដូច្នោះ ភាសិតរបស់បុរសនោះ ជាភាសិតមិនបានការណ៍ មិនមែនទេឬ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន មែនពិតហើយ កាលបើយ៉ាងនេះ ភាសិតរបស់បុរសនោះ ជាភាសិតមិនបានការណ៍។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ត្រូវហើយ បានឮថា ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នក​ត្រៃវិជ្ជា មិនដែលឃើញព្រហ្មផ្ទាល់នឹងភ្នែករបស់ខ្លួនទេ។បេ។

[១៧៧] ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ដូចជាបុរសធ្វើជណ្តើរ បម្រុងឡើងប្រាសាទ ត្រង់ផ្លូវ​ធំបែកជា៤។ ជនទាំងឡាយ សួរបុរសនោះយ៉ាងនេះថា ម្នាលបុរស​ដ៏​ចំរើន អ្នកធ្វើ​ជណ្តើរ​បម្រុងឡើងប្រាសាទណា ចុះអ្នកស្គាល់ប្រាសាទនោះថា (នៅ) ក្នុងទិសខាងកើត ឬទិសខាងត្បូង ឬទិសខាងលិច ឬទិសខាងជើង ប្រាសាទនោះខ្ពស់ ឬទាប ឬយ៉ាង​កណ្តាលដែរឬ។ បុរសនោះ កាលគេសួរដូច្នេះហើយ ក៏ប្រាប់ថា ខ្ញុំមិនដឹងទេ។ ជនទាំងឡាយ ​សួរបុរសនោះ យ៉ាងនេះថា ម្នាលបុរស​ដ៏ចំរើន អ្នកមិនដឹង មិនឃើញប្រាសាទណាទេ តែធ្វើជណ្តើរបម្រុងឡើងប្រាសាទនោះឬ។ បុរសនោះ កាលគេសួរដូច្នេះ​ហើយ ក៏ឆ្លើយថា​ បាទ។ ម្នាលវាសេដ្ឋ អ្នកសំគាល់ហេតុនោះដូចម្តេច កាល​បើដូច្នោះ សំដីនៃបុរសនោះ មិនបានការណ៍ មិនមែនឬ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន មែនពិតហើយ កាលបើយ៉ាងនេះ សំដីរបស់បុរសនោះ មិនបានការណ៍ទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ មែនហើយ បានឮថា ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នក​ត្រៃវិជ្ជា មិនដែលឃើញ​ព្រហ្ម​ផ្ទាល់​នឹងភ្នែក​របស់ខ្លួន បានឮថា ពួកអាចារ្យរបស់​ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជា ក៏មិនដែល​ឃើញ​ព្រហ្ម​ផ្ទាល់នឹងភ្នែករបស់ខ្លួនដែរ បានឮថា ពួកអាចារ្យ​ ជាប្រធាន​លើអាចារ្យ​របស់​ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជា ក៏មិនដែល​បានឃើញ​ព្រហ្ម​ផ្ទាល់​នឹងភ្នែក​របស់​ខ្លួនដែរ បានឮថា ពួកបុព្វាចារ្យរបស់​ពួកព្រាហ្មណ៍​ តាំងពីតំណនៃអាចារ្យ ជាជីតា​របស់​អាចារ្យ​ជា​គំរប់៧ ក៏មិនដែលឃើញ​ព្រហ្មផ្ទាល់​នឹង​ភ្នែក​របស់ខ្លួនដែរ បានឮថា ពួកឫសីជាន់មុនៗ ដែលជាអ្នកតែងមន្ត ជាអ្នករាយមន្ត ដល់​ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជា ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នក​ត្រៃវិជ្ជា ក្នុងកាលឥឡូវនេះ តែងស្វាធ្យាយ​តាមបទ​មន្តបុរាណនេះ ដែលពួកឫសី​ធ្លាប់​ស្វាធ្យាយ ធ្លាប់បង្រៀន ធ្លាប់​ប្រមូលទុក​មកហើយ តែងសូត្រតាមបទមន្តនោះ តែងពោល​តាម​បទមន្ត ដែលឫសីទាំងឡាយ ពោល​មកហើយ តែងបង្រៀនតាមបទមន្ត ដែលឫសី​ទាំងឡាយបង្រៀនមកហើយ ឫសី​ណាខ្លះ គឺឫសីឈ្មោះ អដ្ឋកៈ១ វាមកៈ១ វាមទេវៈ១ វេស្សាមិត្តៈ១ យមតគ្គី១ អង្គីរសៈ១ ភារទ្វាជៈ១ វាសេដ្ឋៈ១ កស្សបៈ១ ភគុ១ សូម្បី​ឫសី​ទាំងនោះ ក៏មិនពោលយ៉ាងនេះថា ព្រហ្មនៅក្នុងទីណា ព្រហ្មមានសណ្ឋានយ៉ាងណា ព្រហ្មនៅក្នុង​កន្លែងណា យើងទាំងឡាយ ស្គាល់​ទីនុ៎ះ យើងទាំងឡាយ ឃើញព្រហ្មនុ៎ះ ដូច្នេះដែរឬទេ។ ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជាទាំងនោះ ក៏ពោល​យ៉ាងនេះថា យើងមិនស្គាល់​ព្រហ្មណា យើងមិនឃើញព្រហ្មណាទេ ប៉ុន្តែ យើងសំដែងផ្លូវ ដើម្បីទៅកើត​ជាមួយ​នឹង​ព្រហ្ម​នោះថា នេះឯង​ជាផ្លូវ​ត្រង់ នេះឯង​ជា​ផ្លូវទៀងទាត់ ជាទីស្រោចស្រង់សត្វ រមែងនាំអ្នក​ប្រតិបត្តិតាមផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើត​ជាមួយនឹងព្រហ្មបាន។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អ្នក​សំគាល់សេចក្តីនោះដូចម្តេច កាល​បើដូច្នោះ សំដីរបស់ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា ជាសំដី​មិន​បានការណ៍ឬ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន មែនពិតហើយ កាលបើយ៉ាងនេះ សំដីរបស់ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា ជាសំដីមិនបានការណ៍។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ត្រូវហើយ ម្នាលវាសេដ្ឋ ព្រាហ្មណ៍អ្នក​ត្រៃវិជ្ជាទាំងនោះ មិនស្គាល់​ព្រហ្មណា មិនឃើញព្រហ្មណាទេ ប៉ុន្តែហ៊ានសំដែងផ្លូវ ដើម្បីកើត​ជាមួយ​នឹង​ព្រហ្ម​នោះថា នេះឯង​ជាផ្លូវ​ត្រង់ នេះឯង​ជា​ផ្លូវ​ទៀងទាត់ ជាទីស្រោចស្រង់សត្វ រមែងនាំអ្នក​ប្រតិបត្តិតាមផ្លូវនោះ ឲ្យទៅកើត​ជាមួយ​នឹង​ព្រហ្ម​ ហេតុនេះ យកជាការណ៍​ពុំបានទេ។

[១៧៨] ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ដូចស្ទឹងអចិរវតីនេះ ពេញប្រៀបដោយទឹកល្មមក្អែកទំមាត់​ច្រាំង ឱនផឹកបាន គ្រានោះ មានបុរសអ្នកត្រូវការត្រើយខាងនាយ អ្នកស្វែងរកត្រើយខាង​នាយ អ្នកនឹងទៅត្រើយខាងនាយ អ្នកចង់ឆ្លងទៅត្រើយខាងនាយ បុរសនោះ បានមក​ដល់ ក៏ឈរនៅត្រើយខាងអាយ ហើយស្រែកហៅត្រើយខាងនាយថា ម្នាលត្រើយ​ខាងនាយ អ្នកចូរមករកត្រើយខាងអាយ ម្នាលត្រើយខាងនាយ អ្នកចូរមករកត្រើយ​ខាងអាយ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះដូចម្តេច ត្រើយខាងនាយ នៃស្ទឹង​អចិរវតី (នោះ) មុខជានឹងមករកត្រើយខាងអាច ព្រោះហេតុនៃបុរសនោះស្រែកហៅ ឬព្រោះហេតុនៃបុរសនោះអង្វរ ព្រោះហេតុសេចក្តីប្រាថ្នា ឬព្រោះហេតុ​សេចក្តី​ត្រេកអរ​បានដែរឬ។ វាសេដ្ឋមាណព ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន មិនដូច្នោះទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ព្រាហ្មណ៍អ្នក​ត្រៃវិជ្ជា ក៏ដូច្នោះដែរ គេប្រព្រឹត្តលះបង់ធម៌ ដែលធ្វើ​បុគ្គល​ឲ្យទៅជាព្រាហ្មណ៍ចេញហើយ ប្រព្រឹត្តសមាទានធម៌ ដែលមិនមែនធ្វើបុគ្គល​ទៅជា​ព្រាហ្មណ៍វិញ ហើយពោលយ៉ាងនេះថា យើងហៅព្រះឥន្ទ្រ ហៅព្រះចន្ទ ហៅព្រះវរុណ ហៅព្រះឦសាន ហៅព្រះបជាបតិ ហៅព្រះព្រហ្ម ហៅព្រះមហិន្ទ្រ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជាទាំងនោះ ប្រព្រឹត្តលះបង់ធម៌ ដែលធ្វើ​បុគ្គល​ឲ្យទៅជា​ព្រាហ្មណ៍​ចេញហើយ ប្រព្រឹត្តសមាទានធម៌ ដែលមិនធ្វើបុគ្គលឲ្យ​ទៅជា​ព្រាហ្មណ៍វិញ លុះបែក​ធ្លាយកាយ បន្ទាប់អំពីសេចក្តីស្លាប់ នឹងទៅកើតជាមួយនឹងពួកព្រហ្ម ព្រោះហេតុស្រែក​ហៅ ឬព្រោះហេតុសេចក្តីអង្វរ ព្រោះហេតុសេចក្តីប្រាថ្នា ឬព្រោះហេតុ​សេចក្តីត្រេកអរ ហេតុដូច្នេះនេះ មិនដែលមានឡើយ។

[១៧៩] ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ដូចស្ទឹងអចិរវតីនេះ ពេញប្រៀបដោយទឹក ល្មមក្អែកទំមាត់​ច្រាំង ឱនផឹកបាន គ្រានោះ មានបុរសអ្នកត្រូវការត្រើយខាងនាយ អ្នកស្វែងរកត្រើយខាង​នាយ អ្នកទៅត្រើយខាងនាយ អ្នកចង់ឆ្លងទៅត្រើយខាងនាយ បានមក​ដល់ (ស្ទឹងនោះ) ក៏យកខ្សែដ៏មាំ មកចងដើមដៃទៅខាងក្រោយ (ចងស្លាបសេក) យ៉ាងខ្ជាប់ ទុកនៅត្រើយខាងអាយ ម្នាលវាសេដ្ឋ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះដូចម្តេច បុរសនោះ នឹងចេញ​ពីត្រើយខាងអាយ នៃស្ទឹងអចិរវតី ទៅត្រើយខាងនាយ តើបានឬទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន មិនបានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ដូច្នោះមែនហើយ ក្នុងវិន័យ​របស់​ព្រះអរិយៈ លោកហៅកាមគុណទាំង៥នេះថា ខ្នោះក៏មាន ថាចំណងក៏មាន កាមគុណ​ទាំង៥ តើដូចម្តេចខ្លះ គឺរូប ដែលគួរដឹងបានដោយចក្ខុ គួរប្រាថ្នា គួរស្រឡាញ់ គួរពេញចិត្ត មានសភាពគួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកអរ​ សំឡេង ដែល​គួរដឹងបានដោយត្រចៀក។បេ។ ក្លិន ដែល​គួរដឹងបានដោយច្រមុះ។ រស ដែល​គួរដឹងបានដោយអណ្តាត។ ផោដ្ឋព្វៈ ដែល​គួរដឹងបានដោយកាយ គួរប្រាថ្នា គួរស្រឡាញ់ គួរពេញចិត្ត មានសភាពគួរស្រឡាញ់ ប្រកបដោយកាម គួរត្រេកអរ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ​ ក្នុងវិន័យ​របស់ព្រះអរិយៈ លោកហៅកាមគុណ៥នេះឯង ថាខ្នោះក៏មាន ថាចំណងក៏​មាន ម្នាលវាសេដ្ឋ ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នក​ត្រៃវិជ្ជា ជាប់ជក់នៅ ជ្រប់នៅ លិចលង់នៅ ឃើញ​ថា​មិនមានទោស មិនមានប្រាជ្ញា ជាគ្រឿង​រលាស់ខ្លួន តែងបរិភោគកាមគុណ​ទាំង​៥​នេះឯង។ ម្នាលវាសេដ្ឋ ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជានោះ ប្រព្រឹត្តលះបង់ធម៌ ដែលធ្វើ​បុគ្គល​ឲ្យទៅជាព្រាហ្មណ៍ចេញហើយ ប្រព្រឹត្តសមាទានធម៌ ដែលមិនធ្វើបុគ្គល​ឲ្យទៅជា​ព្រាហ្មណ៍​វិញ ជាប់ជក់នៅ លិចលង់នៅ ឃើញ​ថា​មិនមានទោស មិនមានប្រាជ្ញា ជា​គ្រឿង​​រលាស់ខ្លួន តែងបរិភោគកាមគុណ​ទាំង​៥​ ជាអ្នកមានកាមឆន្ទៈ ជាចំណង លុះបែក​ធ្លាយកាយទៅ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ នឹងទៅកើតជាមួយនឹងពួកព្រហ្ម ហេតុនេះ មិនគួរមានឡើយ។

[១៨០] ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ដូចស្ទឹងអចិរវតីនេះ ពេញប្រៀបដោយទឹក ល្មមក្អែកទំមាត់​ច្រាំង ឱនផឹកបាន វេលានោះ មានបុរសអ្នកត្រូវការត្រើយខាងនាយ អ្នកស្វែងរក​ត្រើយ​ខាង​​នាយ អ្នកទៅកាន់ត្រើយខាងនាយ អ្នកចង់ឆ្លងទៅត្រើយខាងនាយ បានមក​ដល់ បុរសនោះ ក៏ទទូរអស់ទាំងក្បាល ហើយដេកទៀបត្រើយខាងអាយ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះដូចម្តេច បុរសនោះ គួរចេញ​អំពីត្រើយខាងអាយ នៃស្ទឹងអចិរវតី ទៅឯត្រើយខាងនាយ បានឬទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ដំណើរនេះ ពុំគួរទៅបានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ក៏ដូច្នោះដែរ ក្នុងវិន័យ​របស់​ព្រះអរិយៈ លោកហៅ​នីវរណធម៌៥ប្រការនេះថា អាវរណៈ (គ្រឿងទប់) ក៏បាន ហៅថា នីវរណៈ (គ្រឿងរារាំង) ក៏បាន ហៅថា ឱនាហនៈ (គ្រឿងទាញយិត)ក៏បាន ហៅថា បរិយោហនៈ (គ្រឿង​រួបរឹត) ក៏​បាន នីវរណៈទាំង៥ប្រការ តើដូចម្តេចខ្លះ គឺកាមច្ឆន្ទនីវរណៈ១ ព្យាបាទនីវរណៈ១ ថីនមិទ្ធនីវរណៈ១ ឧទ្ធច្ចកុក្កុច្ចនីវរណៈ១ វិចិកិច្ឆានីវរណៈ១ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ​ ក្នុងវិន័យ​របស់ព្រះអរិយៈ លោកហៅ នីវរណៈទាំង៥ប្រការនេះឯង ថា អាវរណៈក៏បាន ហៅថា នីវរណៈក៏បាន ហៅថា ឱនាហនៈក៏បាន ហៅថា បរិយោហនៈក៏បាន។

[១៨១] ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នក​ត្រៃវិជ្ជា ត្រូវនីវរណៈទាំង៥នេះដោត​ក្រង ចងរឹត ចងក្រៀក ចាក់ស្រែះហើយ។ ម្នាលវាសេដ្ឋ ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជានោះ ប្រព្រឹត្ត​​លះបង់ធម៌ ដែលធ្វើ​បុគ្គល​ឲ្យទៅជាព្រាហ្មណ៍ចេញ ហើយប្រព្រឹត្តសមាទានធម៌ ដែល​មិន​ធ្វើបុគ្គល​ឲ្យទៅជា​ព្រាហ្មណ៍​វិញ ព្រាហ្មណ៍ទាំងនោះ ត្រូវនីវរណៈទាំង៥ ដោតក្រង ចងរឹត ចងក្រៀក ចាក់ស្រែះហើយ លុះបែក​ធ្លាយកាយទៅ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ នឹងទៅកើតជាមួយនឹងពួកព្រហ្ម ហេតុនេះ មិនមានសោះឡើយ។

[១៨២] ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់សួរថា ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះ ដូចម្តេច អ្នកធ្លាប់បានឮពួកព្រាហ្មណ៍​ព្រឹទ្ធាចារ្យ មានអាយុច្រើន ជាអាចារ្យ ប្រធានលើ​អាចារ្យទាំងឡាយ និយាយថា ព្រហ្ម មានស្ត្រីជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ ឬមិនមានស្ត្រីជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ទេ។ វាសេដ្ឋមាណព ក្រាបបង្គំទូលថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ព្រហ្ម​មិនមានស្ត្រីជាគ្រឿងជាប់ចំពាក់ទេ។ ព្រហ្មមានចិត្តចងពៀរ ឬមិនបានចងពៀរទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ព្រហ្មមិនមានចិត្តចងពៀរទេ។ ព្រហ្មមានចិត្តប្រកបដោយ​ព្យាបាទ ឬមិនមានចិត្តប្រកបដោយព្យាបាទទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ព្រហ្មមិនមានចិត្តប្រកបដោយព្យាបាទទេ។ ព្រហ្មមានចិត្តសៅហ្មង ឬមិនមានចិត្ត​សៅហ្មងទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ព្រហ្មមិនមានចិត្តសៅហ្មងទេ⁴⁶⁾ ព្រហ្មប្រព្រឹត្ត​ទៅតាមអំណាច​ចិត្តបាន ឬប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាច​ចិត្តមិនបានទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ព្រហ្មប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាចចិត្តបាន។⁴⁷⁾ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះដូច​ម្តេច ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា មានស្ត្រីជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ ឬមិនមានស្ត្រីជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា​មានស្ត្រីជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ (គ្រប់គ្រងស្រីដែរ)។ ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា មានចិត្តចងពៀរ ឬមិន​មានចិត្តចងពៀរទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា មានចិត្តចងពៀរ។ ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា មានចិត្តប្រកបដោយ​ព្យាបាទ ឬមិនមានចិត្តប្រកបដោយព្យាបាទទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា មានចិត្តប្រកបដោយព្យាបាទ។ ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា មានចិត្តសៅហ្មង ឬមានចិត្តមិន​សៅហ្មងទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា មានចិត្តសៅហ្មង។ ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា ប្រព្រឹត្ត​ទៅតាមអំណាច​ចិត្តបាន ឬប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាច​ចិត្តមិនបានទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា ប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាចចិត្តមិនបាន ទេ។

[១៨៣] ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អើ បើថា ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជាទាំងនោះ មានស្ត្រី​ជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ដូច្នេះ ឯព្រហ្ម ជាអ្នកមិនមានស្ត្រី ជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ទេ ចុះបណ្តាពួកព្រាហ្មណ៍ អ្នកត្រៃវិជ្ជា ដែលមានស្ត្រី​ជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ តើប្រៀបផ្ទឹមនឹងព្រហ្ម ដែល​មិនមានស្ត្រី ជាគ្រឿងជាប់ចំពាក់ សមគ្នាដែរឬទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ដំណើរនុ៎ះ ប្រៀបធៀបមិនសមគ្នាទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ត្រូវហើយ ព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា ដែលមានស្ត្រី​ជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ លុះបែកធ្លាយ​កាយ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ ក៏ទៅកើតជាមួយនឹងព្រហ្ម ដែលមិនមានស្ត្រី ជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ ហេតុដូច្នេះនេះ មិនដែលមានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ បានឮដូច្នេះថា ពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជានោះ មានចិត្តចងពៀរ ចំណែកខាងព្រហ្ម មិនមានចិត្តចងពៀរទេ ប្រៀបធៀបពួកព្រាហ្មណ៍អ្នកត្រៃវិជ្ជា ដែល​មានចិត្តចងពៀរ ជាមួយនឹងព្រហ្ម ដែល​មិនមានចិត្តចងពៀរ តើសមគ្នាដែរឬ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ដំណើរនុ៎ះ ប្រៀបធៀបមិនបានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ បានឮថា ពួកព្រាហ្មណ៍​អ្នកត្រៃវិជ្ជានោះ មានចិត្តប្រកបដោយព្យាបាទ ព្រហ្ម មិនមានចិត្តប្រកបដោយ​ព្យាបាទទេ ពួកព្រាហ្មណ៍ អ្នកត្រៃវិជ្ជា មានចិត្តសៅហ្មង ព្រហ្មមិនមានចិត្តសៅហ្មងទេ ពួកព្រាហ្មណ៍ អ្នកត្រៃវិជ្ជា ប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាចចិត្តមិនបានទេ ព្រហ្ម ប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាច​ចិត្ត​បាន ចុះបើប្រៀបធៀបពួកព្រាហ្មណ៍ អ្នកត្រៃវិជ្ជា ដែលប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាច​ចិត្ត​មិនបាន ជាមួយនឹង​ព្រហ្ម ដែលប្រព្រឹត្តទៅតាម​អំណាច​ចិត្តបាន តើសមគ្នាដែរឬ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ដំណើរនុ៎ះ ប្រៀបធៀបមិនបានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ត្រូវហើយ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ពួកព្រាហ្មណ៍ អ្នកត្រៃវិជ្ជា ដែលប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាច​ចិត្ត​មិនបានទាំង​នោះ លុះបែកធ្លាយកាយ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ នឹងទៅកើតជាមួយនឹងព្រហ្ម ដែលប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាច​ចិត្តបាន ហេតុដូច្នេះនេះ មិនដែលមានទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ព្រាហ្មណ៍ អ្នកត្រៃវិជ្ជាទាំងនោះ ចូលទៅ (កាន់ទីមិនមែនផ្លូវ ដោយសំគាល់ថាផ្លូវ) ក្នុងផ្លូវ​ជាទីទៅកាន់ព្រហ្មលោក (ដូចជា) ចុះទៅ (កាន់ទីមានភក់ ដោយសំគាល់ថា ទីរាបស្មើ) លុះ​ចុះទៅហើយ ក៏ដល់នូវសេចក្តីបាក់បែក (នៃអវយវៈតូចធំ) សំគាល់នូវការឆ្លងថា​ស្រួលហើយ ក៏ឆ្លងទៅ ព្រោះហេតុនោះ ត្រៃវិជ្ជារបស់ពួកព្រាហ្មណ៍ អ្នកត្រៃវិជ្ជានេះ អ្នកប្រាជ្ញ តែងហៅថា ព្រៃធំ គឺត្រៃវិជ្ជាខ្លះ ហៅថា ព្រៃដែលគ្មានទឹក គឺត្រៃវិជ្ជាខ្លះ ហៅថា សេចក្តីវិនាស គឺត្រៃវិជ្ជាខ្លះ។

[១៨៤] កាលព្រះមានព្រះភាគ ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយ វាសេដ្ឋមាណព ក៏ក្រាបបង្គំ​ទូល​ព្រះមានព្រះភាគ ដូច្នេះថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គបានឮដូច្នេះថា ព្រះសមណគោតមស្គាល់ផ្លូវ ដើម្បីទៅកើតជាមួយនឹងព្រហ្ម មែនឬ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អ្នកសំគាល់សេចក្តីនោះដូចម្តេច មនសាកតគ្រាម នៅក្នុង​ទីជិត​នឹងទីនេះ មនសាកតគ្រាម មិនមែននៅក្នុងទីឆ្ងាយអំពីទីនេះទេឬ។ បពិត្រ​ព្រះគោតម​ដ៏ចំរើន យ៉ាងនោះហើយ មនសាកតគ្រាម នៅក្នុងទីជិតនឹងទីនេះ មនសាកត​គ្រាម មិននៅក្នុងទីឆ្ងាយអំពីទីនេះទេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អ្នកសំគាល់​សេចក្តី​នោះ​ដូចម្តេច បុរស​ដែលកើតហើយ ចំរើនហើយ ក្នុងមនសាកតគ្រាមនេះ មានអ្នកផង សួររក​ផ្លូវនៃ​មនសាកតគ្រាម ចំពោះបុរសនោះ ដែលចេញទៅអំពី​មនសាកតគ្រាម ក្នុងខណៈ​នោះ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ បុរសដែលកើតហើយ ចំរើនហើយ ក្នុងមនសាកតគ្រាមនេះ កាលបើ​គេ​សួររក​ផ្លូវនៃមនសាកតគ្រាម សំដីយឺតយូរ និងអឹមអៀម តើមានខ្លះ​ដែរឬ។ បពិត្រ​ព្រះគោតមដ៏ចំរើន សំដីនេះ មិនយឺតយូរ មិនអឹមអៀមទេ។ សេចក្តីនោះព្រោះ​ហេតុអ្វី។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ព្រោះបុរសឯណោះ កើតហើយ ចំរើនហើយ ក្នុង​មនសាកតគ្រាម បានជាបុរសនោះ ស្គាល់ផ្លូវទាំងអស់ ដែលទៅកាន់មនសាកតគ្រាម ដោយច្បាស់លាស់។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ បុរសដែលកើតហើយ ចំរើនហើយ ក្នុងមនសាកតគ្រាមនោះ កាលបើមានអ្នកផង សួររក​ផ្លូវនៃមនសាកតគ្រាម គង់មាន​សំដី​យឺតយូរ និងអឹមអៀមខ្លះ ឯតថាគត កាលបើអ្នកផង សួររកផ្លូវទៅកាន់ព្រហ្មលោក ឬ​បដិបទា ជាទីទៅកាន់ព្រហ្មលោក មិនមានការប្រព្រឹត្តិយឺតយូរ និងការអឹមអៀមឡើយ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ តថាគត ស្គាល់ទាំងព្រហ្ម ស្គាល់ទាំងព្រហ្មលោក ស្គាល់ទាំងបដិបទា ជាទី​ទៅកាន់ព្រហ្មលោក មិនតែប៉ុណ្ណោះសោត ព្រហ្មប្រតិបត្តិយ៉ាងណា ទើបបាន​ទៅកើត​ក្នុងព្រហ្មលោក តថាគត ក៏ស្គាល់ច្បាស់ នូវសេចក្តី​ប្រតិបត្តិនោះ។

[១៨៥] កាលព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយ វាសេដ្ឋមាណព ក្រាបបង្គំទូលព្រះមានព្រះភាគ ដូច្នេះថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ខ្ញុំព្រះអង្គបានឮ​ដូច្នេះថា ព្រះសមណគោតម សំដែងផ្លូវ ដើម្បីទៅកើតជាមួយនឹងព្រហ្មបាន ខ្ញុំព្រះអង្គ សូម​ឱកាស សូមព្រះគោតមដ៏ចំរើន សំដែងផ្លូវ ដើម្បីទៅកើត ជាមួយនឹងព្រហ្ម សូម​ព្រះគោតមដ៏ចំរើន ស្រោចស្រង់ព្រាហ្មណ៍ និងពពួកសត្វផងចុះ។ ព្រះអង្គ ទ្រង់ត្រាស់ថា ម្នាលវាសេដ្ឋៈ បើដូច្នោះ ចូរអ្នកប្រុងស្តាប់ ចូរធ្វើទុកក្នុងចិត្តដោយល្អចុះ តថាគត នឹងសំដែងប្រាប់។ វាសេដ្ឋមាណព បានទទួលស្តាប់ព្រះពុទ្ធដីកា របស់​ព្រះមានព្រះភាគថា ព្រះករុណាព្រះអង្គ។ ព្រះមានព្រះភាគត្រាស់ថា ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ព្រះ​តថាគត កើតឡើងក្នុងលោកនេះ ជាព្រះអរហន្តសម្មាសម្ពុទ្ធ។បេ។ (បណ្ឌិតគប្បីសំដែង​ឲ្យពិស្តារ ដូចក្នុងសាមញ្ញផលសូត្រផងចុះ)។បេ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ភិក្ខុជាអ្នកបរិបូណ៌ ដោយ​សីលយ៉ាងនេះឯង។បេ។ កាលភិក្ខុនោះ បានពិចារណាឃើញច្បាស់នូវនីវរណៈ​៥​នេះក្នុងខ្លួន ដែលខ្លួនលះបង់ហើយ បាមោជ្ជៈ គឺសេចក្តីត្រេកអរយ៉ាងល្មម ក៏កើតឡើង កាលបើបាមោជ្ជៈ កើតឡើងហើយ បីតិក៏កើតឡើង កាលចិត្តប្រកបដោយបីតិ កើតឡើង​ហើយ កាយក៏រមែងស្ងប់រម្ងាប់ កាលបើមានកាយ​ស្ងប់រម្ងាប់ហើយ ក៏រមែងទទួលនូវ​សេចក្តីសុខ ចិត្តរបស់ភិក្ខុដែលបាន​សេចក្តីសុខហើយ ក៏រមែង​តាំងនៅមាំ។ ភិក្ខុនោះ មានចិត្តប្រកបដោយមេត្តា រមែងផ្សាយទៅកាន់ទិសទី១ ទិសទី២ ទិសទី៣ទិសទី៤ ទាំង​ទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសទទឹងបានដូចគ្នា មានចិត្តប្រកបដោយមេត្តា ដ៏ទូលាយ ធំ រកប្រមាណមិនបាន មិនមានពៀរ មិនមានព្យាបាទ ផ្សាយទៅកាន់​លោក​ទាំងពួង គ្រប់ទិស គ្រប់តំបន់។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ មនុស្សមានកំឡាំង ផ្លុំស័ង្ខ អាចញុំាង​បុគ្គល​ឲ្យដឹងបានគ្រប់ទិសទាំង៤ ដោយមិនលំបាក​ យ៉ាងណា ម្នាលវាសេដ្ឋៈ កម្មជាកាមាវចរ​ណា ក្នុងមេត្តាចេតោវិមុត្តិ ដែលបុគ្គលបានចំរើនយ៉ាងនេះ កម្មជាកាមាវចរនោះ មិនបាន​កៀចក្រាញនៅក្នុង​រូបាវចរ និងអរូបាវចរនោះ គឺកម្មជាកាមាវចរនោះ មិនបានឋិតនៅ​ក្នុង​រូបាវចរ និងអរូបាវចរនោះឡើយ ក៏យ៉ាងនោះឯង។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ នេះឯងហៅថា ផ្លូវ​ដើម្បី​ទៅកើតជាមួយនឹងព្រហ្ម។

[១៨៦] ម្នាលវាសេដ្ឋៈ សេចក្តីតទៅទៀតថា ភិក្ខុមានចិត្តប្រកបដោយករុណា។បេ។ មានចិត្តប្រកបដោយមុទិតា។បេ។ មានចិត្តប្រកបដោយឧបេក្ខា ផ្សាយទៅកាន់ទិសទី១ ទិស​ទី២ ទិសទី៣ទិសទី៤ ទាំង​ទិសខាងលើ ទិសខាងក្រោម និងទិសទទឹងបានដូចគ្នា មានចិត្តប្រកបដោយឧបេក្ខា ដ៏ទូលាយធំ រកប្រមាណមិនបាន មិនមានពៀរ មិនមាន​ព្យាបាទ ផ្សាយទៅកាន់​លោក​ទាំងអស់ គ្រប់ទិស គ្រប់តំបន់។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ មនុស្ស ដែលមាន​កំឡាំង ផ្លុំស័ង្ខ អាចញុំាង​បុគ្គល​ឲ្យដឹងបានគ្រប់ទិសទាំង៤បាន ដោយ​មិនលំបាក​ យ៉ាងណា ម្នាលវាសេដ្ឋៈ កម្មជាកាមាវចរ​ណា ក្នុងឧបេក្ខាចេតោវិមុត្តិ ដែល​បុគ្គល​បានចំរើនយ៉ាងនេះ កម្មជាកាមាវចរនោះ មិនបាន​កៀចក្រាញនៅ ក្នុង​រូបាវចរ​ និងអរូបាវចរនោះ គឺកម្មជាកាមាវចរនោះ មិនបានឋិតនៅ​ក្នុង​រូបាវចរ និងអរូបាវចរ​នោះ​ឡើយ ក៏យ៉ាងនោះឯង។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ នេះឯងជាផ្លូវ ដើម្បីកើតជាមួយនឹងព្រហ្ម។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អ្នកសំគាល់​សេចក្តីនោះដូចម្តេច ភិក្ខុមានមេត្តាព្រហ្មវិហារយ៉ាងនេះ ជាអ្នក​មាន​ស្ត្រី ជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ ឬមិនមានស្ត្រីជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ​មិនមានស្ត្រីជាគ្រឿងជាប់ចំពាក់ទេ។ ភិក្ខុនោះ មានចិត្តចងពៀរ ឬមិនមានចិត្តចងពៀរទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន មិនមានចិត្តចងពៀរទេ។ ភិក្ខុនោះ មានចិត្តប្រកបដោយ​ព្យាបាទ ឬមិនមានចិត្តប្រកបដោយព្យាបាទទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន មិនមានចិត្តប្រកបដោយព្យាបាទទេ។ ភិក្ខុនោះ មានចិត្ត​សៅហ្មង ឬមិនមានចិត្ត​សៅហ្មងទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន មិនមានចិត្តសៅហ្មងទេ។ ភិក្ខុនោះ ប្រព្រឹត្ត​ទៅតាមអំណាច​ចិត្តបាន ឬមិនប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាច​ចិត្តបានទេ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាចចិត្តបាន។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ អើ បើថា ភិក្ខុ ជាអ្នកមិនមានស្ត្រី​ជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ ព្រហ្ម ក៏ជាអ្នកមិនមានស្ត្រី ជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់​ហើយ តើប្រៀបធៀប ភិក្ខុដែលមិនមានស្ត្រី​ជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ នឹងព្រហ្ម ដែល​មិនមាន​ស្ត្រី ជាគ្រឿងជាប់ចំពាក់ សមគ្នាដែរឬ។ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ប្រៀបធៀបសមគ្នា​ហើយ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ត្រូវហើយ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ភិក្ខុ ដែលមិនមានស្ត្រី​ជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ លុះបែកធ្លាយ​កាយ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់ទៅ នឹងទៅកើតជាមួយនឹង​ព្រហ្ម ដែលមិនមានស្ត្រី ជាគ្រឿង​ជាប់ចំពាក់ ហេតុដូច្នេះនេះ តែងមានជាប្រាកដ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ បានឮដូច្នេះថា ភិក្ខុ មិនមានចិត្តចងពៀរ ព្រហ្ម ក៏មិនមានចិត្តចងពៀរដែរ។បេ។ ភិក្ខុ មិនមានចិត្តប្រកបដោយព្យាបាទ ព្រហ្ម ក៏មិនមានចិត្តប្រកបដោយ​ព្យាបាទដែរ។ ភិក្ខុ មានចិត្តមិនសៅហ្មង ព្រហ្មក៏មានចិត្តមិនសៅហ្មងដែរ។ ភិក្ខុ ប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាចចិត្តបាន ព្រហ្ម ក៏ប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាច​ចិត្ត​បានដែរ ប្រៀបធៀបភិក្ខុ ដែលប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាច​ចិត្ត​បាន នឹង​ព្រហ្ម ដែលប្រព្រឹត្តទៅតាម​អំណាច​ចិត្តបាន តើសមដែរឬទេ។ បពិត្រ​ព្រះគោតម​ដ៏ចំរើន ប្រៀបធៀប សមគ្នាហើយ។ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ត្រូវហើយ ម្នាលវាសេដ្ឋៈ ភិក្ខុប្រព្រឹត្ត​ទៅ​តាមអំណាច​ចិត្ត​បាន​នោះ លុះបែកធ្លាយកាយ ខាងមុខអំពីសេចក្តីស្លាប់​ទៅ នឹងទៅ​កើត​ជាមួយនឹងព្រហ្ម ដែលប្រព្រឹត្តទៅតាមអំណាច​ចិត្តបាន ហេតុដូច្នេះនេះ តែងមាន​ជាប្រាកដ។

[១៨៧] លុះព្រះមានព្រះភាគ ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយ វាសេដ្ឋមាណព និងភារទ្វាជមាណព ក៏បាន​ក្រាប​បង្គំទូល​ព្រះមានព្រះភាគ យ៉ាងនេះថា បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ភាសិតរបស់ព្រះអង្គ ពីរោះណាស់ បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន ភាសិតរបស់ព្រះអង្គ ពីរោះណាស់ ធម៌ដែល​ព្រះអង្គ ទ្រង់សំដែងហើយ ដោយ​អនេក​បរិយាយយ៉ាងនេះ (ភ្លឺច្បាស់ណាស់) បពិត្រព្រះគោតមដ៏ចំរើន គួរនាដូចជាមនុស្សចាប់របស់​ដែល​ផ្កាប់ចុះ ឲ្យផ្ងារឡើងបាន ពុំនោះដូចជាមនុស្សបើក​បង្ហាញរបស់ដែល​គេលាក់បិទបាំង ពុំនោះសោត ដូចជាមនុស្ស​ប្រាប់​ផ្លូវ ដល់អ្នកវង្វេងផ្លូវ ឬក៏ដូចជាមនុស្សកាន់​ប្រទីប ទ្រោលបំភ្លឺ​ក្នុង​ទី​ងងឹត​ ដោយ​គិតថា ពួកមនុស្ស​មានចក្ខុ មើលឃើញនូវរូបទាំងឡាយបាន យើងទាំងឡាយនោះ សូម​ដល់​នូវ​ព្រះគោតម​ដ៏​ចំរើន​ផង ព្រះធម៌ផង ព្រះសង្ឃផង ជាទីពឹង ជាទីរលឹក ចាប់​ដើមតាំង​ពីថ្ងៃនេះទៅ សូម​ព្រះគោតមដ៏ចំរើន ទ្រង់ជ្រាបនូវយើងខ្ញុំទាំងឡាយ ថាជាឧបាសក ដល់សរណគមន៍ ស្មើដោយជីវិត។

ព្រហ្មជាលសូត្រ១ សាមញ្ញផលសូត្រ១ អម្ពដ្ឋសូត្រ១ សោណទណ្ឌសូត្រ១ កូដទន្តសូត្រ១ មហាលិសូត្រ១ ជាលិយសូត្រ១ មហាសីហនាទសូត្រ១ បោដ្ឋបាទសូត្រ១ សុភសូត្រ១ កេវដ្តសូត្រ១ លោហិច្ចសូត្រ១ តេវិជ្ជសូត្រ១។

ទ. ?